26:324â330. [20] Kelley, T.R., Pancorbo, O.C., Merka, W.C., Barnhart, H.M. 1998. ... Phil. Trans. R. Soc. B 363: 877-891. [22] Klieve, A.V., Bauchop, T. 1988.
ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻛﺸﻮر ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻮﺷﺖ ﻃﻴﻮر اُرﮔﺎﻧﻴﻚ 2
ﻋﻠﻲ ﻣﻘﺼﻮدي 1رﺳﻮل واﻋﻆ ﺗﺮﺷﻴﺰي -1داﻧﺸﺠﻮي دﻛﺘﺮي ژﻧﺘﻴﻚ و اﺻﻼح دام
-2داﻧﺸﻴﺎر ﮔﺮوه ﻋﻠﻮم داﻣﻲ ،داﻧﺸﻜﺪه ﻛﺸﺎورزي ،داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس ،ﺗﻬﺮان ﭼﻜﻴﺪه رﺷﺪ ﺳﺮﻳﻊ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎن و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻏﺬاﻳﻲ ﭘﺎﻳﺪار در ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزده ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ .اﻣﺎ در راﺳﺘﺎي اﻳﻦ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺗﻮﻟﻴـﺪ، ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﮔﻴﺎﻫﺎن و ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ ﺑﻄﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ .ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻤﻮم و آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﻃـﻲ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺘﺪاول ﺷﺪه اﺳﺖ .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪهﻫﺎي ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﻏﻴﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ ،و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎريزاﻳـﻲ ﻛﻪ ﺑﻬﻤﺮاه ﻏﺬا ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ،ﻣﺤﺼﻮل اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻟﮕﻮﻳﻲ از ﻏﺬاي ﺳﺎﻟﻢ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻮان ﻛﺸﻮر اﻳﺮان و ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺳـﻄﺢ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺮدم ،ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ اﻟﮕﻮي ﺑﻮﻣﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﺗﻐﺬﻳﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻣﺎر ﺑﺎﻻي ﻣﺴﻮﻣﻴﺖﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﻏـﺬاي آﻟـﻮده و ﺗﻠﻔـﺎت ﺑـﺎﻻي ﻧﺎﺷﻲ از آن ،ﭼﺎرهاﻧﺪﻳﺸﻲ در ﺧﺼﻮص ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻏﺬاﻳﻲ ﺳﺎﻟﻢ وﻇﻴﻔﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻏﺬا در ارﺗﺒﺎط ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﻣﺤـﺪودﻳﺖﻫـﺎ ،ﻛﺸـﻮر اﻳﺮان ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻏﺬاﻳﻲ ﺳﺎﻟﻢ را دارد .در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﻼش ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻮﺷﺖ ﻃﻴﻮر اُرﮔﺎﻧﻴﻚ در ﻛﺸﻮر اﻳﺮان ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد.
واژه ﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي :ﻃﻴﻮر ،ﮔﻮﺷﺖ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ،ﻻﻳﻦ ،ﻣﺮغ ﺑﻮﻣﻲ
.1ﻣﺤﺼﻮل اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻛﺸﺎورزي اُرﮔﺎﻧﻴﻚ )زﻳﺴﺘﻲ( ﻗﺪﻣﺘﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺗﻤﺪنﻫﺎي ﻛﻬﻦ دارد .اﻣﺎ ﺑﺨﺼﻮص از اواﻳﻞ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ،رﺷﺪ ﺳﺮﻳﻊ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬـﺎن ،ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﺳﺒﻚ زﻧﺪﮔﻲ ،ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ،و ﻋﺪم ﺗﻌﺎدل ﺑﻴﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻣﺼﺮف ،ﻣﻮﺟﺐ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﻛﺸﺎورزي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﻪﺟﺎي ﻛﺸـﺎورزي ﺳﻨﺘﻲ ﺷﺪ .در ﻃﻲ ﺻﺪ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ ،ﺑﺸﺮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨĤوريﻫﺎي ﻣﺪرن ،ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﻲ ،ﺑﺎﻏﻲ و داﻣﻲ ﺷـﺪ و ﺑـﻪ ﻣﺮور ﻛﺸﺎورزي ﺳﻨﺘﻲ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﻘﺎط دﻧﻴﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﺳﭙﺮده ﺷﺪ و ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﭘﺮﺑـﺎزده ﺟـﺎي ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﻛـﻢ ﺑـﺎزده ﺳـﻨﺘﻲ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .اﻣﺎ رواج ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﭘﺮﺑﺎزده ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل داﺷـﺖ .از ﺟﻤﻠـﻪ ﻣﻬﻤﺘـﺮﻳﻦ ﻣﻮاﻧـﻊ ﺑـﺮ ﺳـﺮ راه ﺗﻮﻟﻴـﺪ اﻳـﻦ ﻣﺤﺼـﻮﻻت، ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﭘﺮﺑﺎزده ﺑﻪ آﻓﺎت و ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺳﻨﺘﻲ و ﻛﻢ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﻮد ] .[21ﻟﺬا ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑـﺮاي رﻓـﻊ اﻳﻦ اﻳﺮاد ﺑﻪ اﻧﻮاع ﺳﻤﻮم ،آﻓﺖﻛﺶﻫﺎ ،داروﻫﺎ و آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت زارﻋﻲ و داﻣﻲ روي آوردﻧﺪ .اﻣﺎ در ﺳﺎلﻫـﺎي اﺧﻴـﺮ ﺑـﺎ روﺷﻦ ﺷﺪن ﺧﻄﺮاﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪهﻫﺎي ﺳﻤﻮم ،ﺑﺮﺧﻲ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻌﺪﻧﻲ و آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎي اﻳﻦ ﻣـﻮاد ﻏـﺬاﻳﻲ ﺑـﺮ ﺳـﻼﻣﺖ ﻣـﺮدم ﻣـﻲﮔﺬارﻧـﺪ، ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻧﻮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻓﺎﻗﺪ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪهﻫﺎي ﭘﺮ ﺧﻄﺮ آﻏﺎز ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷـﺪه اﺻـﻄﻼﺣﺎً ﻣﺤﺼـﻮل اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ] 4و .[5 در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﺑﺮاي ﻛﺸـﺎورزي اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ اراﺋـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ؛ اﻣـﺎ اﻳـﻦ ﺗﻌـﺎرﻳﻒ ﻫﻤﮕـﻲ داراي وﺟـﻮه ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ" :ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﺤﺪود ﻛﻮدﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ،ﺳـﻤﻮم دﻓـﻊ آﻓـﺎت ،آﻧﺘـﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ ،ﻣـﻮاد ﺷـﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و داروﻫـﺎ در ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﻲ ،ﺑﺎﻏﻲ و داﻣﻲ ،ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺳﺎزﮔﺎر ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺎ ﭼﺮﺧﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ و اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺘﻌﺎدل و ﻣﻨﻄﻘﻲ از آن ﻛﻪ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ ﺗﻌـﺎدل ﭘﺎﻳـﺪار در ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ،ﺧﺎك و ذﺧﺎﻳﺮ ژﻧﺘﻴﻜﻲ داﻣﻲ و ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺷﻮد" ] .[27در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ،ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﺑـﺪون اﻓـﺖ ﻗﺎﺑـﻞ ﻣﻼﺣﻈـﻪ در ﻣﻴﺰان ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮل ،ﻣﻴﺰان اﺳﺘﻔﺎده از اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪ .ﮔﺮﭼﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ ﺗﻨﻬـﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻋﺎري از ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮد ،اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻃﻴﻮر ﺻـﻨﻌﺘﻲ ،در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻘﺶ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر ﮔﻮﺷﺘﻲ و ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎي ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪة ﮔﻮﺷﺖ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴـﺎن ﺑﺮرﺳـﻲ ﻣﻲﺷﻮد.
.2ﺳﺎﺑﻘﻪ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر در اواﺧﺮ ﻗﺮن 19و اواﻳﻞ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي ،ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر اﻏﻠﺐ ﺑﺼﻮرت ﺧﺎﻧﮕﻲ و در واﺣﺪﻫﺎي ﭘﺮورﺷـﻲ ﺑﺴـﻴﺎر ﻛﻮﭼـﻚ ﻣﺘﻤﺮﻛـﺰ ﺑﻮد .اﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺮور ﻋﺪهاي از ﭘﺮورش دﻫﻨﺪﮔﺎن واﺣﺪﻫﺎي ﭘﺮورﺷﻲ ﺧﻮد را ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﻣﺮور واﺣﺪﻫﺎي ﭘﺮورﺷﻲ ﺑﺰرگﺗـﺮي ﺷـﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ .در دﻫﻪ 1940ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﭘﺮورشدﻫﻨﺪﮔﺎن ﻃﻴﻮر ﺑـﺎ اﻟﮕـﻮﺑﺮداري از آﻣﻴﺨﺘـﻪﮔـﺮي در ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﻛـﻪ ﻣﻮﺟـﺐ ﺑـﺮوز ﻫﺘـﺮوزﻳﺲ ﻓﻮقاﻟﻌﺎدهاي در ﻧﺘﺎج آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺷﺪ ،اﻗﺪام ﺑﻪ ﭘﺮورش ﻻﻳﻦ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ آﻣﻴﺨﺘﻪﮔﺮي ﻻﻳﻦﻫﺎ ،ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖﻫـﺎي ﺗﻮﻟﻴـﺪي ﻧﺘـﺎج را اﻓـﺰاﻳﺶ دﻫﻨـﺪ ].[3 در ﻫﻤﺎن ﺳﺎلﻫﺎي ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﭘﺮورش ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻃﻴﻮر ،اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارشﻫﺎ از ﻓﻮاﻳﺪ اﻓﺰودن آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺗﻮﻟﻴـﺪات ﻃﻴـﻮر ﺗﻮﺳـﻂ Moore
و ﻫﻤﻜﺎران ) (1946و Jukesو ﻫﻤﻜﺎران ) (1950ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ] 28و ،[19و از ﺣﺪود ﺳﺎل 1955ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺣﺴﺎﺳـﻴﺖ ﺑﻴﺸـﺘﺮ ﭘﺮﻧـﺪﮔﺎن ﭘﺮﺑﺎزده ﺑﻪ اﻧﮕﻞﻫﺎ و اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ ،اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ در ﺻـﻨﻌﺖ ﻃﻴـﻮر ﮔﺴـﺘﺮش ﻳﺎﻓـﺖ ] .[9ﻳﻜـﻲ از ﻧﺨﺴـﺘﻴﻦ ﮔـﺰارشﻫـﺎ در ﺧﺼﻮص ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ در ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ Starrو (1951) Reynoldsﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ] ،[34ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺑﻮﻗﻠﻤـﻮنﻫـﺎ ﺑـﻪ ﻣﺼﺮف اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﻣﺎﻳﺴﻴﻦ 40را ﻧﺸﺎن داده ﺑﻮدﻧﺪ .از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻮاﺳﻄﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ در ﭘﺎﺗﻮژنﻫـﺎي اﻧﺴـﺎﻧﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ،ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد (1969) Swannدر ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﺑـﻮد ] .[37وي ﺗﻮﺻـﻴﻪ ﻛـﺮده ﺑـﻮد ﻛـﻪ اﺳـﺘﻔﺎده از آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈﻮر درﻣﺎن ﻳﺎ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي در ﺧﻮراك ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﻣﻤﻨﻮع ﺷﻮد .اﻣﺮوزه اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ ﺑـﺎ ﺻـﻨﻌﺖ ﭘـﺮورش ﻃﻴـﻮر ﻣـﺪرن ارﺗﺒﺎط ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮕﻲ دارد. .3ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺧﻮراك دام و ﻃﻴﻮر و ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي آن ﺗﺎ ﺳﺎل 1980ﻣﻴﻼدي در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ 2/5ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻣﺼﺮف ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً 45درﺻﺪ آن در ﻣﺼﺎرف ﻏﻴﺮ درﻣﺎﻧﻲ ﺑﻮده و در ﺗﻐﺬﻳﻪ دام ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ] .[26ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻤﻲ از آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻣﺼﺮف ﺷﺪه در ﺳﺎل 2004ﻣﻴﻼدي در ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش دام ﺑﻮده اﺳﺖ ،در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎل 2007ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓﺳﺎزي ﻣﻨﺎﺳﺐ و وﺿﻊ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﺪﻳﺪ ،ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ در ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش دام ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و در درﻣﺎن اﻧﺴﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ] .[23در ﻣﻮرد ﺳﻬﻢ ﺑﺨﺶ دام و ﻃﻴﻮر از ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻛﺸﻮر اﻳﺮان اﻃﻼﻋﺎت دﻗﻴﻘﻲ در دﺳﺘﺮس ﻧﻴﺴﺖ. ﺑﻪ ﺳﻪ دﻟﻴﻞ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در زﻳﺮ دز ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺮاي درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎري 41در ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ(1) : ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ و ﭘﻮﺗﻮزوآ؛ ) (2ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﺧﻮراك؛ و ) (3ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ] .[11ﮔﺮﭼﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر ﻓﻮاﻳﺪ ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﺧﻮراﻛﻲ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮد ،اﻣﺎ ﺧﻴﻠﻲ زود ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اﻳﻦ ﻓﺮآوردهﻫﺎ در ﺗﻐﺬﻳﻪ دام و ﻣﺸﻜﻼت آن ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ. ﻣﺼﺮف ﻏﻴﺮ درﻣﺎﻧﻲ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎي ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ ﻣﻘﺎوم ﻣﻲﺷﻮد؛ ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎريزا )ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ( ﻧﻴﺰ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﺤﻴﻂ زﻧﺪﮔﻲ ﺣﻴﻮاﻧﺎت اﻫﻠﻲ ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺷﻮﻧﺪ .ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻤﻮل در ﻳﻚ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺗﻴﭗ وﺣﺸﻲ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ،ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ 2درﺻﺪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﻮع آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻣﻘﺎوم ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎي ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﺟﺪا ﺷﺪه از ﺣﻴﻮاﻧﺎﺗﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﻮراك ﺑﻄﻮر ﻣﺪاوم و در ﻣﻘﺎدﻳﺮ اﻧﺪك آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ 10 ،درﺻﺪ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﺑﻪ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻘﺎوم ﻫﺴﺘﻨﺪ ] .[28ﺧﻄﺮ ﻧﺎﺷﻲ از اﻳﻦ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﻣﻘﺎوم زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻄﻮر ﻣﺜﺎل از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺪﻓﻮع ﺣﻴﻮاﻧﺎت )ﻣﺜﻼً در ﻃﻴﻮر ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﺑﺴﺘﺮ ﭘﺮورش داده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ( در ﻣﺤﻴﻂ ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺷﺪه و ﻗﻄﻌﻪ ﭘﻼﺳﻤﻴﺪي ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﺧﻮد را ٤٠ Streptomycin ٤١ Subtherapeutic
ﺑﻪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺣﺴﺎس ﺑﻪ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺣﺴﺎس ﻧﻴﺰ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻘﺎوم ﺷﻮﻧﺪ .در ﻧﻬﺎﻳﺖ دﺳﺘﻪاي از ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ 42ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن و دام ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺟﺪي ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲآﻳﻨﺪ. آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻣﺎﻫﻴﭽﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺗﺠﻤﻊ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮدم ﻣﺼﺮف ﺷﻮد و ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲ- ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻫﻢ در ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺼﻮﻻت آﻟﻮده و ﻫﻢ در آﻧﻬﺎﻳﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت را ﻣﺼﺮف ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ ] .[20اﻳﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ در درﻣﺎن اﻧﺴﺎن و ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺑﺎ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺷﻮد .ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎريزاي ﮔﻮارﺷﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ .Campylobacter spp ،.Salmonella sppو ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎي رودهاي از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﻮراك ،ﮔﻮﺷﺖ ،آب و ﻓﻀﻮﻻت ﺣﻴﻮاﻧﻲ
اﺛﺒﺎت ﺷﺪه اﺳﺖ ] .[20ﻋﻼوه ﺑﺮ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎي ﮔﻮارﺷﻲ ،ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎريزاي دﻳﮕﺮي ﺷﺎﻣﻞ ،Streptococcus ،Staphylococcus Pseudomonas ،Aeromonas ،Clostridiumو Yersiniaﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ .ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ Escherichia coliدر ﺟﻮاﻣﻊ ﺣﻴﻮاﻧﻲ و اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻋﺎﻣﻞ ﻋﻔﻮﻧﺖزا ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان آن را ﺑﻪ ﻟﻴﺴﺖ ﺑﺎﻻ اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻮد ] .[20از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻋﻔﻮﻧﻲ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻫﻴﭻ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﺑﺮاي آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ،و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﺑﻲ روﻳﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت داﻣﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ،ﻟﺬا اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر ﺑﻪ دﻧﺒﺎل راﻫﻲ ﺑﺮاي ﺣﺬف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ از ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر ﺑﺎﺷﻨﺪ. .4ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ در اﻧﺴﺎن ﺗﻨﻬﺎ در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﺳﺎﻻﻧﻪ 76ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﺬاﻳﻲ آﻟﻮده ﺑﻪ ﭘﺎﺗﻮژنﻫـﺎ ﺑﻴﻤـﺎر ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ .ﺑﺨـﺶ اﻋﻈـﻢ اﻳـﻦ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮔﻮﺷﺘﻲ داﻣﻲ و ﻳﺎ ﻛﻮد داﻣﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ 7ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﻫﺰﻳﻨﻪ درﻣﺎن اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ ﻣـﻲﺷـﻮد و ﻧﺰدﻳـﻚ ﺑﻪ 1600ﻣﻮرد ﻣﺮگ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺼﻮﻻت آﻟﻮده رخ ﻣﻲدﻫﺪ ] .[7ﻳﻜﻲ از ﻋﻤﺪهﺗﺮﻳﻦ دﻻﻳﻞ وﻗﻮع ﭼﻨـﻴﻦ ﻣـﻮاردي از ﻣـﺮگ و ﻣﻴﺮ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻋﻔﻮﻧﻲ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ اﺳﺖ .در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺼﺮف ﻣﺪاوم ﮔﻮﺷﺖ ﺣﺎوي آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ ،ﺑـﺪن ﻣﺼـﺮف ﻛﻨﻨـﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ واﻛﻨﺸﻲ ﻧﻤﻲدﻫﺪ ،و در ﺣﻘﻴﻘﺖ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ دﻳﮕـﺮ ﻗـﺎدر ﻧﻴﺴـﺖ آن ﺳـﻮﻳﻪ ﻣﻘـﺎوم ﻣﻴﻜـﺮوب را از ﺑـﻴﻦ ﺑﺒـﺮد .در ﻣﻮرد ﻣﻴﺰان اﺑﺘﻼي ﻣﺮدم در ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻏﺬاي ﻧﺎﺳﺎﻟﻢ )ﻣﺴﻤﻮﻣﻴﺖ ﻏﺬاﻳﻲ( آﻣﺎر دﻗﻴﻘﻲ در دﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﺮاي ﻣﺸﻜﻼت ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ در ﺧﻮراك دام ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧـﺪن ﺑﺨﺸـﻲ از آن در ﻣﺤﺼﻮﻻت داﻣﻲ ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در اﻧﺴﺎن ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﻛﻠﻲ و ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪ .در واﻗـﻊ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺑـﻪ آﻧﺘـﻲ- ﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺟﻮاﻣﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﺗﻮﻟﻴﺪات داﻣﻲ ﻏﻴﺮ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ،ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺤـﺖ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﻧـﮋاد ،آب و ﻫـﻮا ،ﻓﺮﻫﻨـﮓ و ﻋﺎدات ﺗﻐﺬﻳﻪاي و ﺳﺒﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎﺷﺪ ] .[23ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺗﻌﺮﻳﻒ "ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ" ﻧﻴـﺰ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ در ﻛﺸـﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ و ﺣﺘﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ .اﻳﻦ ﻳﻚ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ ﻣﻮﺟـﺐ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺑـﻪ آن ﻣﻲﺷﻮد ،ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ در درك ﻣﻔﻬﻮم "ﻣﻘﺎوﻣﺖ" ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ دﻗﺖ ﻧﻤﻮد .ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻘﺎوﻣﺖ در اﻳـﺎﻻت ﻣﺘﺤـﺪه و اﺗﺤﺎدﻳـﻪ اروﭘـﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﻧﺪارد و ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ اراﺋﻪ ﻳﻚ راﻫﻜﺎر واﺣﺪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ را ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ .از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻣﺸـﺨﺺ و ﺟﻬـﺎﻧﻲ ﺑـﺮاي "ﻣﻴﺰان ﻣﻘﺎوﻣﺖ" ﺑﻪ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ وﺟﻮد ﻧﺪارد ،ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ راهﻛﺎري ﺑﺮاي ﻛـﺎﻫﺶ ﻣﺼـﺮف ﻋﻤـﻮﻣﻲ آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ در ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮد .ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ،ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺸﻮر ،ﺗﺪوﻳﻦ ﻳﻚ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺟﺎﻣﻊ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺧﺼﻮﺻـﻴﺎت ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﻻزم ﺑﻮده و در اﻳﻦ راه ﻧﻤﻲﺗﻮان از اﻟﮕﻮﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻄﻮر ﻛﺎﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد. )٤٢ Multiple-antibiotic resistance (MAR
.5ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻮدن ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ اﻗﺪاﻣﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻌﺪدي در ﺣﻔﻆ ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﭘﺲ از ﻛﺸﺘﺎر ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑـﻪ دﺳـﺖ ﻣﺼـﺮفﻛﻨﻨـﺪه اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲﺷـﻮد ،اﻣـﺎ ﺑﺴﻴﺎري از آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻗﺒﻞ از ﻛﺸﺘﺎر و ﺑﺨﺼﻮص در ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺮورش ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ .ﻳﻜﻲ از راهﻫﺎ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻬﺪاﺷـﺖ در زﻣـﺎن ﺗﻮﻟﻴـﺪ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺟﻴﺮه ﻏﺬاﻳﻲ ﺣﻴﻮاﻧﺎت اﺳﺖ .ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺧﻄﺮاﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﺪاوم آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ و اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑـﺎﻗﻲﻣﺎﻧـﺪن آﻧﻬـﺎ در ﻣﺤﺼﻮﻻت داﻣـﻲ دارد ،از ﻃـﺮف اﺗﺤﺎدﻳـﻪ اروﭘـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ در ﺧـﻮراك ﺣﻴﻮاﻧـﺎت ﮔﻮﺷـﺘﻲ ،ﻫﻤﭽﻨـﺎن ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻳﻜـﻲ از ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﻳﻦ راهﻛﺎرﻫﺎ در ﻛﻨﺘﺮل آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮔﻮﺷﺘﻲ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ،ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد ] .[7ﺑـﺎﻛﺘﺮيﻫـﺎ از ﻣﻜﺎﻧﻴﺴـﻢﻫـﺎي ﭘﻴﭽﻴـﺪهاي ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ ،و اﺳـﺘﻔﺎده ﮔﺴـﺘﺮده از آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ ﻫـﻢ در اﻧﺴـﺎن و ﻫـﻢ در ﭘـﺮورش دام ،ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ ﮔﺴﺘﺮش ﺳﻮﻳﻪﻫﺎي ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺘﺪاول آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ در ﺗﻐﺬﻳـﻪ دام ،اﻏﻠـﺐ ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﺎﻛﺘﺮي ﺑﺨﺼﻮص را ﺑﺎ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﺧﺎﺻﻲ ﻫﺪف ﻗﺮار داد ،زﻳﺮا ﮔﺮوهﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻌﺪدي از آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ وﺟـﻮد دارﻧﺪ و ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻤﺎم ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ را ﻫﺪف ﻗﺮار ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ،در ﺟﻴﺮه ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﭘﺮورﺷﻲ اﻏﻠﺐ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫـﺎي وﺳـﻴﻊاﻟﻄﻴـﻒ ﻣـﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ. ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎي دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﮔﺮﭼﻪ ﻣﺰاﻳﺎﻳﻲ دارد ،اﻣﺎ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﻣﻮﺟـﺐ آﺳـﻴﺐ دﻳـﺪن اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺧﻮد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻏﺎﻟﺐ ﺷﺪن ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎي ﻓﺮﺻﺖ ﻃﻠﺐ ﻣـﻲﺷـﻮد ،در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ در ﺣﺎﻟـﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻮدن ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﻠﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ،ﺟﻤﻌﻴﺖ آﻧﻬﺎ در ﺧـﻼل رﻗﺎﺑـﺖ در ﺣـﺪ ﻛﻨﺘـﺮل ﺷﺪهاي ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ .ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮان ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ را در ﻣﻮرد ﻧﻘﺶ ﻣﺼﺮف ﻏﻴﺮدرﻣـﺎﻧﻲ آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ در ﺷـﻜﻞﮔﻴـﺮي ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺑـﻪ آﻧﺘﻲﺑﺎدي ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮد ] ،[39ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖﻫﺎي ﺟﺪيﺗﺮي در ﻣـﻮرد ﻣﺼـﺮف آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ در ﻛﻨﺘـﺮل ﺑـﺎﻛﺘﺮيﻫـﺎي ﺑﻴﻤـﺎريزا در ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﻣﻲﺷﻮد .ﻟﺬا ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺣﺴﺎﺳﺖ اذﻫﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﺧﺼﻮص ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ،اﻳـﻦ اﻣﻜـﺎن وﺟـﻮد دارد ﻛـﻪ در آﻳﻨﺪه ﻧﺰدﻳﻚ ،ﻣﺼﺮف آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺤﺮك رﺷﺪ در ﺗﻐﺬﻳﻪ دام ﻣﺤﺪود ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻤﻨﻮع ﺷﻮد. .6ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف ﻏﻴﺮ درﻣﺎﻧﻲ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻮاد و ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﻏﻴﺮ درﻣﺎﻧﻲ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻳﻚ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از رﺷﺪ و ﺗﻜﺜﻴﺮ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ ،ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺗﻲ را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﺳﻤﻲ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ را ﻣﻬﺎر ﻛﻨﺪ .ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﺑﺎﻳﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ،اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻋﻤﻞ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﻳﺎ ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ ،در ﺻﻮرت ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪن در ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل داﻣﻲ ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻨﻔﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ .ﻃﻴﻒ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ از اﻳﻦ دﺳﺖ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦﻫﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ،در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. -N .1 .6اﺳﺘﻴﻞﺳﻴﺴﺘﺌﻴﻦ
43
ﮔﺎﻫﻲ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻮﺟﻮد در واﺣﺪ ﭘﺮورش ،وﺟﻮد ﻳﻚ ﻣﻴﻜﺮواُرﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﻧﻴﺴﺖ ،ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖ آن ﻣﻴﻜﺮواُرﮔﺎﻧﻴﺴﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ و ﺣﺘﻲ ﺧﺎرج از ﺳﺎﻟﻦ ﻣﺮﻏﺪاري ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ-N .اﺳﺘﻴﻞﺳﻴﺴﺘﺌﻴﻦ ) (NACﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﭘﺎدزﻫﺮ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن ،ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران و ﻃﻴﻮر ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود و ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﻤﻲ و ﺳﺮﻃﺎنزا ،از ﺟﻤﻠﻪ آﻓﻼﺗﻮﻛﺴﻴﻦ B1را ﻣﻬﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ. آﻓﻼﺗﻮﻛﺴﻴﻦ B1ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻗﺎرچﻫﺎي Aspergillus flavusو Aspergillus parasiticusاﺳﺖ ﻛﻪ در داﻧﻪﻫﺎي ﻏﻼت و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﻮراﻛﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ آﻟﻮدهﻛﻨﻨﺪه ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد .آﻓﻼﺗﻮﻛﺴﻴﻦ B1ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺧﻮراك ﻃﻴﻮر ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ ،ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ )٤٣ N-acetylcysteine (NAC
اﺛﺮات ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺷﻮد ] .[17ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف آﻓﻼﺗﻮﻛﺴﻴﻦ B1از راه ﺧﻮراك ،ﺑﻴﺶ از 90درﺻﺪ آن از راه ﺻﻔﺮا و ﻛﻠﻴﻪﻫﺎي ﭘﺮﻧﺪه دﻓﻊ ﻣﻲﺷﻮد ،اﻣﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ 6/25درﺻﺪ آن در ﻣﺎﻫﻴﭽﻪ ﺳﻴﻨﻪ و ران ﭘﺮﻧﺪه ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ] .[38اﺳﺘﻔﺎده از -Nاﺳﺘﻴﻞ- ﺳﻴﺴﺘﺌﻴﻦ در ﺧﻮراك ﻃﻴﻮر ﻣﻮﺟﺐ ﻓﻌﺎل ﺷﺪن ﻣﺴﻴﺮي ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ ﺧﻨﺜﻲ ﺷﺪن آﻓﻼﺗﻮﻛﺴﻴﻦ ،B1اﺛﺮات ﺳﻤﻲ آن را ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻣﻲﻛﻨﺪ. .2 .6آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎي ﺑﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﻋﻤﺮ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻣﻀﺮات ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ،ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﺧﻴﺮ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻗﺎدرﻧﺪ در ﺻﻮرت ﻣﺼﺮف ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻴﻮان زﻧﺪه ،اﻣﻨﻴﺖ ﻏﺬاﻳﻲ را ﺑﻬﺒﻮد دﻫﻨﺪ .ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﺌﻮﻣﺎﻳﺴﻴﻦ ﺳﻮﻟﻔﺎت آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف در ﮔﺎو ﺷﻴﺮي ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎزي ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻧﻴﻤﻪ ﻋﻤﺮ آن 24ﺳﺎﻋﺖ اﺳﺖ .در ﺗﻐﺬﻳﻪ ﮔﺎو ﺷﻴﺮي ،ﻧﺌﻮﻣﺎﻳﺴﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﺪت 48ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺼﺮف ﺷﺪه و در 24ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ ﻣﺼﺮف ﻧﻤﻲﺷﻮد .در ﮔﺎوﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ روش ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ ،ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ E. coliﺑﻄﻮر ﻣﻌﻨﻲ داري در ﻣﺪﻓﻮع ﻛﻤﺘﺮ از ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ][12؛ و ﭘﺲ از 5روز ﺗﻮﻗﻒ ﻣﺼﺮف ﻧﺌﻮﻣﺎﻳﺴﻦ ،ﺟﻤﻌﻴﺖ E. coliدر ﻣﺪﻓﻮع ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اوﻟﻴﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ .ﻣﺰاﻳﺎي ﻧﺌﻮﻣﺎﻳﺴﻴﻦ ﺳﻮﻟﻔﺎت در ﻃﻴﻮر ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﺑﺮ روي ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎريزا ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺳﺖ. .3 .6ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻏﻴﺮ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ و ﺿﺪﻣﻴﻜﺮوب ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺿﺪ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺪون اﺛﺮات ﺳﻮء ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ،ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد رﺷﺪ و ﺳﻼﻣﺖ دام و ﻃﻴﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﻳﻮﻧﻮﻓﺮﻫﺎ 44ﻋﻮاﻣﻞ ﺿﺪ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در دﺳﺘﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ در اﻳﺠﺎد ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻧﻘﺸﻲ ﻧﺪارﻧﺪ .ﻣﻮﻧﻨﺴﻴﻦ ،45ﻣﺘﺪاولﺗﺮﻳﻦ ﻳﻮﻧﻮﻓﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ ﻛﻮﻛﺴﻴﺪﻳﻮاﺳﺘﺎت در ﻃﻴﻮر و ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﺮك رﺷﺪ در ﻧﺸﺨﻮارﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ] .[33ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﺰاﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻳﻮﻧﻮﻓﺮﻫﺎ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ ،ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﻗﺎدر ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﻲ از ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ را ﻫﺪف ﻗﺮار دﻫﻨﺪ ،اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ در ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش دام ﻣﺘﺪاول ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. .4 .6ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ وﻳﺮوسﻫﺎ )ﻳﺎ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎ( آﻟﻮده ﺷﻮﻧﺪ .ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻫﺮ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻮﺑﻪ ﺧﺎص ﺑﺎﻛﺘﺮي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻴﺰﺑﺎن ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ .از اﻳﻦ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺑﻮدن ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺧﺎص در ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﻣﺮﻛﺐ از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﻮﻳﻪ و ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ ،ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﺣﻴﻮاﻧﺎت ،اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد .ﻟﺬا ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎي ﻫﺮ ﭘﺎﺗﻮژن ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻄﻮر اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﭘﺎﺗﻮژن ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد .در واﻗﻊ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺎژﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎريزاي اﻧﺴﺎن و دام ﻣﺒﺎره ﻧﻤﻮده و ﻓﻠﻮر ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ ﻣﻔﻴﺪ ﻧﻴﺰ ﺣﻔﻆ ﺷﻮد .ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ اﻋﻀﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ] 22و .[31ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻋﻤﻠﻜﺮد اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ و ﻋﺪم آﻟﻮده ﻧﻤﻮدن ﮔﻮﺷﺖ ،ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎ ﺑﺮ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺑﺮﺗﺮي ﻓﻮقاﻟﻌﺎدهاي دارﻧﺪ اﻣﺎ ﺗﺎ ﻛﺎرﺑﺮدي ﺷﺪن اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت زﻳﺎدي ﻧﻴﺎز اﺳﺖ .از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﻮﺟﻮد در ﮔﺴﺘﺮش اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎ ،ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑﻮدن ﭘﺎﺳﺦ آﻧﻬﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺟﻤﻌﻴﺖ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. .5 .6ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ راهﻫﺎي ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻚ
٤٤ Ionophores ٤٥ Monensin
در ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎريزا Salmonella،و E. coliﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻴﺘﺮات ﺑﻪ ﻧﻴﺘﺮﻳﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ آﻧﺰﻳﻢ اﺣﻴﺎ ﻛﻨﻨﺪه ،در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻲﻫﻮازي ﻧﻴﺰ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ ] .[36آﻧﺰﻳﻢ داﺧﻞ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﻧﻴﺘﺮاتردوﻛﺘﺎز ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﻦ ﻧﻴﺘﺮات و آﻧﺎﻟﻮگ آن، ﻛﻠﺮات ،ﺗﻔﺎوت ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮد .ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﺣﻴﺎي ﻛﻠﺮات ﺑﻪ ﻛﻠﺮﻳﺖ در ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳﻢ ﺷﺪه و ﺗﺠﻤﻊ ﻛﻠﺮﻳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺮگ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدد .اﻓﺰودن ﻛﻠﺮات ﺑﻪ ﺟﻴﺮه ﺧﻮك ﺑﻄﻮر آزﻣﺎﻳﺸﻲ دﻓﻊ ﻣﺪﻓﻮﻋﻲ و ﺟﻤﻌﻴﺖ Salmonellaو E. coli O157:H7را در روده ﻛﺎﻫﺶ داده اﺳﺖ .ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺛﺒﺎت ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻓﺰودن ﻛﻠﺮات ﺑﻪ آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ E. coli
O157:H7در ﺷﻜﻤﺒﻪ ،روده ،روده ﻛﻮر و ﻣﺪﻓﻮع ﺷﺪه اﺳﺖ ] .[6در ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻠﺮات در ﺟﻴﺮه ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﺮغ و ﺑﻮﻗﻠﻤﻮن ﻧﻴﺰ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ .ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﺄﺛﻴﺮ زﻳﺎد ﻛﻠﺮات ﺑﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎي ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻏﺬا ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﺳﺮاﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ ،ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻛﻠﺮات در آﺧﺮﻳﻦ وﻋﺪه ﺟﻴﺮه ﻏﺬاﻳﻲ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﻛﺸﺘﺎرﮔﺎه اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد .ﮔﺮﭼﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻠﺮات ﻣﺰاﻳﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ دارد ،اﻣﺎ ﻣﺠﻮز ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻋﻤﻠﻲ آن در ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش دام ﺻﺎدر ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. .6 .6اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻟﻲ 46
در ﭘﺮورش ﺧﻮك و ﺟﻮﺟﻪﻫﺎي ﮔﻮﺷﺘﻲ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻟﻲ ) (OAsﺑﻄﻮر ﻓﺰاﻳﻨﺪهاي ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮده و ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﺣﺎل اﺟﺮاﺳﺖ .اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻟﻲ pHرا در ﺑﺨﺶﻫﺎي اﺑﺘﺪاﻳﻲ روده ﻛﻮﭼﻚ ﻛﺎﻫﺶ داده و ﻣﻮﺟﺐ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﺪن ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮاي رﺷﺪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻏﺎﻟﺐ ﺷﺪن ﻓﻠﻮر ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻟﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻬﺒﻮد ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎ و اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ و ﺟﺬب ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﻲ ،ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺗﺮﺷﺤﺎت داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﺷﺪه و ﺑﺮ ﺷﻜﻞ ﻇﺎﻫﺮي ﻣﻮﻛﻮس دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ .ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻔﺎده و ﻣﻴﺰان ﻣﺠﺎز اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻟﻲ در ﺳﻨﻴﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻧﮋادﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ دارد ].[15 .7 .6ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﻣﻔﻴﺪ ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ اﻓﺰودن آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﺑﻪ ﺟﻴﺮه ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺷﻮد ،اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮراﻛﻲ از ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﻣﻔﻴﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ اﻓﺰودﻧﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮاي ﺗﺤﺮﻳﻚ رﺷﺪ و ﺳﻼﻣﺖ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن اﺳﺖ .در ﻋﻤﻞ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﻣﻔﻴﺪ در ﺧﻮراك دام ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚ" ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد؛ اﻣﺎ ،ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ در ﻣﺘﻮن ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﺼﺮف ﺧﻮراﻛﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻴﻜﺮوبﻫﺎ (DFM) 47ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮد ] .[14ﺑﺮاي ﻗﺮنﻫﺎي ﻣﺘﻤﺎدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺰاﻳﺎي اﺳﺘﻔﺎده از DFMﻫﺎ در ﺗﻐﺬﻳﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ،اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ در ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﭘﺮورﺷﻲ ﻗﺪﻣﺖ زﻳﺎدي ﻧﺪارد ،ﺑﻄﻮريﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژيﻫﺎ و روشﻫﺎي ﻧﻮﻳﻨﻲ ﻛﻪ در ﭘﺮورش دام و ﻃﻴﻮر ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ،ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از DFMﻫﺎ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد .ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺗﺮدﻳﺪﻫﺎﻳﻲ در ﺧﺼﻮص آﻳﻨﺪه اﺳﺘﻔﺎده از DFMﻫﺎ در ﺗﻐﺬﻳﻪ دام و ﻃﻴﻮر ﻣﻄﺮح اﺳﺖ؛ از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻨﻜﻪ DFMﻫﺎ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﺎ را در ﻣﻮرد ﺑﻬﺒﻮد رﺷﺪ و ﺳﻼﻣﺖ دام و ﻃﻴﻮر ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪ؟ و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ آﻳﺎ اﻳﻦ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﺻﻮرت ﺟﻬﺶ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﺎﺷﻨﺪ؟ ﻟﺬا ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ،ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ در ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻛﺮدن DFMﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ،ﻫﻨﻮز در اﺑﺘﺪاي راه ﻗﺮار دارﻳﻢ ].[14
.8 .6اﻳﻤﻨﻲ اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ ٤٦ Organic acids irect-fed microbialsD٤٧
از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺨﺎزن اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎريزا ﺑﺎﺷﻨﺪ ،روشﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﺧﻮد ﺣﻴﻮان ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ اﺛﺮات ﻣﻨﻔﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .اﻳﻤﻨﻲ اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎريزا ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي در ﻣﻴﺰان ﺣﻀﻮر ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎريزا در ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ .واﻛﺴﻴﻨﺎﺳﻴﻮن ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻮﻳﻪ- ﻫﺎي Salmonellaﻛﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺸﻜﻼت ﺳﻼﻣﺘﻲ در ﮔﺎو و ﺧﻮك ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ،ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ] .[18ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎري ادم ﭘﺲ از ﺷﻴﺮﮔﻴﺮي ﻛﻪ در ﺑﭽﻪﺧﻮكﻫﺎ ﻣﺘﺪاول اﺳﺖ ،واﻛﺴﻨﻲ ﺑﺮاي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ E. coliﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ] .[16ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺖ واﻛﺴﻴﻨﺎﺳﻮن )اﻳﻤﻨﻲ اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ( اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻮدن آن اﺳﺖ .ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎريزا ﺑﺎﻳﺪ واﻛﺴﻦ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪاي ﻣﺼﺮف ﺷﻮد؛ ﻣﺜﻼً واﻛﺴﻴﻨﺎﺳﻴﻮن ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﻣﺎرك ،ﺑﺮاي ﻧﻴﻮﻛﺎﺳﻞ اﻳﻤﻨﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ .ﻟﺬا اﻣﺮوزه ﻫﺪف ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ،ﺗﻮﻟﻴﺪ واﻛﺴﻦﻫﺎي ﺧﻮراﻛﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﻲ از ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ ﺑﻜﺎر ﻣﻲروﻧﺪ ].[30 .9 .6اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ در اﺻﻞ ﻳﻚ ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻤﻨﻲ ﻏﻴﺮ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ و ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻓﺎﮔﻮﺳﻴﺘﻮز ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻲ- ﺷﻮد ،در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﻨﻲ اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ،اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ داراي ﻳﻚ وﻳﮋﮔﻲ ﻣﻬﻢ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻮاﺳﻄﻪ آن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﻦ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ )ﭘﺎﺗﻮژن( و ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻮدي ،48و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻴﻦ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ ﺗﻔﺎوت ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮد .ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي، ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ ﻣﺴﺘﻘﻞ از اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻋﻮاﻣﻞ ﻏﻴﺮ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ )ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي ،ﻣﺤﻴﻂ و (...و اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ )ﻛﻨﺘﺮل ژﻧﺘﻴﻜﻲ( واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ] .[32ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺮاي اﺟﺮاي وﻇﺎﻳﻒ ﺧﻮد ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ از ﺳﻠﻮلﻫﺎ را در اﺧﺘﻴﺎر دارد ﻛﻪ ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .در دوره ﺟﻨﻴﻨﻲ ،ﻫﻤﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭘﺎﻳﻪ )ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭘﻴﺶﺳﺎز( وﻳﮋهاي در ﻣﺰاﻧﺸﻴﻢ ﺟﻨﻴﻨﻲ ﻣﺸﺘﻖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﻧﺪه ،ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﻨﺸﺎء اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد .از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭘﺎﻳﻪ دو ﮔﺮوه ﻣﺘﻔﺎوت ﮔﻠﺒﻮل ﺳﻔﻴﺪ ﻣﺸﺘﻖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .ﮔﺮوه اول ،ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﺴﺌﻮل ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻟﻨﻔﻮﺋﻴﺪ و ﮔﺮوه دوم ،ﻣﻨﺸﺎء ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﻴﻠﻮﺋﻴﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ .از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻟﻨﻔﻮﺋﻴﺪ ،اﻧﻮاع ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻟﻨﻔﻮﺳﺎﻳﺖ و از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﻴﻠﻮﺋﻴﺪ اﻧﻮاع ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻓﺎﮔﻮﺳﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲآﻳﻨﺪ. .7اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮان اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ ﺳﻄﺢ اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪدي ﻧﻈﻴﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﭘﻼﺳﻤﺎﻳﻲ ﺑﺮﺧﻲ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻴﻜﻮﻟﻴﻦ ،ﻳﺎ ﻟﻨﻔﻮﺳﺎﻳﺖﻫﺎ ﺳﻨﺠﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﺎده ﺑﻴﻦ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻮﻣﻲ و ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ذاﺗﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻮﻣﻲ ﺑﻪ اﻧﮕﻞﻫﺎ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎريزا ،اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎي ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن و ﺑﻴﻦ ﻧﮋادﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﺗﻨﻮع ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي وﺟﻮد دارد .اﻳﻦ ﺗﻨﻮع ﺣﺘﻲ در داﺧﻞ ﻳﻚ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ] .[24ﻟﺬا ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﻣﻲﺗﻮان اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ ﻛﻪ در ﻧﺴﻞﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﻮد .ﻻﻳﻦﻫﺎي ﺗﺠﺎري در ﺻﻨﻌﺖ ﻣﺪرن ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر ،اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﺑﺮاي اﻋﻤﺎل ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺑﺎزار و اﻫﺪاف ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮده اﻧﺪ؛ اﻣﺎ ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﺪت اﻓﺖ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ .در ﻃﻲ ﺣﺪود 50ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻳﻚ وزن ﻣﺸﺨﺺ از 120روز ﺑﻪ 45روز ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻي رﺷﺪ ﻓﺮﺻﺖ ﻛﺎﻓﻲ را در اﺧﺘﻴﺎر ﭘﺮﻧﺪه ﻗﺮار ﻧﻤﻲدﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺎزﮔﺎر ﻛﻨﺪ ] .[13ﻟﺬا در ﻛﻨﺎر ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﺳﻄﺢ ﺗﻮﻟﻴﺪ ،اﺻﻼح ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺿﺮوري اﺳﺖ.
٤٨ Between self and non-self
.1 .7ﻻﻳﻦﻫﺎي ﺗﺠﺎري در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻏﻠﺐ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﭘﺮورﺷﻲ ،ﻧﺮخ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺜﻞ ﻣﺮغ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺳﺖ ،ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﺎ ﺳﺎﻟﻲ 309ﺗﺨﻢ ﻫﻢ از ﻳﻚ ﻣﺮغ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ] ،[10و در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺰارع ﭘﺮورش ﻣﺮغ ﺗﺨﻢﮔﺬار ،ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ 250ﺗﺨﻢ و ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﻋﺎدي اﺳﺖ .ﻟﺬا اﺻﻼح ﻃﻴﻮر ﺗﺠﺎري ﺑﻪ ﺳﻤﺖ و ﺳﻮﻳﻲ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺑﺰرگ ﭘﺮورش ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻃﻴﻮر ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻋﺮﺿﻪ ﻣﺎده ژﻧﺘﻴﻜﻲ را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ اﻧﺤﺼﺎري درآوردهاﻧﺪ .در واﻗﻊ ﺑﺎ آﻣﻴﺨﺘﻪﮔﺮيﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺷﺪه ،در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺟﻮﺟﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺮورش دﻫﻨﺪه ﻧﻬﺎﻳﻲ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از دﻧﻴﺎ ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ،در واﻗﻊ ﻳﻚ ﻣﺎدهاي ژﻧﺘﻴﻜﻲ آﻣﻴﺨﺘﻪ اﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺗﺮي ژﻧﺘﻴﻜﻲ آن ،ﻛﻪ ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اﺳﺖ ،ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪ ﻧﻴﺴﺖ .ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﭘﺮورش دﻫﻨﺪﮔﺎن ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺟﻮﺟﻪ ﮔﻮﺷﺘﻲ ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ ردهﻫﺎي ﺑﺎﻻي اﺻﻼﺣﻲ ﻳﺎ ﻻﻳﻦ - ﻛﻪ ﻟﺰوﻣﺎً در ﺗﻤﺎم ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻧﻴﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد -ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد ] .[35ﻫﺮ ﺷﺮﻛﺖ اﺻﻼﺣﻲ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺟﻮﺟﻪﻫﺎي ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺻﺪ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎزار و ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺣﺪاﻗﻞ داراي 10ﻻﻳﻦ ﺧﺎﻟﺺ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﺮاي ﺻﻔﺎت ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ] .[3ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ در اﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ ،از ﭘﺮورش ﻻﻳﻦﻫﺎي ﺧﺎﻟﺺ ﺗﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺟﻮﺟﻪﻫﺎي ﮔﻮﺷﺘﻲ )ﻳﺎ ﺗﺨﻢ- ﮔﺬار( ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﺗﺎ ﭘﻨﺞ ﻧﺴﻞ زﻣﺎن ﻧﻴﺎز اﺳﺖ )ﺷﻜﻞ .(1ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ،اﻫﻤﻴﺖ ﻻﻳﻦﻫﺎي ﺧﺎﻟﺺ ﺑﻪ اﻧﺪازهاي اﺳﺖ ﻛﻪ از آﻣﻴﺰش ﻫﺮ ﺧﺮوس ﻻﻳﻦ ﭘﺪري ﺑﺎ ده ﻣﺮغ ﻻﻳﻦ ﻣﺎدري در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺣﺪود 68750ﺗﻦ ﮔﻮﺷﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻲرﺳﺪ. ژﻧﺘﻴﻚ ﻳﻚ ﺣﻴﻮان )در ﺳﻄﺢ (DNAدر ﻃﻲ دوره زﻧﺪﮔﻲ آن ﺣﻴﻮان ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ )ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﺳﻄﺢ ﺑﻴﺎن ژنﻫﺎ ﻛﻪ در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ(؛ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ ژﻧﺘﻴﻚ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .اﮔﺮﭼﻪ در ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻗﺒﻞ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﺗﻌﺪادي از ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦﻫﺎي آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ اﺷﺎره ﺷﺪ ،اﻣﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﻫﻤﻪ اﻳﻦ روشﻫﺎ و ﺣﺘﻲ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﻮد آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ در ﻛﻞ دوره ﭘﺮورش ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻣﺰﻳﺘﻲ ﻛﻪ در ﭘﺮﻧﺪه اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪ ﻧﻴﺴﺖ .ﻟﺬا در ﻫﺮ ﻧﺴﻞ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت و روشﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻜﺮار ﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻛﺎراﻳﻲ آﻧﻬﺎ ،ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻫﻤﻮاره از ﺑﺎﺑﺖ ﻣﺼﺮف ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮاد ﻛﻪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ،ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮد .ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ،ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭘﺮﻧﺪه ﻧﺮي ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻻﻳﻦ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺜﻞ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد از ﻧﻈﺮ ژﻧﺘﻴﻜﻲ وﺿﻌﻴﺖ اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ،ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻي اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﺴﻞﻫﺎي ﺑﻌﺪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻨﺪ )ﺷﻜﻞ .(1در واﻗﻊ اﻧﺘﺨﺎب ﻳﻚ ﭘﺮﻧﺪه ﻧﺮ در ﻻﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد 48،750،000ﺟﻮﺟﻪ ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺬار ﺑﺎﺷﺪ .اﻫﻤﻴﺖ ﻻﻳﻦ ﺑﻪ ﻗﺪري اﺳﺖ ﻛﻪ 80درﺻﺪ از ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر را ﻣﺪﻳﻮن وﺟﻮد ﻻﻳﻦﻫﺎي ﺗﺠﺎري ﻣﻲ- داﻧﻨﺪ .در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ و ﻧﮕﻬﺪاري ﻻﻳﻦﻫﺎ در ﻧﻈﺮ اول ﺑﺴﻴﺎر ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮ اﺳﺖ ،اﻣﺎ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﺟﻮﺟﻪ ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺗﻨﻬﺎ 0/5درﺻﺪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮاي ﭘﺮورش و ﻧﮕﻬﺪاري ﻻﻳﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ ] .[3ﻛﺸﻮر ﻣﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻌﺪود ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺻﺎﺣﺐ ﻻﻳﻦ در دﻧﻴﺎﺳﺖ و از اﻳﻦ ﻣﺰﻳﺖ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻣﻲ- ﺗﻮان ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻮﺷﺖ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﺑﻬﺮه ﺟﺴﺖ. .8اﻫﻤﻴﺖ ذﺧﺎﻳﺮ ژﻧﺘﻴﻜﻲ ﺑﻮﻣﻲ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺘﻮان ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن را ﺑـﺪون ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ اﻓﺰودﻧـﻲﻫـﺎي ﺧـﻮراﻛﻲ ،واﻛﺴـﻦ و ﻓﻀـﺎي ﺳﺮﭘﻮﺷـﻴﺪه و اﺳـﺘﺮﻳﻞ ﭘـﺮورش داد ،و در ﭘﺎﻳـﺎن دوره ﭘﺮورش ﮔﻮﺷﺖ آﻧﻬﺎ را ﺑﻄﻮر ﺳﺎﻟﻢ و ﺑﺪون آﻟﻮدﮔﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪ رﺳﺎﻧﺪ ،ﻣﻲﺗـﻮان ادﻋـﺎ ﻧﻤـﻮد ﻛـﻪ ﻣﺤﺼـﻮﻟﻲ اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺷـﺪه اﺳﺖ .ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﻣﺮاﺣﻠﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ از دوره ﭘﺮورش اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻓﻮق ،ﻛﻠﻴـﻪ ﻃﻴـﻮر ﺑـﻮﻣﻲ ﻛﺸـﻮر ﺑﻄـﻮر ﺑـﺎﻟﻘﻮه ﻗـﺎدر ﺑـﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻮﺷﺖ و ﺗﺨﻢ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ .ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ژنﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ در اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻮﻣﻲ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ اﻧﺘﻘـﺎل اﻳـﻦ ژنﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺘﺎج از ﻃﺮﻳﻖ روشﻫﺎي اﺻﻼﺣﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲﺗﻮان اﻣﻴﺪوار ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ذﺧـﺎﻳﺮ ژﻧﺘﻴﻜـﻲ ﺑـﻮﻣﻲ ﻛﺸـﻮر ،ﻳـﻚ ﻣـﺪل روزآﻣـﺪ در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻮﺷﺖ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﻛﺸﻮر ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﻮد.
.9آﻣﻴﺨﺘﻪﮔﺮي و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﮋادﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ دﻻﻳﻠﻲ ﻛﻪ ﻧﮋادﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ ﺑﺼﻮرت ﺻﻨﻌﺘﻲ ﭘﺮورش داده ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ ،ﺳﻄﺢ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﭘﺎﺋﻴﻦ آﻧﻬﺎ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﮋادﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ اﺳﺖ .ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺘﻮان ﺑﺎ آﻣﻴﺨﺘﻪﮔﺮي ﺳﻮﻳﻪﻫﺎي ﭘﺮﺑﺎزده ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﻧﮋادﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺑﻮﻣﻲ ﻧﺘﺎﺟﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺳﻄﺢ اﻳﻤﻨﻲ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ،ﻣﻲﺗﻮان از ﻧﮋاد ﺳﻨﺘﺰي ﻣﺰﺑﻮر ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺟﻮﺟﻪ ﻳﻚ روزه ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻛﺸﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد .ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻮع ﻃﻴﻮر ﺑﻮﻣﻲ ﻛﺸﻮر ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﻮع اﻗﻠﻴﻤﻲ ﻛﺸﻮر اﺳﺖ ،ﺑﺘﻮان ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻛﺸﻮر ﻧﮋاد ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨﻴﻢ .ﺗﺤﻘﻴﻖ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﮕﺮش ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن آﻳﻨﺪه ﺿﺮوري اﺳﺖ. .10ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزي ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺼﻮﻻت اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً 0/05درﺻﺪ از ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻛﺸﻮر ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﺬاﻳﻲ ﻧﺎﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ .درﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻏﻠـﺐ ﻣـﺮدم ﻛﺸـﻮر ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﺬاﻳﻲ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ و ﻓﻮاﻳـﺪ ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﺼـﺮف آﻧﻬـﺎ آﮔـﺎﻫﻲ ﻧﺪارﻧـﺪ .از آﻧﺠـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺑﻄـﻮر ﻛﻠـﻲ ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﺗﻤـﺎم ﺷـﺪه ﻣﺤﺼﻮﻻت داﻣﻲ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﻴﺮاُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ،ﻟﺬا ﺑﺮاي ﺷﺮوع اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﺼـﻮﻻت اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ در ﺑـﻴﻦ ﻣﺼـﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻻزم اﺳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزي ﺷﻮد .ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻳﻚ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﺪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻛﻪ ﺑـﺮاي ﻳـﻚ ﻣﺤﺼـﻮل اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ،ﺑﻪ ﭼﻪ دﻟﻴﻠﻲ اﺳﺖ .ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﺗﻐﺬﻳﻪ ،ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﻮأﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از ﻣﺼﺮف ﻏﺬا ﺑﺎﻳـﺪ ﭘﺮﺳـﻴﺪه ﺷـﻮد اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛﻪ ﺑﺪن ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻦ ،وزن ،ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ روزاﻧﻪ و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻴـﺰان ﻣـﻮاد ﻣﻌـﺪﻧﻲ ،وﻳﺘـﺎﻣﻴﻦ ،ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦ و از ﻫﻤـﻪ ﻣﻬﻤﺘـﺮ ﻛـﺎﻟﺮي ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭼﻪ ﻧﻮع ﻣﺎده ﻏﺬاﻳﻲ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪيﻫﺎي ﻣﺎ را ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻛﻨﺪ .اﻣـﺎ ﻣﻬﻤﺘـﺮﻳﻦ ﺳـﻮأل اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ :آﻳـﺎ ﻏـﺬاﻳﻲ ﻛـﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﻲﺷﻮد ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ؟ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ،ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻮدن آن ﭼﻪ ﻣﻌﻴﺎري دارد؟ ﺑﻄﻮر ﻣﻨﻄﻘﻲ ،ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﺼﺮف ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣـﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻫﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ،اﻣﺎﻳﻚ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨـﺪه ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ در ﻣـﻮرد ﻣﻴـﺰان ﺳـﻼﻣﺖ ﻳـﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﻏﺬاﻳﻲ ﻗﻀﺎوت ﻛﻨﺪ؟ ﻣﺼﺮف ﻳﻚ ﻏﺬاي ﺧﺎص در واﻗﻊ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه رﻳﺴﻚ ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﺼـﺮف آن را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ .ﺑﺮرﺳـﻲﻫـﺎ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺬﻳﺮش ﻳﻚ ﺧﻄﺮ ﺟﺪﻳﺪ ،ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﻏـﺬاﻳﻲ ﺟﺪﻳـﺪ در ﺳـﺒﺪ ﻏـﺬاﻳﻲ ﺧـﺎﻧﻮار ،ﺑـﻪ ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣﺘﻌـﺪدي ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد ] .[8از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻲﺗـﻮان ﺑـﻪ اﻋﺘﻤـﺎد ،ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ ﭘـﺬﻳﺮش ،آﺷـﻨﺎﻳﻲ ﺑـﺎ ﻣﺤﺼـﻮل ،داﻧـﺶ ،ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ ﻛﻨﺘـﺮل ،ﺳـﻄﺢ اﺣﺘﻤـﺎل ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﻮدن ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل )آﻟﻔﺎ( ،ﺣﻖ اﻧﺘﺨﺎب ،ﺗﺄﺛﻴﺮﭘﺬﻳﺮي ﺑﭽﻪﻫﺎ ،ﺗﺮس ،ﻣﻨﻔﻌـﺖ ﻣـﺎدي و رﺳـﺎﻧﻪ ﻧﻘـﺶ دارﻧـﺪ .ﻧﻘـﺶ رﺳـﺎﻧﻪ ﺑـﻪ ﻧـﻮﻋﻲ ﭘﺮرﻧﮓﺗﺮ از ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﺳﺖ؛ زﻳﺮا ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮ روي ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﺮد .ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﻮﺟـﻪ ﻣـﺮدم ﺑـﻪ ﺳـﺎﻟﻢ ﺑـﻮدن ﻏﺬاﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ،ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ رﺳﺎﻧﻪ ،ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻏﺬاﻳﻲ و ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در ﻫﺰاره ﺳـﻮم در ﺷـﺮاﻳﻂ ﺧـﻮﺑﻲ ﻧﻴﺴـﺖ .اﻏﻠـﺐ ﻣـﺮدم از ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻓﺮآوري ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﺟﺒﺎري ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ اﻃﻼع ﻛـﺎﻓﻲ ﻧﺪارﻧـﺪ ،و ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ ﺑـﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪيﻫﺎي ﺑﺪن ﺧﻮد واﻗﻒ ﺑﺎﺷﻨﺪ ،ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ ﻏﻴﺮ ﺿﺮوري روي ﻣﻲآورﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ ﺑـﺮاي ﺳـﻼﻣﺖ آﻧﻬﺎ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﺎﺷﺪ .ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﺬاﻳﻲ ﭘﺮﺧﻄﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺗﺒﻠﻴﻎ و ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﺳـﺎزي ﺑـﺮاي ﻣﺼـﺮف ﻏـﺬاي ﺳـﺎﻟﻢ اﺳـﺖ ] .[1از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ ،ﻟﺬا ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳـﺪ ﺟـﺎ اﻧـﺪاﺧﺘﻦ ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﻧﺴـﺒﺘﺎً ﮔـﺮانﻗﻴﻤـﺖ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ در ﺑﻴﻦ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﻀﺎﻋﻔﻲ ﻛﻪ از ﺑﺎﺑﺖ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻣﺘﻮﺟـﻪ اﻳـﻦ ﻣﺤﺼـﻮﻻت اﺳـﺖ ،ﻧﻴﺎزﻣﻨـﺪ ﺻـﺒﺮ و ﺷـﻜﻴﺒﺎﻳﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ .ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي دوﻟﺘﻲ و ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ ﻏـﺬا و ﺳـﻼﻣﺖ ﻣـﺮدم ،ﺻـﻨﺎﻳﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨـﺪه و ﻓـﺮآوري ﻛﻨﻨـﺪه ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﺬاﻳﻲ و رﺳﺎﻧﻪ ﻫﻢﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ ،ﻣﺮدم ﺑﻄﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺧﺼﻮص ﻏﺬاﻳﻲ ﻛـﻪ ﻣﺼـﺮف ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ آﮔـﺎﻫﻲ ﭘﻴـﺪا ﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﻧﻤﻮد .ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﺎص ﺷﺮﻗﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ،اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻌﺮﻓﻲ و اراﺋـﻪ ﻣﺤﺼـﻮﻻﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﮔﻮﺷـﺖ ﻣـﺮغ اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ ﺑـﺪون اﻟﮕﻮﺑﺮداري از ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﺑﻘﺎً اﻳﻦ راه را ﭘﻴﻤﻮدهاﻧﺪ ،ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪة اﻳﺮاﻧﻲ ﻳﻚ اﻟﮕﻮي ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ و ﻧﺎﻓﺬ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد.
ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي.11 ﺑﻬﺪاﺷـﺖ، ﺗﻐﺬﻳـﻪ دام، داﻣﭙﺰﺷـﻜﻲ، ژﻧﺘﻴﻚ و اﺻﻼح دام،ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻮﺷﺖ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎري ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮓ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﭘﺮورش دام ﻧﻤﻲﺗـﻮان ﺑـﺎ اﻃﻤﻴﻨـﺎن، در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﺮ ﻛﺪام از اﻳﻦ ﺑﺨﺶﻫﺎ ﻛﻪ وﻇﺎﻳﻒ ﺧﻮد را ﺑﻪ درﺳﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﻨﺪ.و ﻣﻴﻜﺮوبﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ ﻣﺘـﺪاول ﺷـﺪن ﻣﺼـﺮف ﮔﻮﺷـﺖ اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ، ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺣـﺚ ﻣﻄـﺮح ﺷـﺪه.ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﺳﺎﻟﻢ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه رﺳﺎﻧﺪ .ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻫﻤﺖ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺑﻪ ﻳﻚ ﻋﺰم ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻴﺎز دارد
[25] [ و ﺳﻤﺖ ﭼﭗ2] ﺷﻤﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي اﺻﻼح ﻧﮋاد ﻻﻳﻦﻫﺎي ﮔﻮﺷﺘﻲ؛ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ.1 ﺷﻜﻞ
ﻣﻨﺎﺑﻊ [1] Anderson, W.A. 2000. The future relationship between the media, the food industry and the consumer. British Medical Bulletin 56: 254-268. [2] Anthony, N.B. 1998. A Review of Genetic Practices in Poultry: Efforts to Improve Meat Quality. Journal of Muscle Foods 9: 25-33. [3] Arthur, J.A., Albers, G.A.A. 2003. Industrial Perspective on Problems and Issues Associated with Poultry Breeding. Pages 1-12 in Muir WM, Aggrey SE, eds. Poultry Genetics, Breeding and Biotechnology, CABI Publishing. [4] Blair, R. 2007. Nutrition and Feeding of Organic Pigs: CABI Publication. [5] Blair, R. 2008. Nutrition and Feeding of Organic Poultry: CABI Publication. [6] Callaway, T.R., Anderson, R.C., Genovese, K.J., Poole, T.L., Anderson, T.J., Byrd, J.A., Kubena, L.F., Nisbet, D.J. 2002. Sodium chlorate supplementation reduces E. coli O157:H7 populations in cattle. J. Anim. Sci. 80:1683–1689. [7] Callaway, T.R., Anderson, R.C., Edrington, T.S., Elder, R.O., Genovese, K.J., Bischoff, K.M., Poole, T.L., Jung, Y.S., Harvey, R.B., Nisbet, D.J. 2003. Preslaughter intervention strategies to reduce food-borne pathogens in food animals. J. Anim. Sci. 81(E. Suppl. 2): E17E23. [8] Covello, Merkhofer. 1994. Risk Assessment Methods. New York: Plenum. [9] Dibner, J.J., Richards, J.D. 2005. Antibiotic Growth Promoters in Agriculture: History and Mode of Action. Poultry Science 84: 634-643. [10] Decuypere E, Bruggeman V, Barbato GF, Buyse J. 2003. Growth and Reproduction Problems Associated with Selection for Increased Broiler Meat Production. Pages 13-28 in Muir .W.M., Aggrey S.E., eds. Poultry Genetics, Breeding and Biotechnology, CABI Publishing [11] DuPont, H.L., Steele, J.H. 1987. Use of Antimicrobial Agents in Animal Feeds: Implications for Human Health. Reviews of Infectious Diseases 9: 447-460.
[12] Elder, R.O., Keen, J.E., Wittum, T.E., Callaway, T.R., Edrington, T.S., Anderson, R.C., Nisbet. D.J. 2002. Intervention to reduce fecal shedding of enterohemorrhagic Escherichia coli O157:H7 in naturally infected cattle using neomycin sulfate. Page 602 in Amer. Soc. Anim. Sci./Amer. Dairy Sci. Assoc. Joint Mtg., Quebec. [13] Fanatico A. 2008. Organic Poultry Production in the United States. National Sustainable .Agriculture Information Service: 1-16 [14] Flint, J.F., Garner, M.R. 2009. Feeding beneficial bacteria: A natural solution for increasing efficiency and decreasing pathogens in animal agriculture. J. Appl. Poult. Res. 18 367378. [15] Garrido, M.N., Skjervheim, M., Oppegaard, H., Sørum, H. 2004. Acidified Litter Benefits the Intestinal Flora Balance of Broiler Chickens. Applied and Environmental Microbiology 70: 5208-5213. [16] Gyles, C.L. 1998. Vaccines and shiga toxin-producing Escherichia coli in animals. Pages 434–444 in Escherichia coli O157:H7 and other shiga toxin-producing E. coli strains. J. B. Kaper and A. D. O’Brien, ed. Am. Soc. Microbiol. Press, Washington, DC. [17] Hamilton, P.B., 1984. Determining safe levels of mycotoxins. J. Food Prot. 47:570–575. [18] House, J.K., Ontiveros, M.M., Blackmer, N.M., Dueger, E.L., Fitchhorn, J.B., McArthur, G.R., Smith, B.P. 2001. Evaluation of an autogenous Salmonella bacterin and a modified live Salmonella serotype choleraesuis vaccine on a commercial dairy farm. Am. J. Vet. Res. 62:1897– 1902. [19] Jukes, T.H., Stokstad, E.L.R., Taylor, R.R., Combs, T.J., Edwards, H.M., Meadows, G.B. 1950. Growth promoting effect of aureomycin on pigs. Arch. Biochem. 26:324–330. [20] Kelley, T.R., Pancorbo, O.C., Merka, W.C., Barnhart, H.M. 1998. Antibiotic Resistance of Bacterial Litter Isolates. Poultry Science 77: 243-247. [21] Kesavan, P.C., Swaminathan, M.S. 2008. Strategies and models for agricultural sustainability in developing Asian countries. Phil. Trans. R. Soc. B 363: 877-891. [22] Klieve, A.V., Bauchop, T. 1988. Morphological diversity of ruminal bacteriophages from sheep and cattle. Appl. Environ. Microbiol. 54:1637–1641. [23] Koeleman, E. 2010. Antibiotic resistance a hot topic among veterinarians. World Poultry. 26(6) 10-11. [24] Lamont, S.J., van der Laan, M.H.P., Cahaner, A., van der Poel, J.J., Parmentier, H.K. 2003. Selection for Disease Resistance: Direct Selection on the Immune Response. Pages 399-418 in Muir, W.M., Aggrey, S.E., eds. Poultry genetics, breeding and biotechnology, CABI Publishing. [25] Laughlin, K. 2007. The Evolution of Genetics, Breeding and Production. Citeseer. [26] Marshall E. 1980. Antibiotics in the barnyard. Science; 208: 376-9. [27] Martyniuk, E. 2010. Implementation Of The Global Plan Of Action In Central And Eastern Europe: Challenges And Opportunities. Paper presented at 9th World Congress on Genetics Applied to Livestock Production, Leipzig, Germany. [28] Moore, P.R., Evenson, A., Luckey, T.D., McCoy, E., Elvehjem, E., Hart., A.E.B. 1946. Use of sulphasuccidine, streptothricin and streptomycin in nutrition studies with the chick. J. Biol. Chem. 165:437–441. [29] Novick, R.P., 1981. The development and spread of antibioticresistant bacteria as a consequence of feeding antibiotics to livestock. Ann. NY Acad. Sci. 368:23–59. [30] Oliver, S.P, Patel, D.A., Callaway, T.R., Torrence, M.E. 2009. ASAS Centennial Paper: Developments and future outlook for preharvest food safety. J. Anim. Sci. 87: 419-437. [31] Orpin, C.G., Munn, E.A. 1973. The occurrence of bacteriophages in the rumen and their influence on rumen bacterial populations. Experientia 30:1018–1020. [32] Plachy, J., Kaiser, P., Hála, K. 2003. Genetics of the Immune System. Pages 293-309 in Muir WM, Aggrey SE, eds. Poultry genetics, breeding and biotechnology, CABI Publishing.
[33] Russell, J.B., Strobel, H.J. 1989. Effect of ionophores on ruminal fermentation. Appl. Environ. Microbiol. 55:1–6. [34] Starr, M.P., Reynolds. D.M. 1951. Streptomycin resistance of coliform bacteria from turkeys fed streptomycin. Pages 15–34 in Proceedings of the 51st General Meeting, Society of American Bacteriology, Chicago, IL. [35] Stevens, L. 1991. Genetics and evolution of the domestic fowl: CAMBRIDGE UNIVERSITY PRESS. [36] Stewart, V.J. 1988. Nitrate respiration in relation to facultative metabolism in enterobacteria. Microbiol. Rev. 52:190–232. [37] Swann, M.M. 1969. Report of Joint Committee on the Use of Antibiotics in Animal Husbandry and Veterinary Medicine. HMSO, London. [38] Valdivia, A.G. Martınez, A., Damian, F. J., Quezada, T., Ortiz, R., Martinez, C., Llamas, J., Rodriguez, M. L., Yamamoto, L., Jaramillo, F., Loarca-Pina, M. G., Reyes, J. L. 2001. Efficacy of N-Acetylcysteine to Reduce the Effects of Aflatoxin B1 Intoxication in Broiler Chickens. Poultry Science 80: 727-734. [39] Witte, W. 2000. Selective pressure by antibiotic use in livestock. Int. J. Antimicrob. Agents 16:19–24.
