Untitled

İç Kapak VAKFIMIZIN 25’İNCİ YILINI KUTLUYORUZ

Bağışlarla kurulan ve Türk Savunma Sanayiinin en büyük oyuncularından olan, büyük hissedarımız Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı (TSKGV) 25’inci kuruluş yıldönümü münasebetiyle vakfa bağlı ortaklıkların üst düzey yöneticileri ve çalışanları ile Anıtkabiri ziyaret etti.

2

TAI’NİN SESİ • ARALIK’ 2012

TSKGV Genel Müdürü Hayrettin Uzun, yöneticiler, çalışanlar ve bağışçıları ile birlikte Anıtkabir’de saygı duruşunda bulundu. Atatürk’ün mozolesine çelenk bırakan Uzun, saygı duruşundan sonra Anıtkabir özel defterini imzaladı. TSKGV personeli ve bağışçıları ziyaretin ardından Anıtkabir önünde hatıra fotoğrafı çektirdi. TSKGV Genel Müdürü Uzun, TSKGV’nin 25’inci kuruluş yıldönümü dolayısıyla yaptığı yazılı açıklamada, vakfın sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları haricinde özel yasa ile kurulan, öznesi savunma sanayii olan tek vakıf olduğunu vurguladı. Vakfın, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin savaş gücünün artırılmasına katkıda bulunmak

üzere, milletin maddi ve manevi desteğini sağlamak amacıyla kurulduğunu belirten Uzun, “Bu amacı doğrultusunda kuruluş yıllarında ancak birkaç küçük şirketi bünyesinde bulunduran TSK Güçlendirme Vakfı, yüce Türk milletinin bağışlarını en verimli şekilde değerlendirerek, Türk savunma sanayii sektöründe en büyükleri teşkil eden ve dünyada da kendi alanlarında önde olan şirketler seviyesine ulaştırmıştır.” dedi. Vakfın 25’inci kuruluş yıldönümü münasebetiyle ayrıca Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası tarafından 11 - 12 Ekim tarihlerinde bir konser gerçekleştirildi. Konsere başta TSKGV Genel Müdürü Hayrettin Uzun olmak üzere çok sayıda yönetici ve sanatsever katıldı.

İçindekiler TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.

ISSN 1301-6075

İçindekiler ...................................................................................... 3 TAI’NİN SESİ 94 TUSAŞ ADINA SAHİBİ Muharrem DÖRTKAŞLI SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ Işık TOSUN YAYIN KURULU Bican ÇELİK (Başkan)

Yayın Kurulu’ndan .......................................................................... 4

Yönetim’den .................................................................................. 5

İş Geliştirme Faaliyetleri ............................................................. 6-12

Aslıhan ERSAN KARACA Selen YILMAZ Bilge TOKMAKÇIOĞLU

Tasarım ve Mühendislik Faaliyetleri ........................................... 13-33

Hande ERDEM Nevin ÜÇYILDIZ

Organizasyon, Fuar ve Sergiler .................................................. 34-43

FOTOĞRAFLAR Ferda GÜNAYDIN

Tesislerimizden ........................................................................ 44-50

İDARE YERİ TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. P.K. 18, Kavaklıdere 06692

İştiraklerimizden ........................................................................... 51

Ankara / TÜRKİYE Tel: (312) 811 18 00 Faks: (312) 811 14 25

Personelimizden ...................................................................... 52-58

www.tai.com.tr TASARIM, GRAFİK UYGULAMA

Havacılık Tarihi Köşesi .............................................................. 59-61

Etkileşim Grafik Tasarım Tel: (312) 441 71 93

Basında TUSAŞ ........................................................................ 62-63 BASKI Ankara Ofset

TV’de TUSAŞ ........................................................................... 64-65

Sosyal Etkinliklerimiz ................................................................ 66-67

Ziyaretçilerimiz ........................................................................ 68-69

Aktüel ..................................................................................... 70-71


3

Yayın Kurulu’ndan

Değerli Paydaşlarımız, Yeni sözleşmelere imza attığımız, yüklendiğimiz sorumluluklarımızı başarı ile yerine getirdiğimiz, birçok alanda ödüller aldığımız, yepyeni başarılara imza attığımız bir dönemi daha geride bırakıyoruz. Son dönemlerde adeta gelenek haline geldiği üzere, yine ciromuz, dönem kârımız, iş yükümüz ve

4


personel sayımız gibi önemli performans göstergelerinin rekor değerlere ulaştığı bir yılı tamamlayarak, bu değerlerle de yetinmeyip daha da yüksek hedeflerle 2013 yılına başlıyoruz. Yüklendiğimiz sorumlulukların altından başarıyla kalkabiliyor olmanın verdiği özgüven ve siz değerli paydaşlarımızın süregelen desteğinden aldığımız cesaret ile gerçekleştirdiğimiz faaliyetlerimizi

yine yeni bir dergide sizlere aktarmaktan büyük mutluluk duyuyoruz. Okumakta olduğunuz sayfalardan keyif almanızı temenni ediyor, bu vesile ile sağlıklı, mutlu, huzurlu ve başarılarla dolu bir yıl geçirmenizi diliyoruz. Saygılarımızla, YAYIN KURULU

Yönetim’den

Kıymetli Okurlarımız, TUSAŞ Ailesi`nin Değerli Mensupları; Teslimatın ön plana çıktığı başarılı bir yıl geçiriyoruz. Yıl sonu resmi rakamları çıktığı zaman, her yıl olduğu üzere, sizlerle paylaşacağız. Ben bu sayıda, 2005 yılında başlayan büyüme sürecimizin devamını temin etmek üzere alınan bir kararı ve ona yönelik hazırlıklarımızdan bahsetmek istiyorum. Ocak 2011 tarihli Yönetim Kurulumuzda ve 12 Ekim 2011 tarihli TSKGV Mütevelli Heyetinde alınan karar uyarınca Şirketimizin %20’lik bir bölümünün “Sermaye Artışı” yöntemi ile Halka Arz edilmesine karar verilmiş bulunmaktadır. Bu işlemin 2013 yılı ilk yarısında tamamlanması için çalışmalar başlatılmıştır. Yerli ve yabancı aracı kurumlar, hukuk müşavirlerimiz seçilmiş, firma içi çalışma grubumuz oluşturulmuştur. Yaratılacak fonun 500-750 Milyon ABD Doları bandında olması hedeflenmektedir. Bu fonun şirket bünyesinde bırakılacak bir yöntemle arz işleminin gerçekleşecek olmasından ötürü hissedarlarımıza bir kez daha şükranlarımızı sunmak isterim. Çünkü, ancak bu şekilde, büyümemizin sürdürülmesi için gerekli olan bir hamle gerçekleştirilmiş olacaktır. Yaratılan Fonun ne şekilde harcanacağına, hangi

yatırımların yapılacağına dair çalışmalarımız da yoğun olarak devam etmektedir. Esas marifet bu noktada yoğunlaşacaktır. Bugüne kadar sadece kendi kabiliyet ve kapasitelerimizin kullanılması ile yaklaşık 10 kat büyümeyi gerçekleştirmiş olmamıza rağmen, bundan sonrası için böyle bir hamlenin yapılması ve toplanan fonun yeni iç yatırımlar, yeni ortaklıklar ve şirket satın almaları için doğru bir planlama ile gerçekleştirilmesi halinde büyümemiz aynı hızla devam edecek ve 2023 için koyduğumuz hedefler 5-6 yıl öncesinde ulaşılır hale gelecektir. Yurt içinde ve dışında yaratmış olduğumuz güvenilir iş ortağı ve başarılı şirket imajımızla, çok zor geçeceği görülen ve pek de tecrübe sahibi olmadığımız bu süreci de hep birlikte alnımızın akıyla tamamlayacağımıza inancım sonsuzdur. 2013 yılının “HALKA ARZ” olarak tarihteki yerini alacağını umuyorum. Tüm değerli okurlarımıza ve başarılı bir faaliyet dönemini daha tamamlamak üzere olan çalışma arkadaşlarıma içten sevgi ve saygılarımı sunuyorum. Muharrem DÖRTKAŞLI Genel Müdür


5

İş Geliştirme Faaliyetleri

ŞİRKETİMİZ İSTİKRARLI YÜKSELİŞİNİ SÜRDÜRÜYOR TUSAŞ CAPITAL 500 LİSTESİ’NDE YÜKSELMEYE DEVAM EDİYOR Türkiye’nin en prestijli ekonomi ve iş dergilerinden Capital Dergisi’nin, 1998 yılından bu yana iş dünyasıyla paylaştığı “Türkiye’nin En Büyük 500 Özel Şirketi” listesinin 2011 yılı sonuçları açıklandı. 2010 yılı verilerine göre hazırlanan listede 106’ncı sırada yer alan Şirketimiz 2011 sonuçlarına göre 82’nci sırada yer alarak 24 basamak birden yükseldi. TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK SANAYİ KURULUŞLARI ARASINDA YERİMİZİ ALDIK İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2011 yılı raporunun sonuçlarını açıkladı. Şirketimiz, 2011 sonuçlarına göre 47’nci sırada yer aldı. 2010 yılı verilerine göre hazırlanan listede 55’inci sırada olan

6


Şirketimiz, ayrıca; “İhracatta İlk 50 Büyük Firma”nın açıklandığı listede 24’üncü sırada, “Karlılıkta İlk 50 Büyük Firma”nın açıklandığı listede ise 15’inci sırada yer alarak başarısını bir kez daha ispatlamış oldu. İLK 1.000 İHRACATÇI ARAŞTIRMASINDA 58’İNCİ SIRADAYIZ Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin her yıl düzenlediği İlk 1.000 İhracatçı Araştırması’nın 2011 yılı sonuçları açıklandı. 2011 yılının en büyük 1.000 ihracatçısı, TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi’nin Ceylan Intercontinental Otel’de düzenlenen basın toplantısıyla duyurdu. Geçen yıl 2010 yılı verilerine göre hazırlanan listede, 66’ncı sırada yer alan Şirketimiz %27,78 değişim göstererek 58’inci sırada yer aldı.


DEFENCE NEWS “TOP 100” LİSTESİNDEYİZ Amerika Birleşik Devletleri merkezli askeri yayıncılık kuruluşu Defense News Dergisi tarafından yayınlanan listede, Şirketimiz ilk 100 savunma sanayii şirketi içinde (Defense News Top 100) yer alarak listedeki iki Türk firmasından biri oldu. Defense News Dergisi tarafından her yıl bir önceki yılın savunma satışları baz alınarak yayınlanmakta olan “Defense News Top 100”, dünyanın en prestijli savunma sanayii listesi olarak kabul ediliyor. Bu yıl listede ilk defa yer alan Şirketimiz, 83’üncü sıradan giriş yaptı.


7

İş Geliştirme Faaliyetleri TUSAŞ ÖDÜLE DOYMUYOR 2011 YILI SAVUNMA VE HAVACILIK SEKTÖRÜ “TÜRKİYE İHRACAT ŞAMPİYONU”YUZ Ülkemizin 2011 yılında ihracatını 135 Milyar Dolara yükselterek Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırması ile birlikte, bu başarıda en büyük paya sahip ihracatçı firmaları onurlandırmak amacıyla Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından “İhracatın

Şampiyonları” ödül töreni düzenlendi. Tören, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik ve Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’ın katılımıyla 28 Mayıs 2012 tarihinde Ankara Grand Rixos Otel’de

gerçekleştirildi. Şirketimizin, 2011 Yılı Savunma ve Havacılık Sektörü’nde “Türkiye İhracat Şampiyonu” olarak ödüllendirildiği törende, ödülü Şirketimiz adına Genel Müdürümüz Muharrem Dörtkaşlı, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’dan aldı.

Büyükekşi’nin de aralarında bulunduğu üst düzey yetkililer katıldı. Törende Şirketimiz, Savunma ve Havacılık Sanayi sektöründe; “2011 Yılı En Fazla İhracat Yapan” ve Hava ve Uzay Araçları, Aksam ve Parçaları 2011 Yılı En Fazla İhracat Yapan” dallarında birinci, “Bir Önceki Yıla Göre İhracatını Değer Bazında En Fazla Artıran” dalında ise ikinci oldu. Birincilik ödüllerini Genel Müdürümüz Muharrem Dörtkaşlı,

ikincilik ödülünü ise Mali işler ve İştirakler Başkanımız Adnan Aydoğan, Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’ın elinden aldı.

OİAB’DAN ŞİRKETİMİZE ÜÇ ÖDÜL Şirketimiz Ortadoğu İhracatçılar Birlikleri tarafından düzenlenen 2011 Yılı Başarılı İhracatçıları’nın ödüllendirildiği törende üç ayrı dalda ödüle layık görüldü. Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri’nin (OAİB) “2011 Yılı Başarılı İhracatçılar”ına ödüllerini teslim ettiği tören 29 Mayıs 2012 tarihinde, OAİB’nin yeni binasında gerçekleşti. Törene Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan ve TİM Başkanı Mehmet

AIRBUS’DAN “BEST PERFORMER” ÖDÜLÜ Airbus Section-18 programında yürütülmekte olan SQIP (Supply Chain & Quality Improvement Program) kapsamında Şirketimiz göstermiş olduğu başarılı performans neticesinde Airbus tarafından “Best Performer” (En iyi performans) ödülüne layık görüldü. Toulouse / Fransa’da düzenlenen törenle ödülü, Şirketimizi temsilen Uçak Yapısal. 1 Program Müdürü Murat Tamaç ve

8


Kurumsal Gelişim Müdürü Bora Büyük aldı.


ŞİRKETİMİZE BİR ÖDÜL DAHA Şirketimiz, Spirit Aerosystems firması tarafından 1.500 firma arasından, “2011 Platinum Supplier” ödülüne layık görüldü. 8 Mayıs 2012 tarihinde

gerçekleşen törende ödülü tüm çalışanlarımız adına Genel Müdürümüz Muharrem Dörtkaşlı teslim aldı.

ANKA PROJESİ İLE 10. TEKNOLOJİ ÖDÜLLERİ’NDE JÜRİ ÖZEL ÖDÜLÜ’NÜ ALDIK TÜBİTAK, TTGV ve TÜSİAD tarafından bu yıl 10’uncusu düzenlenen “Teknoloji Ödülleri”; Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanı Nihat Ergün, TÜBİTAK Başkanı Prof.Dr. Yücel Altunbaşak, TTGV Başkanı Cengiz Ultav ve TÜSİAD Başkanı Ümit Boyner’in katılımıyla düzenlenen törenle sahiplerini buldu. İlk başvuruda 200 civarında olan ve ön elemeden sonra son başvuruları alınarak hakemler tarafından değerlendirilen 108 firma

arasından finalist olarak belirlenen 27 firma temsilcisi de törende hazır bulundu. Törende Şirketimiz İHA Sistemleri Başkanlığı Mühendislik Grup Müdürü Remzi Barlas tarafından temsil edildi. Ödül düzenleyicileri tarafından tüm kategorilerde tam not aldığı ifade edilen ve övgüyle bahsedilen “ANKA - Orta İrtifa Uzun Havada Kalışlı İnsansız Hava Aracı Sistemi” Projemiz ile Şirketimiz Jüri Özel Ödülü’ne layık görüldü.

ŞİRKETİMİZ, AVRUPA BİRLİĞİ ÇEVRE ÖDÜLLERİ TÜRKİYE PROGRAMI’NDA FİNALDE

“Sürdürülebilirlik için İnovasyon - Avrupa Birliği Çevre Ödülleri Türkiye Programı”na yaptığımız başvuru sonuçlandı ve Şirketimiz Süreç Kategorisinde finale kalarak, Brüksel’de gerçekleştirilecek olan Avrupa Birliği Çevre Ödüllerinde Türkiye’yi temsil etme hakkı

kazandı. Bu sürece katkı veren Çevre Yönetimi, Malzeme ve Proses Teknolojileri, Kimyasal ve Metalurjik İşlemler, İş Sağlığı ve Güvenliği ve diğer ilgili birimlere teşekkür eder, Brüksel’de iyi bir sonuç elde etmelerini dileriz.


9


EGE ÜNİVERSİTESİ İLE MÜHENDİSLİK EĞİTİMLERİ PROTOKOLÜ İMZALADIK

Şirketimiz ile Ege Üniversitesi arasında, Şirketimizde sürdürülen mühendislik eğitimleri kapsamında, tasarım ve mühendislik ders altyapısını desteklemek amacıyla, 21 Eylül 2012 tarihinde belirli konularda derslerin verilmesi için

bir protokol imzalandı. Genel Müdürümüz Muharrem Dörtkaşlı ve Ege Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Candeğer Yılmaz tarafından imzalan protokol ile birlikte, akademi ile sanayi bakış açılarının harmanlanarak TUSAŞ

Akademi’nin ders altyapısının oluşturulması hedefleniyor. Protokol kapsamında, Ege Üniversitesi öğretim görevlileri tarafından matlab ve simulink eğitimi, gereksinim mühendisliği, kompozit tasarıma giriş, yapısal bağlayıcılar, korozyon ve önleme yöntemleri, hava aracı yapısal testler, havacılık elektronik mühendisliğine giriş, kablo demeti (kablolama) tasarım ilkeleri, hava aracı ışıklandırma prensipleri, sistem mühendisliği, konfigürasyon yönetimi yazılım mühendisliği, metalik işleme yöntemleri, kompozit imalat yöntemleri eğitimleri verilecek. Bahse konu eğitimlerin bir kısmı, halihazırda, çalışanlarımız tarafından düzenli olarak verilmeye devam ediyor.

KOREAN UTILITY HELICOPTER (KUH) ÖN GÖVDE MONTAJI SÖZLEŞMESİ İMZALANDI

Korea Aerospace Industries (KAI) ile Şirketimiz arasında Korean Utility Helicopter (KUH) “Ön Gövde Montajı” iş paketine ait sözleşme imzalandı. 9 Ekim 2012 tarihinde

10


imzalanan sözleşme kapsamında program 2013-2022 yıllarını kapsayacak olup, program kapsamında 110 adet KUH ön gövdesi üretilecek. Programda ilk teslimatın 2014’te

yapılması planlanıyor. KAI’li yetkililer ayrıca KT-1T Programı’nın sona ermesi nedeniyle projede emeği geçen Şirketimiz çalışanlarına da verdikleri plaketler ile teşekkür ettiler.


A350 PROGRAMI’NDA ÖNEMLİ GELİŞMELER A350 Kanatçıklarında (Aileron) Yapısal Tam Boy Testi’nin başlamasına yönelik Airbus yetkili ve uzmanları ile gerçekleştirilen, programın en önemli mihenk taşları arasında yer alan gözden geçirme toplantısı başarı ile geçildi ve “Tam Boy Testleri”n başlatılması için onay alındı. Tam Boy Sertifikasyon Testleri’nin ilk aşaması olan hasara tolerans kalibrasyon testleri Airbus yetkilileri Philippe Peters ve Albana Demontille tanıklığında sorunsuz olarak gerçekleştirildi. Bu testle beraber tam boy test

çalışmalarının ilk aşaması da tamamlanmış oldu.

ŞİRKETİMİZİN İLK AS9110 BAKIM ORGANİZASYONU KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ BELGESİ 2 - 5 Temmuz 2012 tarihlerinde Bureau Veritas firması tarafından yapılan AS/EN 9110 denetimlerini başarı ile tamamlayan Şirketimiz, AS 9110 Rev.A ve EN 9110:2009 Bakım Kalite Yönetim Sistemi Sertifikası’nı 13 Temmuz 2012 tarihinde aldı. Şirketimizin ilk defa sahip olduğu bu sertifika ile bakım kalite yönetim sistemimizin Şirketimiz bünyesinde idame edilmekte/edilecek olan tüm bakım/onarım faaliyetleri için temel ister sayılan AS/EN 9110 standardına uyumluluğu belgelenmiş oldu. Şirketimizin “Sürekli İyileştirme Yaklaşımıyla Müşteri Memnuniyeti Sağlamak”, kalite politikası doğrultusunda müşterilerimizin beklenti ve ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ulusal ve uluslararası

standartlara uymak için TUSAŞ “Bakım Kalite Yönetim Sistemi”nin sürekliliğinin sağlanması gerekiyor ve müşteri memnuniyetinin ve ürün kalitesinin en üst düzeyde tutulması ancak sistemsel bir çabayla mümkün olabiliyor. İlk defa aldığımız “Bakım Kalite Yönetim Sistemi Sertifikası” Şirketimizde böyle bir sistemin varlığının ispatıdır.


11


TURNAMIZ, DENİZ YILDIZI 2012 TAKTİK TATBİKATI’NDA Donanma Komutanlığı sevk ve idaresinde, Deniz ve Hava Kuvvetleri ile Sahil Güvenlik Komutanlığı yetkililerinin katılımıyla gerçekleştirilen, “Deniz

Yıldızı-2012 Taktik Tatbikatı”nda yer alan TURNA Uçuş Ekibimiz, verilen görevleri zor şartlar altında başarıyla tamamladı. Ekibimiz Dz.K.K.’lığı

yetkililerinin takdir ve teşekkürlerini aldı.

YERLİ UÇAK İÇİN SERTİFİKASYON ÇALIŞTAYI YAPILDI Dünya Sivil Havacılık Günü dolayısıyla 7 Aralık 2012 tarihinde “Yerli Uçak için Sertifikasyon Zamanı” isimli çalıştay düzenlendi. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından gerçekleştirilen çalıştaya Savunma Sanayii Müsteşarlığı, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Genel Müdürlüğü, THY Teknik A.Ş., STM Mühendislik A.Ş., Alp Havacılık, MSB Türkiye Askeri Havacılık Otoritesi, Kazan

12


Havacılık Kümelenmesi, Türk Kabin İçi Sistemleri A.Ş. (TCI), Türk Uçak Koltuk Sanayi A.Ş. (TSI), TEI, Havelsan, ODTÜ, Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi, THK Uçak Fabrikası A.Ş., Mikes, Bildes Group, TÜBİTAK-Uzay, CE EDLC Mühendislik, THK Üniversitesi’nden 65 temsilci katılırken, Şirketimiz Uçak Grup Başkanı Özcan Ertem tarafından temsil edildi. 2023 hedefleri noktasında sertifikasyon kabiliyetinin kazanılması ihtiyacının belirlendiği çalıştayda, öncelikle bu alandaki mevcut envanterin belirlenmesi, dokümante edilmesi, ilgili kurum ve kuruluşlar arasında bilgi paylaşımının asker-sivil koordinasyonunu da içerecek şekilde işbirliğinin önemi

vurgulandı. Çalışmaların daha etkin yapılabilmesi amacıyla alt çalışma gruplarının oluşturulmasının kararlaştırıldığı çalıştayda, ulusal düzeyde ele alınması gereken havacılığa devlet desteğinin genişletilmesi gerektiği değerlendirildi.

Tasarım ve Mühendislik Faaliyetleri

TÜRK HAVACILIK VE UZAY GÜNÜ

27 Haziran 2012 tarihinde Başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı, “TUSAŞ Türk Havacılık ve Uzay Günü” olarak adlandırdığımız günde Türk Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı Hürkuş’umuz da hangardan çıkarıldı. Özgün ürünlere sahip ve küresel rekabet gücüne ulaşmış “dünya markası havacılık ve uzay şirketi” olmak vizyonu ile hareket eden ve Ülkemiz havacılık ve uzay sanayisinin gelişmesine öncülük etmek misyonunu taşıyan Şirketimiz, bu özel ve anlamlı günde tüm projeleri ile devletin önde gelen yetkililerinin karşısındaydı. Başta Başbakan Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere Genelkurmay Başkanı, Bakanlar ve Kuvvet Komutanları tesislerimize gelerek

yetkililerimizden projelerin son durumu hakkında bilgi aldılar.

İlk olarak İnsansız Hava aracımız ANKA’yı yerinde inceleyen Başbakan Erdoğan ve beraberindeki heyet, ANKA’nın uçuşunu canlı olarak izledikten sonra yer istasyonuna geçerek ANKA’nın

aktardığı görüntüleri ekrandan izledi ve sistemin kullanım konsepti hakkında bilgi aldı. Pilotlara detay sorularını yönelten heyet, proje ekibine başarılar diledi. Ardından Uçuş Kulesi’ne gelerek ATAK Helikopteri’nin uçuş manevralarını izleyen konuklara, ATAK Helikopterlerinin kabiliyetleri ve uçuş testleri hakkında detaylı bilgi aktarıldı. Bu faaliyetler esnasında ANKA’nın uçuş esnasında çektiği görüntüler eş zamanlı olarak Uçuş Kulesi ve tören alanına yansıtıldı. Tesislerimizdeki diğer çalışmaları da yerinde gören heyet, incelemelerin ardından törenin yapılacağı alana geçti. Görüntüleri izleyen Başbakan Erdoğan, yapılan faaliyetler ile gurur duyduğunu belirtti.


13


BAŞLANGIÇ HÜRKUŞ “Türk mühendisleri tarafından tasarlanan tamamen yerli üretim olan Hürkuş’umuz hangardan çıktı” Şirketimiz tarafından geliştirilen ve Türk havacılık tarihinin en önemli isimlerinden Vecihi Hürkuş’un adını taşıyan, Türk Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı HÜRKUŞ, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılımı ile 27 Haziran 2012 tarihinde tesislerimizde düzenlenen törenle hangardan çıkarıldı.

14


HÜRKUŞ’umuzun uçuş hazırlıklarına başlamak üzere hangardan çıkışının verdiği haklı gururunun yaşandığı törene, başta Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Genelkurmay Başkanı Org. Necdet Özel, Bakanlar Kurulu Üyeleri, Kuvvet Komutanları, Vecihi Hürkuş’un ailesi olmak üzere birçok askeri ve sivil yetkili katıldı. Törenin açılış konuşması yapan Şirketimiz Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya, Başbakanın başkanlığında Ocak 2005 ayında toplanan Savunma Sanayii İcra Kurulu’nda alınan karar gereği Mart

2006 ayında Hürkuş sözleşmesinin imzalandığını belirterek bu tarihten sonra tasarım faaliyetlerine ilaveten yüze yakın yerli ve yabancı firma ile yapılan yoğun ve başarılı çalışmalar sonucunda uçağımızın yer testlerine başlama zamanının geldiğini ifade etti. Hürkuş’un kendi sınıfının en iyisi olduğunun altını çizen Kaya, Hürkuş uçağının yer testlerine başlama aşamasına gelmiş olmasının Türk Savunma Sanayii’nin geldiği noktanın gösterimi açısından da ayrı bir öneme sahip olduğunu belirtti. Projede emeği geçen eski yönetici ve çalışanları şükranla


andığını ifade eden Kaya, “Kendilerine olan minnettarlığımızı ifade etmek istiyorum. Başta zatıaliniz olmak üzere 21. yy. hava uzay ve bilgi gücü olan ve savunma gücümüzün caydırıcılığını pekiştiren Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ve Savunma Sanayii Müsteşarlığı’na TUSAŞ’a ve Türk Sanayii’ne olan güvenlerinden dolayı şükranlarımızı sunarız. Bu önemli günümüzde katılımlarınızla bizleri onurlandırdığınız için hepinize saygılarımı sunuyorum. Hoşgeldiniz.” dedi. Ardından kürsüye gelen TUSAŞ Genel Müdürü Muharrem Dörtkaşlı Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın muhtemel temel eğitim uçağı ihtiyacını karşılamak amacı ile özgün bir eğitim uçağı protipini geliştirmek için imzalanan sözleşme gereği, program kapsamında ikisi yapısal teste tabii tutulacak toplam dört uçağın geliştirilmesi öngörüldüğünü ve Hürkuş’un uluslararası emniyet standartlarını karşılayan bir hava aracı olmasının hedeflendiğini ifade etti. Sertifikasyon faaliyetlerinin üç yıldır Avrupa havacılık otoritesi (EASA) ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ile birlikte uyum içerisinde ve başarılı bir şekilde yürütülmekte olduğunun altını çizen Dörtkaşlı, on ayrı panel grubunda yapılan çalışmalar ile 1800 adet uçuşa elverişlilik gereksinim uyum gösterildiğini, ayrıca ürün sertifikasyonu için ön şart olan tasarım organizasyon onayını EASA tarafından yapılan denetlemeler sonucunda Şirketimiz’in almaya hak kazandığı belirtti. Sürecin bundan sonraki

aşamaları ile ilgili bilgi veren Dörtkaşlı, “Uçuşlara başlamadan önce yaklaşık 4-5 ay sürecek yer testleri gerçekleştirilecektir. Uçağın ömrü boyunca maruz yüklere dayanabileceğini göstermek amacıyla ikinci prototipte statik ve metal yorulma testlerine tabii tutulacaktır. Ayrıca uçuş esnasında oluşabilecek titreşimlerin yapıya tespit etmek için titreşim testleri gerçekleştirilecektir. Testlerin başarıyla sonuçlanması ve raporlanmasından sonra havacılık otoriteleri ilk uçuş izini verecektir. Özetle uçağımızın yaklaşık 7-8 ay sonunda tekerini yerden kesmesi ve 15-16 ay içinde teslime hazır hale gelmesi planlanmaktadır” dedi. Dörtkaşlı, bütün testlerin başarıyla tamamlanması sonucunda Avrupa Sivil Havacılık Otoritesi’nin tavsiyesiyle Türkiye Sivil Havacılık Otoritesi (SHGM) tarafından Hürkuş uçağına “Tip Sertifikası” verileceğini belirtti. Projede tam zamanlı olarak 140 mühendis ve 70 teknisyen çalıştığını ve bu çalışmaları yürüten mühendis ekibin yaş ortalamasının 30’un altında olduğunun altını çizen Dörtkaşlı, “Pek çoğunun ilk görev yeri TUSAŞ, ilk önemli projesi

Hürkuş’tur. Buna rağmen, bu aşamaya dünyada ki emsalleriyle benzer sürelerde ve birkaç kat daha ucuz maliyette ulaşmışlardır. Elbette bu süreçte Hava Kuvvetleri Komutanlığımızın, Savunma Sanayii Müsteşarlığımızın, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğümüzün ve Savunma Teknoloji Mühendislik Anonim Şirketi personelini ekimizin bir parçası olarak kabul ettiğimizi ve üst seviyede işbirliği içerisinde çalışıldığını vurgulamak isterim” dedi. Hürkuş Projesi ile uluslararası havacılık standartlarında bir uçak tasarım ve üretim kabiliyeti kazanıldığını sözlerine ekleyen Dörtkaşlı, bundan sonra ki süreçte gerçekleştirilecek olan test faaliyetlerinin ise mevcut kabiliyetlerimizi daha da pekiştireceğini belirterek “Sınıfının en iyisi olan Hürkuş Uçağı’nın bütün tasarım verileri tarafımıza aittir ve milli kullanıma hazırdır. Gelişmeye açık tasarım alt yapısı sayesinde farklı modellere dönüştürebilecektir. Üzerinde arzu edilen tasarım değişiklikleri istenildiği zaman yapılarak uçağımız eğitim veya silahlı keşif gözetleme veya yakın hava desteği görevlerini etkin, ekonomik ve emniyetli bir şekilde yapabilecektir.” dedi. Dörtkaşlı, son 7-8 yıldır Savunma Sanayi İcra Komitelerinde alınan kararlar sonucu jet, nakliye, helikopter platformları gibi milli ihtiyaçlarımızın Şirketimiz tarafından özgün olarak modernize edildiğini


15


ifade ederek projelerin geldiği noktaları sıraladı. Atak Helikopteri’nin egemen bir ürün olarak teslimat aşamasına geldiğini, Anka’nın 1,5 yıldır devam eden uçuş testleri tamamlanmak üzere olduğunu ve Hürkuş’un bugün gün yüzüne çıkartıldığını belirten Dörtkaşlı, yıl sonunda da kendi milli gözlem uydumuzda fırlatma aşamasına gelmiş olacağımızı söyledi. Uluslararası sivil üretimdeki iş payımızın her geçen gün daha nitelikli ve yaygın bir hale geldiğinin altını çizen Dörtkaşlı, “2005 yılının başında altmış milyon dolar değer biçilen şirketimize bugün 3 milyar dolar değer biçilmektedir. Aynı dönemde seksen milyon dolar ciro yapan şirketimiz 2011 yılında sekiz yüz milyon dolar ciro yapıyor ve dünyanın en büyük 100 savunma şirketi arasına giriyor. 2.000 kişi istihdam eden şirketimiz şimdi 1.000 tasarımcı

16


mühendis olmak üzere 4.200 kişi istihdam ediyor. Siz bize itimat ettiniz bizlerde mahcup olamamak için çalıştık.” dedi. Konuşmasının sonunda bu anlamlı ve özel günde bizlerle birlikte olan başta Başbakan Erdoğan olmak üzere herkese teşekkür eden Dörtkaşlı, “Savunma Sanayii İcra Komitesi’nin tüm üyelerine nihaiyi kullanıcı olarak itimat ve desteklerini esirgemeyen Türk Silahlı Kuvvetlerimize ve alınan kararların icrasını yerine getiren ve sektörümüzün oluşmasında en önemli faktör olarak gördüğümüz Savunma Sanayii Müsteşarlığımıza Şirketimiz TUSAŞ’a olan güvenlerinden dolayı teşekkürlerimi iletiyorum” dedi. BAŞBAKAN ERDOĞAN: HÜRKUŞ UÇAĞI, BARIŞA, DAYANIŞMAYA YÖNELİK UÇSUN Daha sonra kürsüye gelen Başbakan Erdoğan, hangardan çıkarılan HÜRKUŞ uçağının, barışa, dayanışmaya yönelik uçmasını,

huzur ve istikrara hizmet etmesini, bir barış güvercini olarak hayırlara vesile olmasını dileyerek “Aziz milletimize bu çok büyük bir gururu yaşattıkları için Türk Havacılık ve Uzay Sanayi Anonim Şirketine, şirketimizin tüm yöneticilerine özelliklede mühendislerimize, teknisyenlerimize bilim insanlarımıza şükranlarımı sunuyorum” dedi. 101 yıl önce iki Osmanlı Subayı’nın uçuş eğitimlerini almalarıyla başlayan havacılık tarihimizin bugün gerçekten büyük bir dönüm noktasını hep birlikte gururla idrak ettiğimizi belirten Başbakan Erdoğan, “Bugün en modern hava araçlarıyla hem de artık kendi imal ettiğimiz hava araçlarıyla bölgemizin ve tüm dünyanın en güçlü Hava Kuvvetlerinden birine sahip olma yolundayız” dedi. CUMHURİYET TARİHİMİZİN SON DERECE ÖNEMLİ ŞAHSİYETLERİ Türk Havacılık ve Savunma Sanayi’nin gelişmesinde Vecihi Hürkuş ve Nuri Demirağ isimlerinin çok


önemli bir yere sahip olduğunu vurgulayan Erdoğan, “Bu iki isim, Cumhuriyet tarihimizin son derece önemli şahsiyetleridir. Maalesef özellikle yeni nesiller bu isimleri tanımıyorlar. Bu isimlerin hayat hikayelerini, bu iki abide şahsiyetin verdikleri büyük mücadeleyi yeterince bilmiyorlar” diye konuştu. Vecihi Hürkuş ve Nuri Demirağ’ın tüm olumsuzluklara, engellemelere, kısıtlamalara rağmen çok büyük bir heyecanla, eksilmez bir umutla Türkiye’de havacılık sektörünün gelişmesi için örnek bir mücadele yürüttüklerini de sözlerine ilave etti. Tören öncesinde Şirketimiz proje ve faaliyetlerini yerinde görerek bilgi aldığını belirten Erdoğan, İnsansız Hava Aracı Anka’nın aktardığı görüntüleri ve Atak Helikopterinin manevralarını izlediğini söyledi ve faaliyetlerden gurur duyduğunu ifade ederek “Hamd Ettim Şükrettim” dedi. Başbakan Erdoğan, TUSAŞ’ın 40

yıl önce “kendi uçağını kendin yap” kampanyası çerçevesinde kurulduğunu anımsatarak, “TAI’deki yabancı hisseleri satın aldık, bu milli havacılık şirketimizi yeniden yapılandırdık, milli teknolojiye dayalı havacılık projelerini ardı ardına başlattık. Buraya gelmeden önce ANKA insansız hava araçlarımızın uçuşlarını ve termal kamera görüntü aktarmasını izledik. Hamd ettim, şükrettim, ‘bugünü gördük’ dedim. Artık kendi insansız hava aracımız var. TUSAŞ’ta ürettiğimiz ilk ATAK helikopteri başarılı manevralarıyla göğsümüzü kabarttı, onu seyrettik ve bu yıl itibarıyla önümüzdeki yıl artık savaş helikopterlerimizi kendimiz, bu gördüğünüz tesislerden üretmek suretiyle, temin edeceğiz. Uzaya fırlatılmak üzere son çalışmaları devam eden Göktürk gözlem uydumuz da burada hazırlanıyor, onunla da gurur ve memnuniyet duyduk.” dedi. 1911 yılında iki ithal uçakla başlayan havacılık tarihimizde bugün artık kendi uçağını, kendi helikopterini, uydusunu imal eden bir seviyeye ulaşıldığının altını çizen Erdoğan. “Şu anda ANKA uçağımızla bu alanda dünyadaki üç ülkeden biri Türkiye’dir, ATAK helikopterleriyle, gözlem uydusu Göktürk ile aynı şekilde dünyada bu imalatı başarabilen birkaç ülkeden biri Türkiye’dir. Zırhlı araçlar ve

savaş gemileri imalatıyla Türkiye, küresel ölçekte savunma sanayinde öne çıkan bir ülke konumuna gelmiştir. Bugünden itibaren artık havacılık alanında da Türkiye dünyanın önemli bir ülkesi olarak öne çıkıyor.” dedi. “SAVUNMA VE HAVACILIĞIN KALBİ: ANKARA” Başbakan Erdoğan, TUSAŞ’ın bu yıl dünyanın ilk 100 savunma şirketinden biri konumuna geldiğini vurgulayarak, “Türkiye, her geçen gün dünyada savunma sanayinde söz sahibi, iddia sahibi, güç sahibi bir ülke konumuna yükseliyor. Tüm teknisyenlerimizi, mühendislerimizi, bilim adamlarımızı, savunma sanayimizin şirketlerimizin tüm yönetici ve mensuplarını Türkiye’yi bu konuma yükselttikleri için tebrik ediyorum. İnşallah hükümet olarak savunma sanayimizdeki vizyonumuzu kararlıkla sürdürecek, savunma sanayimizi desteklemeye devam edeceğiz. Bu alanda hepimizi gururlandıran yeni başarılara hep birlikte şahit olacağız” diye konuştu. Ankara için “savunma ve havacılığın kalbi” olma hedefini geçen yıl belirlediklerini anımsatan Başbakan Erdoğan, Ankara’nın Kazan ilçesinde, TUSAŞ’ın çevresinde ihtisas organize sanayi bölgesinin hızla yapılandığını, çıkarılan yeni teşvik uygulamasıyla


17


da savunma ve stratejik yatırımları en güçlü şekilde destekleyerek, havacılık ve savunma sanayinde daha büyük yatırımları göreceklerine olan inancını dile getirdi. Başbakan Erdoğan, “Milli savaş uçağı, özgün helikopter, gözlem ve haberleşme uydularıyla yolcu uçağı projeleri de artık bu bölgede başlatılacak. Umuyorum ki Türkiye, bu alanlarda da kendisini ispat edecektir” dedi. HÜRKUŞ uçağının yüksek akrobasi yeteneklerine sahip, gerektiğinde silahlandırma dahil çok maksatlı kullanım alanı olan bir araç olduğunu anlatan Erdoğan, “Türk Silahlı Kuvvetleri, dünyanın en eski, en tecrübeli ve en güçlü ordularından biri. Şu anda hükümet olarak savunma sanayine yaptığımız büyük yatırımlarla elde ettiğimiz başarılar, dünyada artık savunma sanayinde de güçlü bir konuma yükseldiğimizin ifadesidir. Dünyanın en güçlü ordularından birini biz, artık kendi yerli imalatımızla, kendi teknisyenlerimizle, kendi mühendislerimizle ve onların ortaya koyduğu eserlerle inşallah teçhiz ediyoruz” diye konuştu. Başbakan Erdoğan, TUSAŞ’ın yaş ortalamasının 30'un altında olduğunun kendisine söylendiğini de ifade ederek, “İşte burası çok

18


önemi. Gelecek demek ki Türkiye’nindir. Bu noktada önümüz açık” dedi. Konuşmasını bitirirken Hürkuş’un barışa, dayanışmaya yönelik uçmasını huzura ve istikrara hizmet etmesini bir barış güvercini olarak hayırlara vesile olmasını temenni eden Başbakan Erdoğan, “Bir kez daha TUSAŞ’a, yöneticilerine, tüm teknisyen ve mühendislerimize, işçilerimize katkı veren emek veren her bir arkadaşımıza şahsım, ülkem ve milletim adına teşekkür ediyor sizleri sevgiyle saygıyla selamlıyorum.” dedi. Konuşmaların ardından Hürkuş, Lazermen tarafından yapılan etkileyici şovun ardından yapılan dans gösterileri eşliğinde görkemli bir törenle izleyicilerle buluştu. Hürkuş ekibine plaketleri Savunma Bakanı İsmet Yılmaz tarafından verilirken Şirketimiz Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya tarafından Başbakan Erdoğan’a Hürkuş maketi takdim edildi. Günün anısına hazırlanan sertifika TUSAŞ Genel Müdürü Muharrem Dörtkaşlı, TUSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya, TSKGV Genel Müdürü Hayrettin Uzun, Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar, Hava Kuvvetleri Komutanı Org. Mehmet

Erten, Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, Genelkurmay Başkanı Nejdet Özel ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından imzalandı. HANGARDAN ÇIKARILAN HÜRKUŞ’A İLK OLARAK BAŞBAKAN ERDOĞAN BİNDİ Törenin ardından Başbakan Erdoğan pilot montu giyerek kokpite geçti ve Hürkuş’un gayet güzel, gayet modern olduğunu söyledi. Daha sonra kokpitten inen Başbakan Erdoğan, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel ile birlikte basın mensuplarına poz verdi. Basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Başbakan Erdoğan, HÜRKUŞ ile ilgili görüşlerinin sorulması üzerine, “Türkiye artık kendi özgün tasarımıyla uçağını üretmenin mutluluğu içerisinde. Bu uçağımızla birlikte ilk adımı atmış oluyoruz. Bunun yanında insansız hava aracı ANKA’yı yine bugün hep birlikte izledik, gördük. Hemen şurada da gördüğünüz gibi ATAK helikopterimiz var. ATAK helikopterimiz de şu anda seri üretime başlamış durumda. Böylece artık Türkiye savunma sanayinde çok çok önemli projelerini hayata geçiriyor” dedi.


BASINDA HÜRKUŞ


GÖKTÜRK-2 UYDUMUZU FIRLATILMAK ÜZERE ÇİN’E UĞURLADIK

Milli Savunma Bakanlığı, TÜBİTAK Başkanlığı ve TÜBİTAK UZAY - TUSAŞ İş Ortaklığı arasında 13 Nisan 2007 tarihinde imzalanan ve 1 Mayıs 2007 tarihinde yürürlüğe giren 2,5 m çözünürlüklü Görüntüleme Amaçlı Bilimsel Araştırma ve Teknoloji Uydusu Geliştirme Projesi (GÖKTÜRK-2) Destekleme Sözleşmesi kapsamında üretilen Göktürk-2 Uydusu’nun Fırlatma Öncesi Uğurlama Töreni 6 Kasım 2012 tarihinde aralarında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, TÜBİTAK Başkanı Prof.Dr. Yücel Altunbaşak ile birçok sivil ve

20


askeri yetkilinin katılımıyla TUSAŞ tesislerinde gerçekleştirildi. Törenin açılış konuşmasını yapan Şirketimiz Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya, Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın uydu görüntü ihtiyacını karşılamak üzere, Milli Savunma Bakanlığı Ar-Ge ve Teknoloji Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülen 2,5 metre çözünürlüklü görüntüleme amaçlı bilimsel araştırma ve teknoloji uydusu geliştirme projesi kapsamında Göktürk-2 Uydusu tasarım, üretim,montaj entegrasyon ve test işlemlerinin, yurt içi imkanlar azami şekilde kullanılarak, TUBİTAK Uzay ve TUSAŞ iş ortaklığınca başarı ile gerçekleştirlmiş olmasından duyduğu memnuniyeti dile getirerek, “Ülkemizin uzay

çalışmaları bağlamında önemli bir gün olarak tarihe geçecek olan bu günü birlikte yaşıyoruz” dedi. Devletimizin Türk mühendislerine güvenerek vermiş olduğu sorumluluğun gereğini yerine getirmenin mutluluğunu yaşadığımızı sözlerine ekleyen Kaya, “Uluslararası Uzay alanında, Ülkemizin uydu tasarlayan, geliştiren ve üreten gelişmiş ülkeler arasına girmesine öncülük edecek bir milli projenin planlanmasında, başlatılmasında ve gerçekleştirilmesinde emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunuyorum” dedi. Daha sonra kürsüye gelen Şirketimiz Genel Müdürü Muharrrem Dörtkaşlı, Mayıs 2007’de başlanılan Göktürk-2 Projesi’nde tasarım, üretim ve çevresel test aşamalarının başarı ile geçilerek, uydumuzun fırlatılma aşamasına geldiğini belirtti. Bugünün Milletimiz ve Şirketimiz için büyük öneme haiz olduğunu sözlerine ekleyen Dörtkaşlı, bu günde bu gururu bizimle paylaşmak üzere törene katılan tüm konuklara teşekkürlerini iletti. Başta Türk Silahlı Kuvvetleri’nin uydu görüntü ihtiyaçları olmak üzere diğer kamu kurum ve kuruluşlarının gözlem ve araştırma ihtiyaçlarının karşılanmasını da öngören bu proje ile uzay alanında teknoloji, uzman insan gücü, altyapı geliştirilmesi ve azami seviyede milli imkân ve kabiliyetlerin kullanılmasının amaçlandığını ifade eden Dörtkaşlı, Göktürk-2 Projesi kapsamında, dünyada uygulanan uydu geliştirme ilkelerine ve uluslararası standartlara uygun olarak, anten yerleşim modeli, yapısal yeterlilik modeli, yeterlilik modeli ve uçuş modeli olmak üzere dört uydu modeli üretildiğini belirtti.


TÜBİTAK Uzay ve TUSAŞ iş ortaklığınca proje kapsamında, tasarım, üretim ve montaj, entegrasyon, işlevsel testler, ısılvakum döngü testleri, elektromanyetik girişim / uyum (emı/emc) testleri, kütle özellikleri ölçümü, akustik ve titreşim testlerinin başarı ile gerçekleştirildiğini sözlerine ekleyen Dörtkaşlı, tüm bu test aşamaları ile doğrulanan Uçuş Modelinin fırlatmaya hazır hale getirildiğini belirterek, TUSAŞ’ta kurulmuş olan Isıl Vakum Test Tesisi’nin, projenin önemli kazanımlarından biri olduğunu söyledi. Bu projenin yan sanayimizin de önemli bir kabiliyet kazanmasına vesile olduğunun altını çizen Dörtkaşlı, projenin Nurol Teknoloji, COROBA Kayseri, Cazgır Çorum, ESİSS Power, Ege Vana, Eskişehir Lazer, EKC Makina, Güven Makina Kayseri olmak üzere yerli yan sanayiimizin katkısı ile gerçekleştirildiğini belitti. Konuşmasında, Göktürk-2 Projesine paralel olarak halen devam etmekte olan Göktürk-1 Projesi hakkında da detaylı bilgiler veren Dörtkaşlı, “Yerli ana entegratör olarak görev aldığımız bu projede, SSM ve TÜRKSAT’ın finansmanı ile ve mülkiyeti devlete ait olmak üzere, TUSAŞ bünyesinde haberleşme uyduları dahil olmak üzere tüm askeri ve sivil uydulara hizmet verecek ve her biri beş tona kadar olan iki uydunun aynı anda montaj ve entegrasyon işlemine

imkan verecek Uydu Montaj, Entegrasyon ve Test Merkezinin kurulması çalışmaları halen yürütülmektedir. 2013 yılı içerisinde tamamlanması öngörülen bu merkezin mülkiyeti SSM’de işletim hakkı ise TUSAŞ’ta olacaktır.” dedi. Göktürk-2 Projesi’nin, yaklaşık 5,5 yıllık bir sürede uluslararası kabul görmüş Avrupa Uzay Ajansı standartlarına uygun olarak gerçekleştirildiğini belirten Dörtkaşlı, bu süreç zarfında uydu sistemlerinde görev yapan 200’ü aşkın Türk mühendis ve teknisyenin uzay alanında çok önemli ve kritik tecrübeler edindiğini ifade etti. Bu tecrübe ve bilgi birikiminin kaybolmaması ve geliştirilmesi için zaman kaybedilmeden yeni uydu projelerinin başlatılmasının önem arz ettiğine dikkat çeken Dörtkaşlı, “Göktürk-2 gibi önemli bir projenin düşünülmesinde, planlanmasında, başlatılmasında ve gerçekleştirilmesinde emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunuyorum ve kutluyorum.” dedi.

Daha sonra kürsüye gelen TÜBİTAK Başkanı Prof.Dr. Yücel Altunbaşak, uzay teknolojisi alanında yeni bir sayfa açıldığını belirterek, Türkiye’nin ilk yüksek çözünürlüklü yer gözlem uydusunu fırlatma istasyonuna gönderiyoruz, her şey planlandığı gibi giderse Aralık ayının sonuna doğru 20

Aralık’ta Göktürk-2’yi uzaya fırlatacağız” dedi. Konuşmasında, uzay teknolojilerinin dünyadaki ve Türkiye’deki seyrinden bahseden Prof.Dr. Altunbaşak, 1969 yılında Amerika’nın aya insan gönderen ilk ve tek ülke olduğunu belirterek, 70’li ve 80’li yıllarda televizyon yayıncılığı açısından 90’lı ve 2000 yıllarda ise haberleşme iletişim alanında, özellikle mobil iletişim alanında gözleme ve konumlama alanında uzay teknolojilerinin çok hızlı bir şekilde ilerlediğini ifade etti. Türkiye’nin uzay serüvenine biraz daha geç başladığının altını çizen Prof.Dr. Altunbaşak, 2001 yılında TUBİTAK faaliyetleri ile ilk defa uydu geliştirme projelerine başlandığını belirtti. 2001 Ağustos ayında yerli bir uydu yer gözlem uydusu olan RASAT’ın fırlatıldığını sözlerine ekleyen Prof.Dr. Altunbaşak, RASAT’tan 7,5 m çözünürlüklü görüntü alındığını ve bu karelerin birleştirilerek bir harita oluşturulacağını belirtti Bir bilim adamı olarak, çok kısa zaman içerisinde uzay teknolojileri gibi insan gücünün bulunması ve teknolojik alt yapıya ulaşmanın çok zor olduğu bir alanda çok kısa bir sürede büyük mesafeler kaydedildiğini sözlerine ekleyen Altunbaşak, TUBİTAK’ın 10 yıldır bu alanda uzay alanına önemli kabiliyetler edindiğini belirtti. Göktürk-2 Projesi’nde TUSAŞ ile beraber önemli bir adım atıldığını ifade eden Prof.Dr. Altunbaşak, projede yerlilik oranının daha da arttırılmasını hedeflediklerini belirtti. Türkiye yer gözlem uydusu problemini çözdüğünü sözlerine ekleyen Prof.Dr. Altunbaşak. Türkiye’nin kendi imkanlarıyla yerli yer gözlem uydusunu yapma konusunda artık çok rahat olduğunu, ana parametreleri çözdüğünü belirtti. Son olarak haberleşme uydusu


21


ve fırlatma yeteneği konusunda kendimizi geliştirmemiz gerektiğini ifade eden Prof.Dr. Altunbaşak, “Projede emeği geçenlere, bu projenin son kullanıcısı olan Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na, projeyi yöneten Mili Savunma Bakanlığına, projeyi gerçekleştiren TUBİTAK Uzay Enstitüsü’ne ve TUSAŞ çalışanlarına ve verdikleri destekten ötürü hükümetimize teşekkürlerimi sunuyorum” dedi.

Ardından kürsüye gelen Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz yaptığı konuşmada, çağımızda ülkeler arasında ki yarış alanlarından birinin uzay olduğunu belirterek, ülkelerin gelişmişlik düzeyini bu alandaki gelişmelerin belirlediğini belirtti. Günümüzde milli uzay sistem ve teknolojilerine sahip olunmasının ulusal güvenliğimiz için olmazsa olmaz bir unsur olduğunun altını çizen Yılmaz, “Türkiye’nin ulusal çıkarları doğrultusunda güvenliğinin tam anlamıyla sağlanabilmesi için diğer sistemlerle birlikte uzay sistemlerinin de kullanılması gerekmektedir. Uzay sistemlerinin etkin bir şekilde kullanılması ile afet zararlarının azaltılması risk değerlendirilmesi ve yönetilmesi doğal afet sonrası kriz yönetimde görsel bilgi desteğinin sağlanması tarım alanındaki faaliyetlerin

22


desteklenmesi, orman alanlarının ve su havzalarının kontrol edilmesi alt yapı planlanması, şehir gelişim planlanması, tomografik harita üretimi, ulaşım ağlarının haritalanması ve planlanması, deniz ve kıyı araştırmaları çevre ve düzenlenmesi, kirlilik analizi gibi birçok alanda çalışma yapılabilmesi mümkün hale gelebilecektir.” dedi. Ülkemizin sahip olduğu genç dinamik ve eğitimli insan kaynağıyla, mühendislik becerisi ve üniversite kamu sanayii işbirliğiyle bu alanda söz söyleyebilecek bir durumda olduğunun altını çizen Yılmaz, bu esere Çorum’dan Kayseri’den, Ankara’dan Eskişehir’den katkı verildiği belirtti ve “Ülkenin milli gücü budur.” dedi. Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 2004 yılında yapılan toplantısında öncelikli alanlardan biri olarak uzay araştırmalarının belirlendiğini sözlerine ekleyen Yılmaz, Türkiye’nin ilk ulusal uzay Araştırmaları programının hazırlandığını ifade etti. Ulusal uzay araştırmaları programı çerçevesinde öncelikle 2,5m’lik çözünürlüklü devamında ise 1 m hatta 1 m.nin de altında cm’ler derecesinde olan bir çözünürlüklü yer gözlem araştırma geliştirmesi kararı alındığını söyleyen Yılmaz, “Belirlenen yol haritasına göre uygun olarak Göktürk-2 Projesi başlatılmış ve uydu başarıyla fırlatılmaya hazır hale gelmiştir. Ayrıca Göktürk projesi kapsamında TUSAŞ Tesisleri’nde bir uydu entegrasyon ve test merkezi kurulması hedefinde sona yaklaşılmıştır. İnşallah önümüzdeki yıllarda bu merkezle birlikte haberleşme uydularının gerekse istihbarat uydularının ülkemizden tasarlanması ve üretilmesi mümkün olabilecektir” dedi. Göktürk ailesinin yeni üyeleri ile uzay teknolojisindeki yerlilik

oranımızda artacağını ifade eden Yılmaz, ülkemizin kendi ihtiyaçları için ve ticari olarak başka kullanıcılar içinde üreteceği uyduların ve kendi topraklarımızdan fırlatmaya yönelik uydu fırlatma projelerinin planlandığını ve uzaya barışçı amaçlarla çıkış için ülkemizden de bir kapının aralanması çalışmalarına başlandığını belirtti. Uzaya yönelik bu çalışmaların Türkiye’nin uzayda söz sahibi ülkeler arasına girmesini sağlayacağını sözlerine ekleyen Yılmaz, bu eserin ortaya çıkmasında emeği geçen tüm kurum ve kuruluşlara ve kişilere teşekkürlerini ileterek “Bugün fırlatacağımız uydunun ülkemiz için hayırlara ufuklar açmasını diliyorum” dedi.

Bakan Yılmaz’ın ardından kürsüye gelen Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, önemli bir törende olduğumuzu belirterek, RASAT’ın başarısının ardından yenilerinin eklendiğini ifade etti. Göktürk-2 Uydusu’nun uzaya gönderilmesiyle sadece Türkiye’nin değil dünyanın her yerinden görüntü alma imkanına sahip olabileceğimizi ifade eden Ergün, uydunun Aralık ayı sonunda Çin’den uzaya fırlatılması ile birlikte ilk görüntülerin alınmaya


başlanacağını ve uydunun askeri ve sivil alanda çok önemli vazifeler göreceğini dile getirdi. Göktürk-2 Projesi’nin uydu teknolojileri, uçuş bilgisayarı ve yazılımları, yer istasyonları yazılımları, optik tasarım kabiliyeti gibi alanlarda ülkemize büyük katkılar sağlamış bir proje olduğuna işaret eden Ergün, yeni projelerle bu katkıların devam edeceğini ifade etti. Bu proje ile birlikte milli modüller ve yazılımlar kullanarak artık yüksek çözünürlüğe sahip bir uydunun görüntüleme, görüntü depolama ve görüntü indirme işlevlerini yapabilecek teknolojilere sahip olduğumuzun altını çizen Ergün, “Uydu teknolojilerinde önümüzdeki dönem için hedefimiz gelişmiş ülkelerdeki uydularda olduğu gibi 1m ve 1m’nin altında 20 cm.ye kadar çözünürlüğe sahip uydular geliştirmek ve bunları fırlatmak olacaktır. Bugün Türkiye Avrupa’da yaşanan çok önemli sıkıntılara rağmen ekonomik istikrarını korumayı başarmış bir ülke. 2012 yılında hızımızı planlı bir şekilde düşürmemize rağmen yine de Avrupa’nın en hızlı büyüyen ekonomisiyiz” dedi. Kamu maliyesinde ve finans sektöründe oluşturulan istikrarlı yapının reel sektöre de çok olumlu bir şekilde yansıdığını sözlerine ekleyen Ergün, “Üretimin, ihracatın yatırımların ve istihdamın arttığını görüyoruz. Ancak biz

bulunduğumuz seviyeyi ülkemizin potansiyelini düşündüğümüz zaman Türkiye gibi bir ülke için asla yeterli görmüyoruz. Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında dünyanın en büyük 10 ekonomisinden birisi olma hedefimiz var. Bu hedefi gerçekleştirmek için çok önemli işler yapmamız gerekiyor. Beş yüz milyar dolar ihracat gibi 2 trilyon dolar üretim gücüne sahip olmak gibi. Ancak ihraç edeceğimiz ürünlerin teknolojisini ve katma değerini artırmak mecburiyetimiz var. Üretim ve ihracatımız içinde ileri teknoloji ürünlerin payını %20’lerin üzerine çıkarmak ve ArGe harcamalarının milli gelirler içerisindeki payını ise %3’ler seviyesine çıkarmak en az 10 tane küresel düzeyde marka oluşturmak mecburiyetindeyiz. Türkiye’nin teknolojiyi sadece takip eden bir ülke değil ihtiyaç duymuş olduğu teknolojiyi üreten hatta bu teknolojileri ihraç eden bir ülke haline gelmesi gerekiyor” dedi. Göktürk-2 gibi yüksek teknoloji projelerini bu açıdan önemsediklerinin altını çizen Ergün, bu projelerin Türkiye’nin teknolojiyle nasıl bir seviyeye geldiğini gösteren ve bu ülkede ki bilim insanlarına, mühendislere, bu ülkenin genç beyinlerine niçin güvenmemiz gerektiğini bize gösteren projeler olduğunu söyledi. Göktürk-2 Projesi’nde olduğu gibi hemen her alanda ciddi gelişmelere tanık olduğumuzu

belirten Ergün, bu millette var olan gizli enerjinin açığa çıkmaya başladığını ve birlik ve beraberlik içerisinde hareket ederek insanımızı bu ülkeye layık olduğu seviyelere hep birlikte taşıyacağımıza inandığını ifade etti. Göktürk-2’nin ardından yer gözlem uydularında olduğu gibi haberleşme uydularında da önemli projelerin yakında hayata geçeceğini dile getiren Ergün, “2013 vizyonu çerçevesinde inşallah Türkiye fırlatmak için uydularını uğurlama törenleri yapmayacaktır. Önümüzdeki 10 yıl içerisinde, belkide 10 yıla varmadan Türkiye kendi uydularını sadece üreten değil aynı zamanda fırlatan ülkelerden bir tanesi olacaktır.” dedi. Konuşmasının sonunda Göktürk2 Projesi’nin hayata geçmesinde emeği geçen ve projede görev alan tüm çalışanlara teşekkürlerini ileten Ergün, “Önümüzde ki yıllarda Türkiye Uzay, Bilim, Havacılık ve Teknoloji alanlarında çok daha büyük projelere imza atacaktır. Bu vesile ile Göktürk-2 Uydusu’nun ülkemize ve milletimize hayırlı olmasını ve fırlatmanın başarı ile gerçekleşmesini diliyorum” dedi. Konuşmaların ardından Göktürk2 ile ilgili hazırlanan film konuklar tarafından ilgiyle izlendi. Günün hazırlanan sertifika, TÜBİTAK UZAY Enstitü Müdür Teknik Yrd. Dr. Emin Bank, TUSAŞ Genel Müdürü Muharrem Dörtkaşlı, MSB Müsteşarı Teknj. ve Koord.Yrd. Hv.Tuğg. Mustafa Avcı,


23


Hv.K.K.Pl.Pr.Bşk. Hv.Tuğg. İdris Aksoy, TSKGV Genel Müdür Yardımcısı Fikri Gönültaş, TUSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya, TÜBİTAK Başkanı Prof.Dr. Yücel Altunbaşak, Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar, Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün tarafından imzalandı. Sertifikanın imzalanmasının ardından Şirketimiz Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya tarafından,

24


Hv.K.K.Pl.Pr.Bşk. Hv.Tuğg. İdris Aksoy’a, TÜBİTAK Başkanı Yücel Altunbaşak’a, Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz’a ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün’e şilt takdim edilirken projede emeği geçen personele şiltleri Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün ve Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz tarafından verildi. 19 Aralık 2012 tarihinde Çin’den fırlatılması planlanan ilk milli gözlem uydusu Göktürk-2'nin Çin’e yapacağı seyahat öncesi kapama işlemi

Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, Milli Savunma Bakanlığı, Hava Kuvvetleri Komutanlığı, TÜBİTAK, TÜBİTAK UZAY ve Şirketimiz yetkililerinin katılımı ile temiz oda ortamında gerçekleştirildi.


ŞİRKETİMİZ, AVRUPA HAVACILIK EMNİYETİ AJANSI’NDAN (EASA) “TASARIM ORGANİZASYONU ONAYI SERTİFİKASI” ALDI HÜRKUŞ Projesi için tasarım organizasyonu onayı başvurusunu EASA’ya 2007 yılında yapan Şirketimiz, başvuru tarihinden bugüne kadar EASA uzmanları tarafından yapılan denetimler sonucunda Tasarım Organizasyonu’nun HÜRKUŞ uçağının tasarım, geliştirme, testlerini yapmak ve sertifikasyon işlemlerini yürütmek için yeterli imkan ve kabiliyette olduğunu belgelemiş oldu. EASA uzmanları tarafından yapılan denetimlerde, TUSAŞ tasarım organizasyonu; altyapısı, tesisleri, çalışanların yeterliliği, çalışma prosedürleri ve bu prosedürlerin işleyişi açılarından değerlendirildi. Uçakların emniyetli bir şekilde

uçabileceğinin gösterilmesi yasal bir zorunluluktur. HÜRKUŞ uçağının, EASA cs-23 uçuşa elverişlilik sertifikasyon spesifikasyonuna uyumlu olarak tasarlanması ve sertifikalandırılması hedeflenmiştir. Bu kapsamda, tip sertifikası hedefine yönelik çalışmalar EASA ve sivil havacılık emniyeti konusunda milli otoritemiz olan Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ile ortaklaşa yürütülmektedir. EASA, ürünün

emniyet kurallarına uygun olarak tasarlanıp sertifikalandırılması yanında, tasarımı yapan kuruluşun bu çalışmaları yürütebilecek bir organizasyona sahip olmasını da şart koşmaktadır. Her açıdan tüm isterleri karşılayan bu sertifikayı alan şirketimiz böylece EASA’nın Türkiye’ye verdiği ilk uçak tasarlama yetkisini de almış oldu.

HÜRKUŞ UÇUŞA HAZIRLANIYOR İlk uçuş öncesi tamamlanması gereken statik testler (limit yükleri) için üretilen iki numaralı HÜRKUŞ uçağının montaj işlemleri tamamlanarak, 9 Ekim 2012 tarihinde yapısal test alanına gönderildi.

Testlerin icra edileceği ve içerisine test uçağının yerleştirileceği test düzeneğinin tasarım faaliyetleri tamamlandı. Test düzeneğinin yardımcı sanayi kapsamında üretimine devam ediliyor.

Test uçağından gerekli verileri alabilmek için uçak üzerine şu ana kadar 1.000 adet sensör yerleşimi yapıldı. Ocak 2013 tarihinde yapılacak TRR’dan sonra testlerin başlatılması planlanıyor.


25


ÖZGÜR KABUL UÇUŞU GERÇEKLEŞTİRİLDİ VE ARAŞTIRMA REFERANS UÇUŞ TESTLERİ (ARUT) TAMAMLANDI Özgür Programı kapsamında Hv.K.K. tarafından verilen ve yer testleri tamamlanan F-16 uçağının TUSAŞ’a kabulü için ilk test uçuşu gerçekleştirildi. Özgür Programı kapsamında Hv.K.K. tarafından milli imkanlarla modernize ve sertifiye edilmek üzere Şirketimize teslim edilen ve yer testleri tamamlanan F-16 uçağının TUSAŞ’a kabulü için test

uçuşları gerçekleştirildi ve uçak kabulü başarı ile tamamlandı. Uçuşlarda tüm aviyonik ve silah sistemi kontrolleri ile birlikte uçağın performans limitleri denenerek modernizasyon çalışmalarına girdi oluşturucak performans kriterleri belirlendi.

Modernizasyon çalışmalarında önemli bir kilometre taşı oluşturan ARUT uçuşları kapsamında ise 17 sorti uçuş yapılarak çeşitli uçuş profillerinde, modernizasyon için gereken mühendislik verisi toplandı.

MİLLİ UÇUŞ KONTROL BİLGİSAYARIMIZ TUKOB’UN TASARIM VE GELİŞTİRME FAALİYETLERİ TAMAMLANDI ANKA platformunda kullanılması maksadıyla başlatılan TUKOB - TUSAŞ Uçuş Kontrol Bilgisayarı Projesi’nde, Faz-1 Tasarım ve Geliştirme Faaliyetleri tamamlandı. Dış kaynaklara bağımlılığı azaltmak amacıyla tüm alt seviye

26


yazılım ve donanım bileşenleri TUSAŞ mühendisleri tarafından tasarlanan ve milli imkanlarla üretilen Uçuş Kontrol Bilgisayarı, tüm mühendislik testlerinden başarı ile geçerek ANKA SEL çalışmalarına 12 Ekim 2012 tarihi itibariyle dahil edildi.

2013 yılının ilk çeyreği itibariyle kalifikasyon testleri tamamlanacak Milli Uçuş Kontrol Bilgisayarı TUKOB’un, ANKA seri teslimatlarında kullanılmak üzere envanterdeki yerini alması planlanlanıyor.


YÜKSEK HIZLI HEDEF UÇAĞIMIZ “ŞİMŞEK”İN İLK UÇUŞU GERÇEKLEŞTİ Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) hava savunma birliklerinin eğitim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla 2009 yılında Araştırma ve Geliştirme projesi olarak başlatılmış özgün TUSAŞ tasarımı İnsansız Hava Aracımız Şimşek 4 Ağustos 2012

tarihinde ilk uçuşunu gerçekleştirdi. Yapılan ilk uçuş testi ile aynı zamanda Türkiye’nin ilk yerli ve özgün jet motorlu uçağının fırlatıcı ile kalkış, meydan turu ve ardından paraşütle iniş ile tamamlanan uçuşunda tüm test hedefleri

gerçekleştirildi. Müşteri ihtiyaçlarına göre şekillendirilebilir açık mimari yapıda tasarlanmakta olan ŞİMŞEK Yüksek Hızlı Hedef Uçak Sistemi; havahava, satıh-hava, uçaksavar ve füze sistemleri ile atış ve radarla takip eğitimlerinde kullanılacak, muharip uçakların ve füzelerin uçuş karakteristiklerine yakın özelliklere sahip, Yüksek Hızlı Hedef Uçak ihtiyaçlarını karşılayacak.

Tüm sistem tamamen TUSAŞ özgün tasarım ve üretimi ŞİMŞEK’in özellikleri • 60 dakika havada kalma süresi • Azami 205 m/sn hız (400 kts) • 30ft (10m) ile 15.000ft (4.500m) (ASL) irtifalar arasında görev kabiliyeti • Azami 100 km menzilli veri linki • Fırlatıcı ile kalkış, paraşüt ile karaya veya denize iniş • Donanma gemi platformlarından kalkış ve kontrol • İleri kompozit teknolojileri ile üretilmiş yapı • Askeri standartlara uyumluluk • Özgün “YKİ Uçuş Kontrol Sistemi” ve “Otopilot Sistemi” sayesinde kalkış ve iniş dahil rota / yön / hız / irtifa tutma modları ile tam otonom uçuş kabiliyeti • Önceden programlı görev noktası ve manevra tanımlama, uçuş anında değiştirebilme özelliği • Eve Dönüş ve Acil İniş Modları ile önceden belirlenmiş eve dönüş noktasına gelerek otomatik iniş • EMI/EMC korumalı Konteyner/Mobil Araç/Portatif Yer Kontrol İstasyonu ile görev planlama ve kontrol • Gerçek zamanlı kriptolu sayısal uçuş verisi telemetreleri kaydetme ve sonradan oynatabilme • Sayısal harita otomatik tanıma Faydalı Yükler: • Pasif Radar İz Artırıcı • Pasif Termal İz • Skor Kaydedici Sistem • Karşı Tedbir Atım Sistemi • İz Dumanı


27


ŞİRKETİMİZDE YEŞİL BT KAPSAMINDA SUNUCU SANALLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI YAPILIYOR Dünya üzerindeki küresel ısınmanın, çevre kirliliğinin ve karbondioksit üretiminin önüne geçmek için her iş sektörü enerji tüketimini düşürmek, karbondioksit emisyonunu azaltmak ve en önemlisi de maliyetleri kısmak için girişimlerde bulunmaktadır. Bazı kaynağı belli olmayan istatistiklere göre tüm dünyanın enerji tüketiminin %2'si BT sektörü tarafından harcanıyormuş. Bu nedenle dünyamız ve gelecek nesiller için bu alanda TUSAŞ Bilişim Destek Bölümü olarak üzerimize düşen görevleri yapmamız gerektiğine inandık.

Yeşil BT (Green IT) Yerel ağ ortamında hizmet veren sunucuların, bilgisayarların ve diğer çevre cihazların (yazıcı, tarayıcı, veri toplama cihazları vb.) harcadığı enerji kaynağının ve yaptığı karbondioksit salınımının yönetilmesidir. Yeşil BT ortamını için “CRT ekranlar LCD ile değiştirilmeye”, “uygun donanımlar kullanmaya” ve hizmet veren sunucularımızı

28


“sanallaştırmaya” başlanılmış ve devam edilmektedir. Bu sayede yerel ağ ortamında az enerji kaynağı tüketilerek, korbondioksit salınımı düşürülmeye ve çevre kirliliğine karşı katkı sağlamak için uğraş verilmektedir. Şuan ekranlarımız çoğunlukla LCD, merkezi disk cihazımız Yeşil BT ortamını destekleyen donanımlar, sanal sunucu sayımız 160 adettir. Bu sayılar her geçen gün, şirket gereksinimleri ve kapasite süreci kapsamında artış göstermektedir. Yeşil BT ortamını destekleyen çalışmalardan en önemlisi “Sunucu Sanallaştırma” mimarisine geçiştir. Sunucu Sanallaştırma; merkezi hizmetlerimizin çalışması için gerekli sunucuların fiziksel olarak ayrı ayrı donanımlar ve her birinin üzerinde ayrı işletim sistemleri üzerinden çalıştırılması değil, bir tek sunucu donanımı üzerinde birden fazla farklı işletim sistemini bir birinden bağımsız olarak çalıştırılması mimarisidir. Bu mimari yapı şirketimiz yerel ağ ortamında 2006 yılından bu yana aktif ve yoğun bir şekilde kullanılmakta ve desteklenmektedir.

Sanallaştırma yapılmasaydı; • 160 adet fiziksel sunucu kullanılıyor olacaktı. • 160 adet ağ bağlantısı, ilave (switch) 24 portlu yedi adet kenar anahtarı kullanılıyor olacaktı. • 160 adet sunucu için elektrik bağlantısı gerekecekti. • 160 sunucuyu yerleştirmek için en az yedi adet sunucu kabini, kabinler için sistem odasında ilave alana ihtiyaç duyulacak, ayrıca ilave iklimlendirme (soğutma) ihtiyacı olacaktı. • Sunucuların yönetimi ve bakımı için ilave uzman personel ve teknisyene ihtiyaç duyulacaktı. • Sunucuların merkezi disk bağlantısı için en az 70 adet fiber disk bağlantısı ve en az 24 Portlu üç adet adet SAN (switch) kenar anahtarına ihtiyaç duyulacaktı. • Sunucu üzerinde atıl durumda olan işlemci, hafıza, disk kaynakları başka sunucular ve uygulamalar tarafından kullanılamayacaktı. • Olası bir felaket durumuna karşı her bir fiziksel sunucu ve uygulama için ayrı ayrı felaketten kurtarma çözümleri oluşturulması gerekecekti.


Sanallaştırma ile birlikte; • 160 adet fiziksel sunucu yerine dört adet (4 işlemcili, 4 çekirdekli ve 128 GB ana bellekli) dört adet (4 işlemcili, 16 çekirdekli ve ikisi 128 GB diğer ikisi 512GB ana bellekli) sunucu kullanılmaktadır. • 32 adet ağ bağlantısı kullanılmaktadır, Mevcut kenar anahtarlar kullanılmıştır, ilave kenar anahtar kullanılmamıştır. • Sunucular mevcut kabinler içerisine yerleştirilmiş, ilave kabin kullanılmamıştır. • Merkezi disk bağlantısı için 16 adet Fiber bağlantı kullanılmıştır, mevcut SAN (switch) anahtarlar kullanılmıştır, ilave SAN anahtar kullanılmamıştır • Sanal sunucu yönetimi ve bakım mevcut kadro ile gerçekleştirilmektedir.

gerçekleştirilebilmektedir. • Sunucu tedarik süreci için beklenmesine gerek kalmamıştır. • Sunucuların ilave işlemci, hafıza ve disk ihtiyaçları esnek bir şekilde karşılanabilmektedir. • Sanal ortamın işlemci, hafıza, disk kapasitesi etkin bir şekilde sunucular tarafından kullanılabilmektedir. • Sanal sunucular için felaketten kurtarma çözümü oluşturulmuş ve altı ayda bir periyodik testler gerçekleştirilebilmektedir. Şu anda; İstemci sanallaştırma ve uygulama sanallaştırma mimarilerinin ve SRM ile felaketten kurtarma merkezi hizmetlerinin yerel ağ ortamımızda kullanılması için çalışmalar yapılmakta olup, bu sayede gelecek nesillere, daha yeşil ve yaşanabilir bir dünya bırakmak hedeflenmiştir.

SUNUCU SANALLAŞTIRMA EKİBİ: İsmail ESKİMEZ: Kurumsal Sistemler Şefi ODTÜ Bilgisayar Mühendisi1990 1996 yılından bu yana TUSAŞ’ta çalışıyor.

Erman ULUSOY: Bilgi Teknolojileri Sistem Yönetimi ve İşletim Şefi Galatasaray Üniversitesi Bilgisayar Mühendisi-1999 2002 yılından bu yana TUSAŞ’ta çalışıyor.

Ercüment Ekrem KILIÇ: Bilgi Teknolojileri Teknik Uzmanı ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisi-1999 2004 yılından bu yana TUSAŞ’ta çalışıyor.

Sağlanan diğer faydalar; • Donanım yatırım maliyetinden (Sunucu, Ağ ve SAN anahtar, iklimlendirme) • Enerji tasarrufu; (160 adet ayrı fiziksel sunucu yerine toplamda sadece sekiz adet Sunucu çalıştırılmaktadır). • Yeni sunucu kurulum işlemleri 10-15 dk içinde


29


JSF/F-35 PROGRAMI J350 İŞ İSTASYONU FAALİYETE GEÇTİ

Gelecek yıl sevk edilmesi planlanan ilk “J300 JSF/F-35 Orta Gövde”nin ön ve arka hava alıklarının birleştirileceği “J350 İş İstasyonu” planlandığı üzere 5 Kasım 2012 tarihinde faaliyetine başladı. J350 istasyonun tamamlanması ile birlikte Yapısal Grup Başkanı

Bekir Ata Yılmaz başta olmak üzere projede emeği geçen personel

biraraya gelerek mini bir kutlama gerçekleştirdiler.

ANKA KANAT RÜZGAR TÜNELİ TESTLERİ TAMAMLANDI ANKA Projesi’nde ileri seviye aerodinamik iyileştirmeler için TÜBİTAK SAGE Ankara Rüzgar Tüneli’nde 20 koşu test gerçekleştirdi. 6 Ağustos 2012 tarihinde

başlayan test kampanyası 10 gün içinde tamamlandı. Kanat test parçasının üretimi ve test ekipmanlarının enstrümantasyonu Şirketimiz mühendis ve teknisyenlerince gerçekleştirildi.

BARIŞ KARTALI OE UÇUŞLARI TAMAMLANDI Barış Kartalı Programı AW21 rumuzlu uçağında Mayıs - Haziran 2012 döneminde yapılan Operational Tests and Evaluations (OTE) uçuşları ardından, 14 - 19

30


Ekim 2012 tarihleri arasında, güncellenen görev sistem yazılımı ile 4 sorti Operational Evaluations (OE) görev test uçuşu daha yapıldı. 19 Ekim 2012 tarihinde yapılan

uçuşa Hava Kuvvetleri Harekat Başkanı Hv.Plt.Tümg. Mehmet Ateş İrez katılırken, gerçekleştirilen uçuşlarda Hava Kuvvetleri personelinin hazırladığı görev planlamaları icra edildi.


ENTEGRE ÜRÜN DESTEK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM FAALİYETLERİ Şirketimiz Entegre Ürün destek Müdürlüğü Teknik Eğitmen kadrosu tarafından çeşitli TUSAŞ Programları kapsamında kullanıcı personele “Bakım ve Uçuş Yer Eğitimleri” verilmekte, Ayrıca Lojistik Hizmetler

Başkanlığı personeline “işe hazır bulunuşluk” amaçlı olarak planlanan “Entegre Lojistik Destek” ve Uçak Mekanik /Aviyonik Sistem tanıtımı” kalifikasyon eğitimleri de aynı kadro tarafından icra

edilmektedir. Egitimleri verilen ve günümüz havacılığı açısından önem arz eden aviyonik sistem tanıtımları bu köşemizde siz okurlarımızın yararına sunuluyor.

EMERGENCY AVİYONİK EKİPMANLAR Günümüz hava araçlarında seyrüsefer, haberleşme ve emniyetli bir uçuş için aviyonik sistem ve ekipmanlar önemli bir yer tutmaktadır. Uçaklarda aviyonik sistemlerle birlikte, acil durum ve kaza anında arama kurtarma ekiplerine yer bildiren, ayrıca kayıt özelliği ile kaza araştırmalarına referans olan ve karakutu adı verilen emergency sistem ve ekipmanlar da bulunur. Her ne kadar emergency ve kayıt ekipmanları halk dilinde “Karakutu” olarak bilinse de, bu aviyonik ekipmanlara “turuncu kutu” ya da “kırmızı kutu” demek daha doğru olur. Arama-kurtarma ekipleri tarafından rahatlıkla bulunabilmesi için turuncu renk tercih edilmiştir, ayrıca üzerlerinde bu amaçla fosfor bant bulunmaktadır. Emergency sistem ya da ekipmanları, 1. Uçuş bilgi kaydediciler: Cockpit Voice Recorder (CVR) - Flight Data Recorder (FDR), 2. Kaza-yer (durum) bildiriciler: Emergency Locator Transmitter (ELT) Underwater Locator Device (ULD) olarak iki kategoriye ayırmak mümkündür.

1. SES VE BİLGİ KAYDEDİCİLER (CVR-FDR) Uçuş bilgi kaydediciler veya diğer bir adı ile kayıt sistemleri; kaza araştırmaları ve bakım analizleri için ses ve uçuş bilgilerini kaydeden ünitelerdir. Kayıt cihazları ses ve bilgi kaydediciler olarak ikiye ayrılır. Cockpit Voice Recorder (CVR); yerde ve uçuş esnasında, kokpitte geçen konuşmaları, Flight Data Recorder (FDR) ise, uçak sistemlerinden alınan parametreleri kaydeder. Gelişmiş olan CVR’lar iki saate kadar kokpit konuşmalarını FDR’lar ise 25 saate kadar diğer sistemlerden elde edilen parametreleri kayıt yapabilmektedirler. Kayıt cihazları ile ilgili ilk çalışmalar Avusturalya Havacılık ve Araştırma Kurumu’nda uzman bilim adamı olarak görev yapan David Warren tarafından 1950’lerde başlatılmıştır. Warren 1953′te, dünyanın ilk jet yolcu uçağı De Havilland Comet’in düşmesinin ardından enkaz inceleme çalışmalarına katılmış ve bu olayın ardından bir ticaret fuarında gördüğü küçük ses kaydediciyi

Resim: 2 De Havilland Comet

hatırlayarak uçağın düşme anında kokpitte neler olduğunu bilmenin çok işe yarayabileceğini düşünmüştür. Böylece uçaktaki aygıtların bilgilerini ve pilotların sesini kaydedebilecek bir cihaz yapmak için ilk çalışmalara başlamıştır. David Warren’in çalışmaları sonucu ilk prototipleri yapılan ve uçakta kokpit konuşmalarını kaydeden CVR’lar ile, değişik uçak parametrelerini kaydeden FDR’lar zaman içerisinde geliştirilerek kaza araştırmalarında çok önemli rol oynayan ekipmanlar haline gelmiştir. Ayrıca, günümüzde uçak sistemlerinden elde edilen FDR parametreleri, istenildiği anda transfer edilerek analizleri yapılabilmekte, herhangi bir kaza ve arıza olasılığına karşı önceden bilgi sahibi olma ve tedbir alma olanağını da sağlamaktadır. Kayıt sistemleri ve ekipmanları kullanıldıkları uçaklara göre farklılıklar gösterirler. En detaylı kayıt büyük yolcu uçaklarında yapılır. Küçük bir uçakta kaydedilecek parametre sayısı ve çözünürlükleri uçağın kullanılacağı sınıfa göre değişir. İki kişilik bir akrobasi uçağında kaydedilecek veriler 15 ile 20 arasında değişirken

Resim: 1 FDR-CVR TAI’NİN SESİ • ARALIK’ 2012

31


Resim: 6 CVR FDR Testleri.

Resim: 3 David Warren ve ilk prototip kayıt cihazı

büyük uçaklarda genel olarak kaydedilen 90 civarında temel parametre vardır. Bu parametrelerin türetilmesi ile bir uçakta toplam kaydedilecek bilgi belli olur. Yolcu uçaklarında bu kriter sayısı 250’ye yaklaşabilir. Bu veriler bir kaza olması durumunda incelenir ve kaza nedeni anlaşılır. Uçaklarda kaydedilen ana parametreden bazıları aşağıda verilmiştir; • Uçak motor parametreleri, • Attitude (durum) bilgileri, • Altitude (irtifa) bilgileri, • Air Data parametreleri (sürat, ısı, basınç vb.) • Aviyonik sistem parametreleri (seyrüsefer, haberleşme, gösterge vb.) • Mekanik sistem parametreleri (elektrik, hidrolik, yakıt, havalandırma vb.) Günümüzde CVR ve FDR’ın tek bir yapıda oluşturulduğu ve üzerinde ULD (Underwater Locator Device) bulunan Cockpit Voice & Data Recorder (CVDR) sistemleri yaygın olarak kullanılmaktadır. CVDR’lar aynı anda kokpit seslerini ve uçuş bilgilerini kaydetme özelliğine sahiptir. Kayıt cihazlarının hava araçlarında güvenli bir şekilde

kullanılabilmesi için aşağıdaki fiziksel kriterleri sağlaması ve ilgili testlerden geçmesi gerekmektedir;

Resim: 5 CVDR

• Her 3 eksen de aynı anda 1.000 g lik güçte yarı dalga sinüs biçimli çarpmaya dayanıklı olmalıdır. (G=9.81 m/s2). • En zayıf olduğu eksende 6.5 milisaniye boyunca 1.700 G’lik yarı dalga sinüs biçimli çarpmaya dayanıklı olmalıdır. • 0.05 inch’lik bir alanda 250 kilogramlık ani bir baskıya dayanabilmelidir. (Bozuk para büyüklüğünde bir yere 5 ton düşse kaldıracak güç demektir). • 18 inch (45 cm) derinliğinde kumun altında çalışabilmelidir. • 1.100 ºC’de yarım saat çalışabilmelidir. • 3 metre derinliğinde suyun içerisinde 30 gün çalışabilmelidir. Uluslararası havacılık gereksinimleri gereği, uçuş bilgi

Resim: 4 Kaza sonrası bulunan FDR - CVR’lar.

32


kaydediciler aşağıdaki gereksinimleri sağlamalıdır; Büyük uçaklar için FAR Part 121 Appendix M (Taşıma uçakları, minimum parametre listesi). Büyük uçaklar için FAR Part 125 Appendix E (12-19 kişilik yolcu uçakları, minimum parametre listesi) SAE AS8039 A (Küçük Uçaklar) CS23.1323, 1325, 1327. (Sertifikasyon gereksinimleri) TSO 123A, fiziksel ve genel gereksinimler. TSO 124A, fiziksel ve genel gereksinimler. RTCA/DO 160A, çevresel şartlar. RTCA/DO 254B, elektronik donanım şartları. 2. KAZA-YER BİLDİRİCİLER (ELT-ULD) Kaza yer bildiriciler yayınladıkları sinyal veya emergency radyo frekansları ile acil durum ve kaza sonrası arama kurtarma ekiplerinin durum ve yer tespitinde önemli rol oynar. Bu amaçla Emergency Locator Transmitter (ELT) ekipmanları yaygın olarak kullanılmaktadır. Hava aracının suya düşme olasılığına karşı ise, su ile temas ettiğinde çalışan ve homing sinyallerini yayan Underwater Locater Device (ULD)’ler kullanılır. ELT ekipmanları uçağın hızında büyük bir değişim olduğunda (Genel olarak 6 G) otomatik olarak acil durum sinyalleri gönderir ve uçağın durumundan arama kurtarma ekiplerinin haberdar olmasını sağlar. ELT, VHF ve UHF bandda yayın yapan telsiz sistemleri acil durum kanallarında emergency yayın yaparak arama kurtarma ekiplerinin durum ve yer tespitinde önemli rol oynar. Günümüzde gelişmiş ELT’ler uydu alıcılarına da sinyal gönderme


Resim: 7 ELT Çalışması

özelliğine sahiptir. Uydu alıcıları bu sinyalleri yer istasyonlarına göndererek acil durum sinyallerinden uçağın konumunun hesaplanması sağlanır. ELT sistemi genel olarak üç parçadan oluşur; 1. Verici 2. Kontrol Paneli 3. Anten

düşme ihtimaline karşı, düşen uçağın yerini tespit etmeye yarayan Underwater Locater Device (ULD) ya da Underwater Locater Beacon (ULB) adı verilen bir ekipman bulunur. ULD, bir batarya ve bir vericiden oluşur, silindirik su geçirmez, yüksek G’lere ve derin su etkilerine karşı dayanıklı metal kutu içerisindedir. ULD su ile temas ettiğinde aktif hale gelir ve su içerisinde 37.5 KHz ile ses sinyali yayar. Genel olarak ULD’ler 20.000 feet (6.096 metre) derinliğe kadar dayanabilir ve su içerisinde 30 gün çalışır, sinyal yayınlama özelliği sayesinde arama-kurtarma ekipleri tarafından 3.600 metreye kadar derinlikten kolaylıkla bulunabilir.

Resim: 10 Emergency Ekipman Yerleşimi

Günümüzde emergency ekipmanlar uçaklar üzerindeki en önemli aviyonik sistem ya da ekipmanlardır. Bu nedenle bu ekipmanların özenle bakımları yapılmalı, batarya vb. üniteleri sürekli kontrol altında tutulmalıdır. Aksi takdirde arama kurtarma zafiyetlerinin ortaya çıkması kaçınılmazdır. “Havacılıkta, emergency aviyonik ekipmanlar daima faal ve çalışır olması gereken, ancak kullanılması ve ihtiyaç olması asla arzu edilmeyen sistemlerdir”. Hazırlayan: Sami Türköz Sami TÜRKÖZ:

Resim: 8 ELT Sistemi

ELT vericiler iki bölümden oluşur; birinci verici VHF ve UHF acil durum kanallarına tarama tonu (swept tone) gönderir (121.5 ve 243.0 MHz), ikinci verici ise uydu haberleşmesi için her 50 saniyede bir 406 MHz sinyali yayınlar. ELT kontrol paneller ise ELT’nin manuel olarak çalıştırılmasını ve test edilmesini sağlar, ayrıca ELT’nin çalıştığını gösteren bir lamba da bulunabilir. ELT sabit ya da portatif anteni sayesinde emergency sinyalleri yayınlar. ELT sistemleri taşınabilir yapıda olup üzerinde seyyar anteni ve bataryası mevcuttur, bu sayede emergency koşullarda sökülüp elde taşınarak arama kurtarma ekiplerine sinyal göndermesi de mümkündür. Kaza anında hava aracının suya

ULD ünitesi genellikle CVR veya FDR’lar üzerine monte edilir, bunun amacı; arama-kurtarma ekiplerinin uçak enkazına ulaşması ile birlikte FDR-CVR ünitesinin daha kolay bulunabilmesini sağlamaktır. Emergency ekipmanlar istatistikler sonucu uçaklarda en az hasara maruz kalan bölge olan, arka gövde ile kuyruk bağlantı bölgesine yerleştirilir.

1965 yılında Kayseri’de doğan Sami Türköz ilk, orta ve lise eğitimini Kayseri’de tamamladıktan sonra İzmirHava Teknik Astsubay okulunda Uçak Aviyonik Sistem Teknisyeni eğitimini tamamlamış ve 1985 yılında Türk Hava Kuvvetleri’nde göreve başlamıştır. Bandırma, Malatya, İncirlik ve Kayseri Hava Üs Komutanlıkları’nda Uçak Aviyonik Sistem Teknisyeni olarak görev yapan Sami Türköz 2007 yılında emekliye ayrılmış ve aynı yıl TUSAŞ-EADS CASA Eğitim Programı kapsamında TUSAŞ’ta göreve başlamıştır. 2007-2008 yılları arasında TUSAŞ adına Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri’nde CN-235 CASA Uçaklarında Aviyonik/Elektrik Sistemleri Eğitmeni olarak görev yapmıştır. Görev dönüşü MELTEM II Projesi uçuş işlemleri kısmında iki yıl görev yaptıktan sonra 2010 yılı Temmuz ayından itibaren Lojistik Hizmetler Başkanlığı-Entegre Ürün Destek Müdürlüğü Özel Görev Uçakları Şefliği bünyesinde C-130 ERCİYES Aviyonik Modernizasyon Programı Teknik Öğretmeni olarak görev yapmaktadır. Evli ve iki kız babası olan Sami Türköz, İngilizce ve Arapça bilmektedir.

Resim: 9 ULD


33

Organizasyon, Fuar ve Sergiler

ŞİRKETİMİZ LONDRA’DA DÜZENLENEN FARNBOROUGH ULUSLARARASI HAVACILIK FUARINDAYDI

9 - 15 Temmuz 2012 tarihlerinde İngiltere’nin Farnborough, Londra kentinde düzenlenen Farnborough Air Show 2012 Fuarı’na Şirketimiz bu sene de 100 metrekarelik bir stand ile katılarak uluslararası arenada ay yıldızlı bayrağımızı gururla dalgalandırdı. Şirketimizin kapalı alanda yer alan standında sergilediği Orta İrtifa Uzun Havada Kalışlı İHA Sistemi ANKA, Türk Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı HÜRKUŞ ile ATAK/T129 Taarruz ve Taktik Keşif Helikopteri ürünlerinin maketleri ile diğer ürün ve kabiliyetleri büyük bir ilgi ile izlendi. Fuarın ikinci gününde, hangardan çıkarılış töreni Başbakanımızın da katılımıyla 27 Haziran 2012 tarihinde görkemli bir şekilde gerçekleştirilen Eğitim Uçağı’mız HÜRKUŞ ile ilgili bir basın toplantısı düzenlendi. Yerli ve yabancı birçok basın mensubunun katıldığı ve ilgiyle izlediği toplantıda, Genel Müdürümüz Muharrem

34


Dörtkaşlı tarafından yapılan Şirket tanıtımının ardından, SSM Hava Araçları Daire Başkanı Yakup Taşdelen tarafından HÜRKUŞ Programı anlatıldı, daha sonra Uçak Grubu Başkanı’mız Özcan Ertem tarafından ürün ile ilgili detaylı bilgi verildi. Toplantı sonrasında yöneticilerimiz ile bir dizi röportaj yapıldı. Basın toplantısının başarısı ve HÜRKUŞ’a olan ilgi ertesi gün yayımlanan “Show Daily”lerde ve internet sitelerinde yer alan haberlerle kendini kanıtladı.

Fuarı ziyaret edenler, Türkiye’den gelen kamu temsilcileri, özel sektör yöneticileri ve gazeteciler yanında uluslararası bir organizasyonda ülkesinin bayrağını arayanlar için TUSAŞ bir ulusal motivasyon sembolü olarak

paydaşlarına kucağını açarak iyi bir ev sahipliği sergiledi. Fuar boyunca; aralarında Aviation Week, Flight International, Flightglobal, Aviation International News, Shephard, Flug Revue, Helicopter International, Avia Press Associates ve Jane’s All the World’s Aircraft’in bulunduğu sektörel dergi temsilcileri ile görüşmeler yapıldı. Fuar boyunca ziyaretçilerin ve çeşitli delegasyonların ilgisi üzerinden eksik olmayan TUSAŞ’ın standını, aralarında Ürdün Prensi Faisal, BAE Hava Kuvvetleri Komutanı Tümg. Mohammad Al Qamzi, Milli Savunma Bakan Yardımcısı Hasan Kemal Yardımcı’nın da bulunduğu birçok üst düzey yetkililer ziyaret etti.


GELİŞMİŞ BLOK 50 TİPİ F-16’NIN SONUNCUSU TESLİM ETTİK Şirketimiz ve Lockheed Martin firması Peace Onyx IV Programı kapsamında tesislerimizde Hava Kuvvetleri Komutanlığı için üretilen son F-16 Uçağı’nı 11 Aralık 2012 tarihinde düzenlenen tören ile teslim ettik. Şirketimiz Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya’nın ev sahipliği yaptığı törene; aralarında Savunma Sanayii Müsteşar Yardımcısı Serdar Demirel, SSM, Hv.K.K. ve Lockheed Martin yetkilerinin bulunduğu birçok üst düzey yetkili katıldı. Törende konuşma yapan TUSAŞ

Uçak Grup Başkanı Özcan Ertem; F-16’nın çok önemli ve özel bir ürün olduğunu, bugün 308’incisi teslim edilen F-16 uçağının takviminden önce büyük bir başarı ile teslim edildiğini belirtti. Projede emeği geçen tüm TUSAŞ personeline teşekkürlerini ileten Ertem, “Bize yeniden çok büyük gurur yaşattınız” dedi. Ardından kürsüye gelen, Lockheed Martin F-16/ F-22 Entegre Muharip Uçak Grup Başkan Yardımcısı ve Genel Müdürü Jeff Babione, Lockheed Martin adına

Savunma Sanayii Müsteşarlığı Platform Projeleri Müsteşar Yardımcısı Serdar Demirel

Lockheed Martin F-16/ F-22 Entegre Muharip Uçak Grup Başkan Yardımcısı ve Genel Müdürü Jeff Babione

törende bulunmaktan büyük mutluluk duyduğunu ifade etti. Teslim edilen Gelişmiş Blok 50 Tipi Son F-16 Uçağı’nın TUSAŞ çalışanlarının fedakarlığının, kararlığının ve sıkı çalışmasının bir sonucu olduğunu sözlerine ekleyen ve Lockheed Martin’in TUSAŞ ile birlikte daha güçlü olduğunu belirten Babione, “TUSAŞ ile 1984 yılında başlatmış olduğumuz güçlü işbirliğinin büyüyerek devam etmesi umuduyla projede emeği geçenlere teşekkür ederim” dedi. Savunma Sanayii Müsteşar Yardımcısı Serdar Demirel ise, Blok 50 tipi F-16 projesinin başarıyla tamamlanmasında emeği geçen Amerikan ve Türk hükümeti yetkilileri ile Lockheed Martin ve TUSAŞ çalışanlarına şükranlarını sundu. Konuşmaların ardından, Şirketimiz Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya tarafından projede emeği geçenlere teşekkür plaketi takdim edildi.

“CISCO EXPO 2012”YA BAŞARI HİKAYESİ İLE KONUŞMACI OLARAK KATILDIK Ağ teknolojilerinde dünya lideri CISCO’nun düzenlediği ve endüstrinin önemli teknoloji etkinliklerinden biri olan ‘CISCO Expo 2012’, ilk kez bu yıl Ankara’da, 9 - 10 Ekim tarihleri arasında gerçekleştirildi. 2.000’den fazla yönetici ve teknik karar vericiyi bir araya getiren bu önemli etkinliğe “TUSAŞ Yerel Ağ Güvenliği ve CISCO NAC Kullanımı”

konusunda “Başarı Hikayesi” ile katıldık. Ağ Yönetimi ve Güvenliği Uzmanı Uğur Duman’ın konuşmacı olarak katıldığı CISCO Expo 2012’de Şirketimiz yerel ağında yaklaşık iki yıldan bu yana başarıyla uygulanmakta olan ve siber güvenlik konusunda en ileri teknoloji olarak kabul gören CISCO NAC sisteminin çalışma mantığı,

teknolojisi ve pratikteki uygulama konuları anlatıldı.

ICAS 2012’YE KATILDIK 40 ülkeden NASA, Boeing, Airbus, Lockheed-Martin, EADS, DLR, SAAB, Embraer gibi öncü kuruluşların katıldığı 28’inci ICAS 2012 (International Council of the Aeronautical Sciences) Konferansı 23 - 28 Eylül 2012 tarihleri arasında Brisbane Avustralya’da gerçekleştirildi. Yaklaşık 600 çalışmanın

sunulduğu konferansa Şirketimizi temsilen Uçak Grup Başkanlığı Tasarım Mühendisi Emre Ünay katılım sağladı. Konferansta “Methods for Evaluation of Aircraft Mass Distribution” ve “Tool Development for Aircraft Loads Post-Processing” adlı makaleler poster presentation şeklinde sunuldu.


35


A350 XWB UÇAKLARI İÇİN İLK AILERON’U (KANATÇIK) TÖRENLE TESLİM ETTİK

TUSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya

Şirketimiz tarafından tasarımı ve üretimi gerçekleştirilen A350 XWB’nin ilk aileron’ları (kanatçık) Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar, TUSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya ve üst düzey Airbus yöneticilerinin katıldığı tören ile Airbus’a teslim edildi. Yüksek teknoloji ürünü olan ve tesislerimizde üretilen bu parça, uçağın en önemli uçuş kontrol yüzeylerinden birini oluşturuyor. Airbus, önümüzdeki 20 sene içerisinde A350 XWB kategorisinde

6.425 uçaklık bir pazar olacağını öngörüyor. Şirketimiz, tüm A350 XWB uçakları için aileron’ların tek üreticisi konumunda bulunuyor. 28 Mayıs 2012 tarihinde tesislerimizde düzenlenen törenin açılış konuşmasını yapan Şirketimiz Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya, Şirketimizin gerçekleştirdiği bu teslimatla bir kez daha havacılık sanayinde dünya oyuncusu olduğunu gösterdiğini belirterek, bu teslimatın TUSAŞ’ın yeteneklerinin, zamanında teslim ve rekabetçi fiyat politikalarının bir başarısı olduğunu ifade etti. Airbus’a bu yüksek teknoloji ürünü yeni nesil uçak A350 projesinde bize gösterdiği güvenden dolayı teşekkürlerini ileten Kaya, bu proje ile Airbus’ın Türkiye’deki nitelikli bir istihdama katkıda bulunduğunu ve TUSAŞ mühendisleri ile tasarım süreci boyunca yakın koordinede çalışarak teknoloji transferine de katkıda bulunduğunu belirtti. TUSAŞ’ın bu güvene sadık kaldığını sözlerine ekleyen Kaya,

TUSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya tarafından Airbus Yapısal Tedarik Başkanı Volker Thum’a plaket verildi.

36


TUSAŞ Yapısal Grup Başkanı Bekir Ata Yılmaz

“Sizlerin de bugün tanık olduğu gibi Şirketimiz aileron’ları zamanında Airbus’a teslim ederek uluslararası pazarda yeteneklerini kanıtlamıştır” dedi. Ardından kürsüye gelen Yapısal Grup Başkanı Bekir Ata Yılmaz program hakkında katılımcılara detaylı bilgiler verdi. Bu programın TUSAŞ’ın risk paylaşımcı ortaklık nedeniyle tasarlayıp ürettiği ilk sivil uçak komponeti olduğunu belirten Yılmaz, A350 uçağı ileri teknoloji

Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar tarafından Airbus Tedarik Zincirinden Sorumlu Başkan Yardımcısı Klaus Richter’e plaket verildi.


TUSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya tarafından Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar’a şilt takdim edildi.

alaşımların kullanıldığı yeni kompozit malzemelerin uçağın %50’sinden fazlasını oluşturduğu ve yakıt ekonomisinde yolcu komforuna kadar birçok yeni özelliğe sahip bir uçak olacağını ifade etti. TUSAŞ tarafından tasarlanan ve üretilen kanatçıkların en gelişmiş kompozit malzemeler kullanılarak tasarlandığını ve üretildiğinin altını çizen Yılmaz, TUSAŞ’ın Airbus ile yürütmekte olduğu askeri ve sivil programlarla belli bir iş birliği ve ortak çalışma, kültür ve güveni tesis ettiğini söyledi. Yılmaz, “TUSAŞ Airbus ile birlikte daha büyük sorumlulukları üstlenmeye hazırdır ve Airbus ile TUSAŞ arasında oluşturulacak stratejik işbirliğinin her iki tarafa da önemli faydalar sağlayacağına kalben inanıyoruz.” dedi. Airbus Tedarik Zincirinden Sorumlu Başkan Yardımcısı Klaus Richter ise yaptığı konuşmada, TUSAŞ’ın uzun zamandır

Airbus Tedarik Zincirinden Sorumlu Başkan Yardımcısı Klaus Richter tarafından Şirketimiz Yapısal Grup Başkanı Bekir Ata Yılmaz’a Airbus maketi takdim edildi.

Airbus’ın ortağı olduğunu ve Airbus programlarına katkılarının seneler süresince artarak çoğaldığını belirtti. TUSAŞ’ın Airbus’ın birinci seviye (Tier 1) tedarikçisi olarak Airbus’ın bir uzantısı haline geldiğini sözlerine ekleyen Richter, “Bugün burada bu yakın işbirliğinin meyvesi olan ve TUSAŞ’ın yetenekli çalışanları tarafından tasarlanan ve üretilen A350 XWB’nin ilk aileron’larını teslim almaktan dolayı büyük mutluluk duyuyoruz” dedi. Richter ayrıca, “TUSAŞ gibi ortaklarımızla birlikte tasarladığımız A350 XWB, son teknoloji aerodinamik sistemi, tasarımı ve teknolojik özellikleri ile havayollarının verimliliğinde yeni bir sayfa açarken yolculara da daha konforlu bir yolculuk deneyimi sunacaktır” diye ekledi. Ardından kürsüye gelen

Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar, askeri proje vesilesi ile Airbus ve TUSAŞ arasında başlayan tanışıklığın çok başarılı bir ticari ortaklığa ulaşmış olmasından duyduğu memnuniyeti ifade etti. Askeri alanda Airbus ve ana şirketi EADS ile çok önemli işbirliklerinin olduğunun altını çizen Bayar, önümüzdeki dönemde de hem askeri alandaki projelerde hem de sivil alanda bu işbirliğinin güçlenerek devam etmesini ve her iki sanayi için son derece verimli ve karlı işbirlikleri haline gelmesini ümit ettiğini belitti. İleri teknoloji bir parçayı Türkiye’de üretip Airbus’a teslim etmiş olmanın gururunun yaşandığını sözlerine ekleyen Bayar, Airbus’a ve TUSAŞ’a başarılar diledi. Projede emeği geçenlere plaketlerinin takdim edilmesinin ardından tören, verilen kokteyl ile sona erdi.


37


HAVACILIK SANAYİMİZİN GELİŞMESİ VE ENDÜSTRİLEŞME YÖNÜNDE ŞİRKETİMİZDEN SOMUT BİR ADIM

TUSAŞ Genel Müdürü Muharrem Dörtkaşlı

OSSA Yönetim Kurulu Başkanı / TUSAŞ Yönetim Kurulu Üyesi Orhan Aydın

Havacılık sektöründe yerli yan sanayinin gelişmesini desteklemeyi görev bilen Şirketimiz, 6 Haziran 2012 tarihinde stratejik alt sözleşmeci firmalarla İşbirliği Protokolü imzaladı. Şirketimizin önümüzdeki yıllarda giderek artacak olan iş potansiyeli göz önünde bulundurularak, kompozit imalat, talaşlı imalat, takım/aparat tasarım ve imalatı, sac metal şekillendirme, alt montaj, kablo donanımı ve kimyasal yüzey işlemleri ihtisas alanlarında dünya havacılık sanayisinin standartlarını karşılayan firmalar ile alt sözleşmecilik bağının uzun vadeli karşılıklı kazanç ilkesine dayalı “stratejik altsözleşmecilik” seviyesine yükselterek geliştirilmesi hedefleniyor. Bu kapsamda tesislerimizde,

Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar’ın katılımlarıyla gerçekleşen törende; Şirketimiz ile stratejik alt sözleşmeci konumundaki firmalar arasında “İşbirliği Protokolü” imzalandı. Törenin açılış konuşmasını yapan TUSAŞ Genel Müdürü Muharrem Dörtkaşlı, 2006 yılında da benzer bir tören yapıldığını belirterek, o günden bugüne iş hacminde büyük değişiklikler olduğunu söyledi. Kiminle stratejik ortaklık yapılabileceği ve stratejik manada kim yardımcı sanayimiz olabilir konusunda bugün daha iyi bir tarif verilebildiğini sözlerine ekleyen Dörtkaşlı, 2005 yılında yardımcı sanayiye 50.000 saat iş verildiğini bugün ise artan kapasite ile birlikte 1,2 milyon saat iş verildiğini belirtti. Yeni projeler ile bu paylaşımın daha

da artacağını sözlerine ekleyen Dörtkaşlı, TUSAŞ’daki büyüme ile yardımcı sanayi büyümesinin eşdeğer olması gerektiğini söyledi. Konuşmasında, sertifikasyon sürecinin önemine dikkat çeken Dörtkaşlı, verilen işlerin özel proses onaylar gerektiğinin altını çizerek, yardımcı sanayinin sertifikasyon sürecinden daha hızlı geçmesi gerektiği belirtti. Yardımcı sanayi temsilcilerini TUSAŞ ailesinin fertleri olarak gördüğünü sözlerine ekleyen Dörtkaşlı,” İmzalanan işbirliği anlaşmalarının memlekete hayırlı olmasını dilerim” dedi. Daha sonra kürsüye gelen OSTİM Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Aydın, TUSAŞ gibi büyük kuruluşların KOBİ ve küçük işletmeler için son derece önemli olduğunu söyledi. Aydın, Ostim’de oluşan firmaların tesadüfi olarak oluşmadığını, Ankara’da ana tedarikçilerin bulunması nedeni ile bu sektörün oluştuğunu belirtti. Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın güçlü bir irade ile sektörün arkasında durduğunu sözlerine ekleyen Aydın, SSM’nin yürüttüğü strateji ile Ostim Sanayisi’ne iş geldiğini ifade etti. TUSAŞ’ın Ostim için bir danışman ve okul gibi görüldüğünü sözlerine ekleyen Aydın, KOBİ ve küçük

Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar

38



işletmelere verilen destekten ötürü teşekkürlerini iletti. Son olarak kürsüye gelen Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar, yapılan konuşmaların kamu açısından atılması gereken adımları ve sanayi tarafında oluşan hazırlığı ve gelişmeyi gösterdiğini söyledi. Ülkemizde sanayideki gelişmenin yükselen bir ivmeyle geliştiğini sözlerine ekleyen Bayar, 25 yıldır Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın bu konuda çalışmalar yürüttüğünü belirtti. Özel sektörde çok güçlü bir

dinamizm yaşandığını ifade eden Bayar, “Her gittiğimiz yerde yeni teknolojiler yeni kabiliyetler görüyoruz. Yan sanayimizin kendi yatırımlarını yaptıklarını görüyoruz” dedi. Savunma sektöründe bu dinamizmden faydalanmak istediklerini belirten Bayar, Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın başlıca görevinin Silahlı Kuvvetlerimizin ihtiyacını karşılamak olduğunu belirterek, bunu yaparken de sanayiyi geliştirmek istediklerini ifade etti.

Bayar, Şirketimiz ve yan sanayi firmaları arasında gerçekleştirilecek olan stratejik işbirliğinin verimli, etkin ve bütün taraflar için kazançlı olmasını diledi. Konuşmaların Ardından Coşkunöz (Eskişehir), Epsilon Havacılık (Ankara), HMS Makina (İzmir), Küçükpazarlı (Ankara), MEGE-TEK (Ankara), MFK Makina (Bursa), Mikron Mühendislik (Ankara), Uygur Savunma (Ankara), Yepsan Savunma (Bursa), Yüksel Kompozit (Ankara) firmaları ile işbirliği anlaşmaları imzalandı.

MELTEM II DENİZ KARAKOL UÇAĞI ÖN TESLİMAT TÖRENİ GERÇEKLEŞTİ

THALES Yönetim Kurulu Başkanı Pierre Eric Pomöle

Dz.K.K. Albay Faruk Baytürk

Tugğ. Pierre Lusseyran DGA

TUSAŞ’ın, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı CN-235 platformuna Deniz Karakol (MPA) ve Deniz Gözetleme (MSA) kabiliyeti kazandırılmasına yönelik sistem entegrasyonu projesi olan Meltem II Programı kapsamında MPA uçaklarının ön teslimatları tamamlandı. TUSAŞ tesislerinde modifikasyon işlemleri tamamlanan dört adet Deniz Karakol Uçağı Cengiz Topel Deniz Hava Üssü’ne intikal ederek eğitim ve görev uçuşlarında kullanılmaya başlandı. MPA uçakları ön teslimatların tamamlanması sebebi ile 18 Temmuz 2012 tarihinde, TUSAŞ tesislerinde Dz.K.K., Sahil Güvenlik

Komutanlığı, SSM, TUSAŞ, THALES, DGA, Havelsan, MilSoft yetkililerinin katılımı ile “MELTEM II

Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Deniz Karakol Uçağı Ön Teslimat Töreni” gerçekleştirildi.


39


AIREX SİVİL HAVACILIK VE HAVA LİMANLARI FUARI’NA KATILDIK Bu yıl dokuzuncusu gerçekleşen AIREX Sivil Havacılık ve Havalimanları Fuarı; Ulaştırma, Haberleşme ve Denizcilik Bakanı Binali Yıldırım’ın da katıldığı törenle 6 Eylül 2012 tarihinde Atatürk Havalimanı’nda kapılarını ziyaretçilere açtı. Bakan Yıldırım açılışta yaptığı konuşmada, Airex Fuarı’nın Türk Havacılığına olan güvenin ve vizyonun bir göstergesi olduğunu belirtti. 50’den fazla uçak-helikopter,

153 katılımcı şirket ile başlayan AIREX fuarına Şirketimiz de bir stand ile iştirak etti. Açılışın ardından standımızı ziyaret eden Bakan Yıldırım ve THY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu projelerimizdeki son gelişmeler ile ilgili bilgi aldı. Şirketimizin standı, her sene olduğu gibi bu sene de büyük ilgi görürken, ziyaretçiler özellikle Uçuş Okulumuz ve Türk Başlangıç ve

Temel Eğitim Uçağı “HÜRKUŞ” ile yakından ilgilendi. Türk Havacılığının efsane pilotu Vecihi Hürkuş tarafından tasarlanan ve imal edilen, VECİHİ-XV uçağının Şirketimiz tarafından aslına sadık kalarak imal edilen uygulama modeli de fuar alanı girişinde Vecihi Hürkuş Müzesi Derneği tarafından sergilendi. Uçak katılımcılardan yoğun ilgi gördü.

ve Çözüm Önerileri” ana gündemiyle toplanan Zirve’de aynı zamanda “Üniversite ve Sanayi İşbirliği” konuları masaya yatırıldı. Şirketimizin bir stand ile iştirak ettiği Zirve, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün’ün açılış konuşmalarıyla başladı. Ardından TÜBİTAK Başkanı Yücel Altunbaşak, Bilim ve Teknoloji Genel Müdürü Cevahir Uzkurt’da birer konuşma yaptı. Konuşmaların ardından, standımızı ziyaret eden Bakan Ergün, Şirketimiz Mali İşler ve İştirakler Başkanı Adnan Aydoğan ve Teknoloji Yönetimi Müdürü

Serdar Gökpınar ile görüşerek projelerimiz hakkında bilgi aldı. Fikri mülkiyet hakları, Ar-Ge personeli uzmanlık düzeyi, yayın kalitesi ve üniversite-sanayi işbirliği kategorilerinde başarılı olan Ar-Ge merkezlerine ödüllerin verildiği Zirve’de Şirketimiz “Bilimsel Yayın Kalitesi Kategorisi” dalında ikincilik ödülü aldı.

TUSAŞ, AR-GE MERKEZLERİ ZİRVESİ’NDE

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düzenlenen 1’inci Ar-Ge Merkezleri Zirvesi 25 Eylül 2012 tarihinde İstanbul Kongre Merkezi’nde gerçekleştirildi. “Ar-Ge Merkezleri’nin Sorunları

40



IDEAS 2012 FUARI’NA KATILDIK

IDEAS 2012 Uluslararası Savunma Fuarı ve Semineri 7 - 11 Kasım 2012 tarihleri arasında Pakistan’ın Karachi kentinde düzenlendi. Ülkemizin Savunma Sanayii Müsteşarlığı organizasyonunda ve “Milli Katılım” kapsamında 13 firma ile temsil edildiği fuar kapsamında, 7 Kasım 2012 tarihinde Sheraton Karaçi Oteli’nde düzenlenen “Security Outlook - 2025 Future Security Trends & Challenges for Defense Industry in Mounting Technological Response” konulu seminerde Genel Müdürümüz Muharrem Dörtkaşlı’nın yaptığı sunum büyük ilgi gördü. Seminer sonunda Genel Müdürümüze, Chairman Joint Chiefs of Staff Committee (CJCSC) General Khalid Shameem Wynne’den ödülü verildi. Bir stand ile katılım sağladığımız fuarda standımızı başta Pakistan Başbakanı olmak üzere bir çok askeri ve sivil yetkili ziyaret etti. Standımızı ziyaret eden Pakistan Başbakanı Raja Pervaiz Ashraf’a Şirketimiz imkan ve kabiliyetleri hakkında detaylı bilgiler verildi.

ŞİRKETİMİZİ TUHESFO 2012’DE TEMSİL ETTİK

THY Teknik ve İstanbul Ticaret Odası’nın işbirliği ile düzenlenen TÜHESFO 2012 Türk Havacılık Endüstri Sergisi Forumu ve Fuarı,

18 - 20 Ekim 2012 tarihlerinde İstanbul Fuar Merkezi’nde gerçekleştirildi. Bu yıl üçüncüsü gerçekleşen Fuar; Ulaştırma, Haberleşme ve Denizcilik Bakanı Binali Yıldırım, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Davut Kavranoğlu, İTO Başkanı Murat Yalçıntaş ile THY Teknik Genel Müdürü İsmail Demir’in katıldığı törenle açıldı. Uçak parçası üreticilerini bir araya getiren fuara Şirketimiz de bir

stant ile katıldı. Standımızı ziyaret eden Bakan Yıldırım projelerimizdeki son gelişmeler ile ilgili bilgi aldı.


41


ŞİRKETİMİZİ “HOC 2012”DE TEMSİL ETTİK 22 - 25 Ekim 2012 tarihleri arasında ABD’nin Atlanta şehrinde düzenlenen ve 36 ülkeden 832 temsilcinin katılım sağladığı “24’üncü C-130 Hercules Kullanıcılar Konseyi (HOC) 2012”ye Şirketimiz, SSM ve Hv.K.K. ile birlikte katılım sağladı. Şirketimizin genel tanıtımının yapıldığı fuarda, Erciyes programı hakkında katılımcılara detaylı

bilgiler verilirken, C-130 aviyonik modernizasyonu konusunda

potansiyel ülke temsilcileri ile özel toplantılar yapıldı.

“THE TRANSPORTATION WEIGHT LOSS DIET” KONFERANSINDA ŞİRKETİMİZİ TEMSİL ETTİK Öncül tarafından bir sunum gerçekleştirildi. Genel havacılık, otomotiv endüstrisi ve demiryolu endüstrisinin buluştuğu, tasarımcı, mühendis ve program yöneticilerinin katıldığı konferansta, ağırlık azaltma, dolayısı ile karbon ayak izi azaltma çalışmalarında teknolojideki son durum gözden

geçirildi. Ülkemizden sadece Şirketimizin katıldığı Uluslararası konferansta, Lockheed Martin ve Boing gibi önemli havacılık firmalarının ardından Şirketimiz tarafından “Geniş kanatlı uçaklarda kompozit kanatçıklarda ağırlık azaltma fırsatları” konulu sunum gerçekleştirildi.

Amerika Birleşik Devletleri’nin Boston kentinde 24 - 25 Ekim tarihlerinde düzenlenen “The Transportation Weight Loss Diet” Konferansı’na Yapısal Grup Başkanlığı A350 Ürün Şefi Gülşen

2’NCİ YALIN ALTI SİGMA VE SÜREKLİ GELİŞİM ZİRVESİ’NE KATILDIK IQPC (International Quality & Productivity Centre) tarafından KalDer’in resmi desteğiyle İstanbul’da gerçekleştirilen 2’nci Yalın Altı Sigma ve Sürekli Gelişim Zirvesi 17 - 20 Eylül 2012 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Borusan, AKSA Akrilik, Xerox, DHL, Yapı Kredi Bankası, ING Bank, ENA Textiles, AvivaSA Emeklilik ve Hayat, Hugo Boss gibi birçok pazar liderlerinin üst düzey

42


yetkililerinin, mevcut zorluklar ile önerilen çözümleri tartışması ve en etkili uygulama teknikleri hakkında pratik bilgileri paylaşması amacı ile düzenlenen zirvede Şirketimiz Kurumsal Gelişim Müdürü Bora Büyük tarafından “TUSAŞ’ta Kurumsal Risk Yönetimi Faaliyetlerinde Yalın Altı Sigma Uygulamaları” konulu bir sunum gerçekleştirildi.


“HEDEF TÜRKİYE 2012”DE ŞİRKETİMİZİ TEMSİL ETTİK TÜBİTAK tarafından düzenlenen Hedef Türkiye: Tersine Beyin Göçü, Ar-Ge İşbirliği ve Araştırma Kariyeri için Avrupa ve Ulusal Destekli Fon Fırsatları” Çalıştayları 10-14 Nisan 2012 tarihleri ABD’de gerçekleştirildi. Çalıştay, yurt dışından Türkiye’ye dönecek araştırmacılara sunulan “Avrupa ve Ulusal Destekli Fon Fırsatlarının” ABD’de tanıtılması ve tersine beyin göçünün artırılması ve daha çok araştırmacının bu fırsatlardan haberdar olabilmesi ve Türkiye’deki akademi ve sanayi

kuruluşu temsilcilerinden Türk Araştırma Alanı hakkında güncel gelişmeleri dinleyebilmelerini amaçlıyor. Bu yıl üçüncüsü düzenlenen çalıştaya Şirketimiz adına katılan İnsan Kaynakları Başkanı Oya Tansu ve Strateji ve Teknoloji Yönetimi Başkanlığı Teknoloji Yönetimi Müdürü E. Serdar Gökpınar tarafından ABD’de yaşayan 300’den fazla Türk akademisyen, araştırmacı ve çalışana hitaben Şirketimizi tanıtan bir sunum gerçekleştirildi. Yöneticilerimiz tarafından

etkinlik sonunda Şirketimiz standında araştırmacılar ile çok sayıda bire bir görüşme yapılarak merak edilen soruların yanıtları verildi.

“ULUSLARARASI ENTEGRE LOJİSTİK DESTEK SPESİFİKASYONU (EL KİTABI) SX000i” GELİŞTİRME ÇALIŞTAYINA DAHİL OLDUK

Dünyanın önde gelen havacılık ve savunma şirketlerini temsil eden Avrupa merkezli “Aerospace and Defence Industries Association of Europe” (ASD) ve Amerika merkezli “Aerospace Industries Association of America” (AIA) tarafından yürütülen “Uluslararası Entegre

Lojistik Destek Spesifikasyonu (El Kitabı) Sx000i” geliştirme çalışmalarına Şirketimiz, ülke temsilcisi olarak dahil oldu. ASD tarafından çalışmalara davet edilen Lojistik Hizmetler Başkanlığı Entegre Ürün Destek Müdürlüğü İHA Sistemleri ve Eğitim uçakları ELD Şefi S. Tarık Veske, 17 - 19 Temmuz 2012 tarihlerinde Toulouse, Airbus tesislerinde gerçekleştirilen dördüncü çalıştaya Şirketimizi temsilen katıldı. Veske, ilgili spesifikasyonun (El Kitabı) önümüzdeki yıllarda geliştirilip, S-Serisi diğer standartlar (S1000D, S2000M, S3000L, S4000M, S5000F, S6000T, S9000D) ile birlikte ortak kullanımları için Lockheed

Martin, Northrop Grumman, Airbus ve Boeing gibi havacılık ve savunma şirket temsilcileri ile birlikte aktif rol aldı. “Uluslararası Entegre Lojistik Destek Spesifikasyonu (El Kitabı) Sx000i”nin tamamlanması ile tüm dünyada kabul gören ve müşteri/son kullanıcıların üzerinde mutabık kalacağı, aynı terminoloji ile süreci anlayacağı tek bir spesifikasyon sağlanmış olacak. Şirketimizin de bu sürece en baştan dahil olması ile uluslararası platformlarda tanıtımı sağlanmış olacak ve Lojistik Hizmetler Başkanlığı projeksiyonundaki faaliyetler için vizibilite oluşturulabilecek.

EUROMART ÇALIŞTAYI İSTANBUL’DA GERÇEKLEŞTİRİLDİ ASD altında görev yapan sanayi yönetim grubu IMG4’e bağlı ve Şirketimizin de üyesi olduğu Euromart (European Measures On Aerospace Research and Technology) Çalıştayı 7 - 8 Haziran

2012 tarihlerinde gerçekleştirildi. Şirketimiz ve THY Teknik A.Ş’nin ortak ev sahipliğinde İstanbul’da düzenlenen çalıştayda Şirketimiz yüksek bir katılım ile temsil edildi.


43

Tesislerimizden

TUSAŞ KAPILARINI HALKA AÇTI

Bağışlarla kurulan ve Türk Savunma Sanayinin en büyük oyuncularından olan Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’nın (TSKGV) 25’inci kuruluş yıldönümü münasebetiyle, Şirketimiz ilk kez halkın ziyaretine açıldı. Şirketimizi gezmek isteyen vatandaşlar sabah saatlerinden itibaren Kazan’da bulunan üretim

44


tesislerimize kabul edildi. Üniversite öğrencileri ve 7’den 70’e her yaştan vatandaşın yoğun ilgi gösterdiği Halk Günü’nde Şirketimiz Strateji ve Teknoloji Yönetimi Başkanı Yılmaz Güldoğan konuklarla yakından ilgilenerek merak edilen soruları yanıtladı. Konuklar Şirketimiz hakkında yetkililerden bilgi alarak uzmanlar eşliğinde tesislerimizi gezme

imkanı buldular ve tesislerimizde geliştirilen ve üretilen pek çok proje hakkında detaylı bilgi alma imkanı buldular. Ziyaretin sonunda katılımcılar yapılan çalışmaları yerinde görmekten duydukları memnuniyeti dile getirerek, milli kaynaklarla gerçekleştirilen projelerin kendilerine gurur verdiğini ifade ettiler.

Tesislerimizden

BARIŞ KARTALI OTE TESTLERİ SONA ERDİ Barış Kartalı Programı gereğince AW21 uçağında yapılması planlanan OTE (Operational Tests and Evaluations) testleri 7 Mayıs - 19 Haziran 2012 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Her biri 6-7 saat süren toplam 13 uçuşta, “görev planlaması” Hv.K.K. personeli tarafından yazıldı ve planlanan faaliyetler

uçuşlar esnasında Görev Sistem Konsolları’nda bizzat yer alan Hv.K.K. personeli tarafından icra edildi. Ayrıca, 14 - 19 Haziran 2012 tarihleri arasında Konya’da icra edilen Anadolu Kartalı tatbikatı kapsamında planlı faaliyetlere destek verilerek çeşitli yer, hava ve deniz platformlarıyla çalışmalar gerçekleştirildi.

FOKKER FİRMASINA 50’NCİ SETİ TESLİM ETTİK Gulfstream G650 Business Jet Uçağına ait Section 3, 4, 5, 7 ve 8’e ait her biri 47 parçadan oluşan 350 set panelin Üretim Programı kapsamında, 50’nci setin tamamlanarak teslim edilmesi

münasebetiyle, 6 Eylül 2012 tarihinde Şirketimizde bir tören düzenlendi. 25 Mart 2008 tarihinde, bugünkü adıyla Fokker Aerostructures B.V. firması ile

yapılan sözleşme ile başlayan projede 50’nci setin tamamlanması münasebetiyle düzenlenen törene Fokker CEO’su Hans Buthker ve üst düzey yöneticileri katıldı.


45

Tesislerimizden

THK YANGIN SÖNDÜRME UÇAĞININ ONARIM FAALİYETLERİ TAMAMLANDI

Onarım amacıyla 23 Temmuz 2012 tarihinde tesislerimize gelen Türk Hava Kurumu’na (THK) ait TC-TKL Kuyruk No’lu Bombardier

CL-215 tipi yangın söndürme uçağının onarım faaliyetleri, Şirketimiz Entegre Ürün Destek Müdürlüğü’nün koordinasyonunda

gerçekleştirildi. Onarım faaliyetleri Şirketimiz MRB Mühendisliği, Detay Parça İmalat Mühendisliği, Özel Görev Uçakları İmalat Mühendisliği, Üretim Planlama ve Kontrol, Özel Görev ve Eğitim Uçakları Operasyonları, Tedarik, Boya ve Sızdırmazlık bölümlerinin katkıları ile sonuçlandırıldı ve uçak 7 Eylül 2012 tarihi itibariyle THK’ya teslim edildi. Yangın söndürme uçağının, tesislerimizde bulunduğu süre içerisinde su tankı yapısal onarımı, iniş takımı ve su tankı kapağı (water tank door) yapısal onarımı, montajı ile su tankı kapağının hareketini sağlayan tork tüpü montajı faaliyetleri gerçekleştirildi.

ÖZGÜN SERVO’NUN ÖMÜR TESTLERİ BAŞLADI İHA Platformları için kritik bir teknoloji olan Servo (Hareketlendirici) sisteminde özellikle ANKA Projesi kapsamında yurt dışı bağımlığından kaldırılması ve milli kabiliyetlerin arttırılması amacıyla Şirketimiz tarafından tasarım faaliyetlerine başlandı. Tasarım aşaması ve fonksiyonel testleri başarı ile tamamlanan olan

MİLRES PROJESİ’NDE ÖNEMLİ GELİŞMELER MİLRES - Milli Rüzgar Enerjisi Sistemleri 500kW rüzgar türbini kanadı tasarımı ve imalatı projesinde önemli bir kilometre taşı aşılarak, kanat kabuklarının kalıplarını almak için kullanılacak olan mastar formların imalatı tamamlandı.

46


21,5 m boyunda, üç adet hazırlanacak olan kanatların imalatının Mart 2013’te tamamlanması ve Terkos İstanbul’a taşınarak, burada kurulacak olan rüzgar türbinine yerleştirilmesi planlanlanıyor.

ilk prototip ürünün otomatik test düzeneğinde ömür testleri icrasına başlandı. Kalifikasyon testleri ile tamamlanacak süreç sonrasında sanayileşme çalışmaları yapılarak ürünün ülkemizin savunma sanayii projelerine katkısının arttırılması sağlanacak.

Tesislerimizden

İLK F-16 ARUT UÇUŞU YAPILDI Özgür Projesi kapsamındaki F-16 Blok-30 uçağının, tasarım faaliyetlerinde kullanılmak üzere titreşim ve ısıl karakteristiği ile aviyonik veri yollarının çözümlenmesine yönelik

10 sortilik Araştırma Referans Uçuş Testlerinin ilki, uçak üzeri yapılan enstrümantasyon modifikasyonundan sonra 12 Eylül 2012 tarihinde başarıyla gerçekleştirildi.

A400M PROGRAMI’NDA “İLK ÇİFT SET GÖVDE KOMPONENTLERİ BREMEN SEVKİYATI” GERÇEKLEŞTİRİLDİ A400M Programı seri imalat fazında önemli bir kilometre taşı olan “İlk Çift Set Gövde Komponentleri Bremen Sevkiyatı” 21 Haziran 2012 tarihinde Beluga kargo uçağı ile gerçekleştirildi. Gerçekleşen ilkinin ardından, ikinci kez çift set komponent

sevkiyatı 7 Kasım 2012 tarihinde Beluga kargo uçağı ile gerçekleştirildi. Ocak ve Mart 2013 içinde yapılması planlanan iki çift set sevkiyatı müteakip ilk üç set gövde sevkiyatının Haziran 2013 başında gerçekleştirilmesi planlanıyor.

SON KT-1T’NİN GÖVDE MONTAJI TAMAMLANDI Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın (Hv.K.K.) Temel Eğitim Uçağı ihtiyacının acil karşılanması amacı ile “KT-1T Temel Eğitim Uçağı Ortak Üretimi Alt Sözleşmesi” Korea Aerospace Industries (KAI) ile Şirketimiz arasında 18 Temmuz 2007 tarihinde imzalandı. TUSAŞ sorumluluğundaki 35 adet seri imalat uçağının kanat haricinde tüm detay parça imalatı,

alt montajı, komponent, kablo donanımı, nihai montaj, yer ve uçuş test işlemleri şirketimiz tarafından gerçekleştirilmekte olup, son uçağın gövde montajı 11 Mayıs 2012 tarihi itibari tamamlandı Program kapsamında 27 adet uçak 9 Mayıs 2012 tarihi itibari ile Hv.K.K.’ya teslim edilirken, diğer iki uçağın ise fabrika uçuş testleri devam ediyor.


47

Tesislerimizden

T129 HELİKOPTERİ KALİFİKASYON TEST PİLOT KURSU KAPANIŞ TÖRENİ GERÇEKLEŞTİ TUSAŞ Uçuş Okulu tarafından verilen T129 Helikopteri Kalifikasyon Test Pilot Kursu 21 Mayıs - 8 Haziran 2012 tarihlerinde gerçekleştirildi. K.K.K. pilotlarından Kr.Plt. Bnb. Emrah Yolsal, Kr.Plt.Yzb. Eyüp Ünal ve Kr.Plt.Yzb. Berkan Tekdaş’ın katıldığı yoğun teorik, uçuş ve atış

eğitiminin gece ve gündüz şartlarında yapıldığı kursun ilk uçuşu 23 Mayıs 2012 tarihinde, T129 öğretmen pilotu Arif Ateş ve Kr.Plt.Bnb. Emrah Yolsal tarafından P6 helikopterinde yapıldı. 15 Haziran 2012 tarihinde düzenlenen törenle kursu

tamamlayan, K.K.K.’lığı pilotlarına ve TUSAŞ Pilotu Barış Yakar’a kurs bitirme belgeleri verildi. Bu kurs ile TUSAŞ Uçuş Okulu sivil uçuş eğitimi yanında ilk askeri uçuş eğitimini de vermiş olmaktadır.

T129 HELİKOPTERİ PİLOT İNTİBAK KURSU TAMAMLANDI T129 Helikopteri Pilot İntibak Kursu 21 Mayıs - 7 Haziran 2012 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Şirketimiz Uçuş ve Uçuş Testleri Başkanlığı tarafından bu süre zarfında 41:00 saat eğitim uçuşunun yanında 29:30 saat de test uçuşu olmak üzere toplam 70:30 saat uçuş icra edildi. Eğitimler, Akıncı, Ulucan (Temelli) Meydanı ve Acıkır Atış Alanı kullanılarak gündüz ve gece, ilgili tüm TUSAŞ personelinin desteğiyle icra edildi. İKİNCİ GRUP T129 ATAK MEKANİK BAKIM EĞİTİMİ TAMAMLANDI İkinci Grup T129 ATAK Helikopteri Mekanik Bakım Eğitimi 7 - 18 Mayıs 2012 tarihleri arasında tesislerimizde gerçekleştirildi. Tamamlanan eğitimin ardından düzenlenen tören ile eğitime katılan K.K.K.’lığı mensubu bakım personeline başarı sertifikaları T129 ATAK AVİYONİK VE SİLAH SİSTEMLERİ BAKIM EĞİTİMİ TAMAMLANDI Birinci Grup T129 ATAK Helikopteri Aviyonik ve Silah Sistemleri Bakım Eğitimi 27 Şubat - 27 Nisan 2012 tarihleri arasında tesislerimizde gerçekleştirildi. Yapılan törenle eğitime katılan altı K.K.K.’lığı mensubu bakım personeline başarı

48


sertifikaları takdim edildi. T129 ATAK Helikopter Programı’nın önemli basamaklarından biri olan Bakım Eğitimlerinin bu safhasının tamamlanması ile helikopterlerin K.K.K.’lığı envanterine girişine yönelik Lojistik Altyapı hazırlıklarının planlanan şekilde ilerlemesi sağlanmış oldu.

takdim edildi. T129 ATAK Helikopter Programı’nın önemli basamaklarından biri olan bakım eğitimlerinin bu safhasının tamamlanması ile lojistik altyapı hazırlıklarının planlanan şekilde ilerlemesi sağlanmış oldu.

Tesislerimizden

ERCİYES PROGRAMI İLK GRUP UÇUŞ EKİBİ EĞİTİMİ TAMAMLANDI Erciyes Aviyonik Modernizasyon Programı Prototip Uçakların Sertifikasyon Kalifikasyon Test Uçuşları’nın başlangıcıyla birlikte, kullanılacak olan yeni aviyonik mimariye ait ilk “Uçuş Ekibi” eğitimleri 3 Ekim 2012 tarihinde başarıyla tamamlandı.

Hava Kuvvetleri Komutanlığı Sertifikasyon Kalifikasyon Test Uçuşları’nı gerçekleştirecek 222’nci Filo personelinden oluşan uçuş ekiplerinin ilk grubuna verilen eğitimler, bundan sonraki eğitimler için tecrübe ve motivasyon sağlarken, filo personeli tarafından da beğeniyle karşılandı.

MELTEM II PROGRAMI KULLANICI EĞİTİMLERİ DEVAM EDİYOR Meltem II Program Sözleşmesi gereği TUSAŞ sorumluluğunda bulunan Kullanıcı Eğitimleri İzmir’de Sahil Güvenlik Komutanlığı personeline verilen eğitimler ile devam ediyor. 3 - 7 Eylül 2012 tarihleri arasında gerçekleşen eğitimlerde, Deniz Keşif Uçakları (MSA) için Lojistik Destek Analizi ve Kayıtlarını

içeren Bakım Analizi Eğitimleri verildi. MSA tipi uçaklar için Kullanıcı Eğitimleri, Bakım Eğitimleri (sınıf ve iş üstü) ile devam edecek olup, Kasım 2012’de tamamlanacak. Deniz Karakol Uçakları (MPA) için verilecek Bakım Eğitimleri’nin ise Nisan 2013 tarihinde gerçekleştirilmesi planlanlanıyor.

KORE AH-X TEST VE DEĞERLENDİRME HEYETİ ŞİRKETİMİZİ ZİYARET ETTİ Güney Kore Silahlı Kuvvetleri ve DAPA personelinden oluşan 12 kişilik “Test ve Değerlendirme Heyeti”, 28 Temmuz - 18 Ağustos 2012 tarihleri arasında tesislerimizde misafirimiz oldu. Güney Kore Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri’nin 36 adetlik Taarruz Helikopteri Tedarik Programı olan “AH-X Programı” kapsamında, üç hafta süresince, T129 ATAK Helikopteri ile ilgili detaylı brifingler

alan ve test uçuşları icra eden Güney Kore Heyeti, ihale kapsamında helikopterimizi değerlendirdiler ve Şirketimizin imkân ve kabiliyetlerini yerinde gördüler. Aselsan ve Roketsan gibi alt yüklenici firmalarımıza da ziyaretlerde bulunan yetkililer, Polatlı Acıkır ve Konya Karapınar’da başarı ile gerçekleştirilen silah sistemlerinin test atışları da izlediler.

Test ve Değerlendirme safhasının sonunda, ülkemiz ve firmamızdan son derece memnun bir biçimde ayrılan Güney Kore Test ve Değerlendirme Heyeti, T129 ATAK Helikopteri’ni “Başarılı” olarak değerlendirdi. Boeing AH-64 Apache ve Bell AH-1Z King Cobra helikopterlerine karşı yarıştığımız Kore AH-X ihalesinde seçimin Kasım 2012 içinde gerçekleşmesi bekleniyor.


49

Tesislerimizden

VİRİL KULESİNDE İLK DÖNÜŞ GERÇEKLEŞTİ Şirketimiz Helikopter Grup Başkanlığı Hava Aracı Tasarım Müdürlüğü bünyesinde 2011 yılında bir BARGE olarak başlayan Pal Test Sistemi (Viril Kulesi) Projesi, Döner Kanat İHA için tasarlanan ve üretilen Pal ve Rotor ile ilk dönüşünü yaptı. Üretim bölümlerimizden Tesis ve Yatırımlara, Yapısal Test bölümünden FTI’a kadar şirketimizin tüm idari ve teknik birimlerinin katkısı ile bugüne gelen test sisteminde, tamamı TUSAŞ tasarımı olan pali, rotor ve helikopter döner aksamları ilk dönüşünü emeği geçen tüm personel ile birlikte gerçekleştirdi.

Yaklaşık 750 HP güç ve 12 mt. rotor çapına kadar değişik helikopter rotorlarını test etme yeteneğine sahip, tamamı yerli olarak tasarlanan ve üretilen test sistemi, şirketimize özgün helikopter programı geliştirme faaliyetleri için benzeri Türkiye’de bulunmayan bir geliştirme altyapısı sağlamış oldu.

Bununla birlikte, Döner Kanat İHA için tamamı TUSAŞ mühendisleri tarafından tasarlanan, üretilen ve test edilen pal ve rotor, Helikopter Grup Başkanlığı’nın tasarım/analiz ve şirketimizin üretim, M&P, kalite gibi temel yeteneklerinin bulunduğu seviyeyi göstermesi açısından büyük önem taşımaktadır.

YANGIN TAHLİYE VE KİMYASAL DÖKÜLMELERE MÜDAHALE TATBİKATLARI GERÇEKLEŞTİRİLDİ Acil Durum Eylem Planı gereği periyodik olarak yapılması zorunlu olan Yangın Tahliye Tatbikatı ile Kimyasal Dökülmelere Müdahale Tatbikatı, 15 Haziran 2012 tarihinde B20 Kimyasal İşlem ve B80 Endüstriyel Atık Ön Arıtma binalarında gerçekleştirildi. Yangından Koruma, İş Sağlığı ve

Güvenliği, Sağlık Hizmetleri, Yüksek Gerilim Dağıtım, Endüstriyel Güvenlik, Proses Kontrol ve Çevre Yönetimi personelinin katılımı ile gerçekleştirilen tatbikatlar, “Acil Durum Eylem Planı” ve “Yağ ve Tehlikeli Malzeme Kazaları Acil Önlem Planı”na uygun olarak sorunsuz tamamlandı.

BİLGİ TEKNOLOJİLERİ HİZMET SÜREKLİLİĞİ SÜRECİ FELAKETTEN KURTARMA TATBİKATI GERÇEKLEŞTİ Bilgi Teknolojileri Hizmet Sürekliliği süreci kapsamında Felaketten Kurtarma Tatbikatı 7 Ekim 2012 tarihinde Teknokent ortamında bölüm personelinin katılımıyla gerçekleştirildi. BT Hizmet Sürekliliği planına göre Akıncı’da yerleşik Merkezi Disk Sistemi üzerinde saklanan kritik sistemlerin verileri, belirli zaman aralıklarıyla Teknokent

50


ortamındaki Yedek Disk Sistemi’ne kopyalanıyor. Akıncı’da herhangi bir olay yaşanması halinde verisi kopyalanmış ve sunucu, uygulama, hizmet alt yapısı oluşturulmuş olan bu sistemlerin (TCENG, Şirket içi Uygulamalar, Yardım Masası, Doors, Portal) sınırlı seviyede kullanıcı erişimi için devreye alınması işlemleri test edildi ve tatbikat başarılı geçti.

İştiraklerimizden

TCI BİRİNCİ YILINI DOLDURDU

9 Mayıs 2011 tarihinde resmen kurulan THY, THY Teknik ve Şirketimizin ortaklaşa kurdukları Türk Kabin İçi Sistemleri Tasarım ve Üretim A.Ş. (TCI) şirketi birinci yılını doldurdu. Faaliyet alanı yolcu uçaklarında kabin içi sistemlerin tasarım ve üretimi olan TCI, kuruluşundan bu yana tamamen yerli mühendis ve

teknisyen ekipleriyle Boeing 737 galleylerinin tasarım ve üretim çalışmalarında son aşamaya geldi ve AS 9100 kalite sertifika denetimi başarıyla geçilerek, akredite bir kuruluş olan AQA’den ISO 9001:2008 ve EN/AS 9100 Rev C Kalite Yönetim Sistemi Sertifikaları alındı.

İŞTİRAKİMİZ TCI İLK FUARINA KATILDI İştirakimiz TCI, 6 - 9 Eylül 2012 tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleşen AIREX Fuarı’na katıldı. Ulaştırma, Haberleşme ve Denizcilik Bakanı Binali Yıldırım’ın da ziyaret ettiği TCI Standı katılımcılardan yoğun ilgi gördü. Ürettiği ürünler ile birlikte ilk kez fuara katılan TCI, fuar süresince kesintisiz olarak kendi galleylerinden yemek ve içecek servisi yaparak, ürünlerini ilk fonksiyonel sınavından başarıyla geçirmiş oldu.


51

Personelimizden

e TLADIK etkinliklerl ÜMÜZÜ KU M Ü N Ö D arışma ve IL y Y n e n le 28’İNCİ n düze i r yaşadılar. nun 28’inc şu lu nastik ru u eyifli anla k k in iz m ti TUSAŞ Jim e , ru u Şirk , T 2 1 a 0 k an 2 Fabri ü 24 Hazir el Uçak nutlar o yıldönüm K l a bü ve Mod sy lü o u S K ü leştirildiği n ü g de gerçek ız, in m 5 n rı Cumartesi ri la le n ri şa e 5, 20 ve 1 göst nında çalı la etimizde 2 ıy rk m şi lı a piknik ala tı a d a k kutlam layan ocuklarının ını tamam eşleri ve ç ıl y t e m ı. iz d h ri Genel kutlan ıza ödülle başlayan m coşku ile n rı re la a n ib şa it lı ça Dörtkaşlı ’dan Muharrem Saat 14:00 z n ü u m y o rü ü n d Mü e kurula it verildi. etkinliklerd eyifle vak k r la k tarafından u c o ç a in d n iç rı r alanla yetişkinle , ailelerde geçirirken

52


gramı’nın izsiniz Pro Yetenek S sunduğu cısı Aref’in a şm rı a y ünlü yicilerin österisi izle illüzyon g i topladı. beğenisin ıkan Türk sahneye ç Ardından sesi ünlü nin güçlü i’ iğ z ü M Halk türkülerle söylediği t a b u K ı sanatç li saatler ra eğlence TUSAŞ’lıla yaşattı.

Personelimizden

MÜHENDİSLİK EĞİTİMLERİ BAŞLADI İnsan Kaynakları Başkanlığı Eğitim Müdürlüğü tarafından yürütülen, Şirketimizin eğitim fonksiyonlarını akademik hedeflere taşıma yönünde önemli aşamalardan biri olan “Mühendislik Eğitimleri” başladı. 14 Mayıs 2012 tarihinde gerçekleşen ilk eğitime Genel Müdürümüz Muharrem Dörtkaşlı da katılarak; tüm eğitmenlere ve

katılımcı TUSAŞ mühendislerine destek verdi. Dörtkaşlı, yaptığı konuşmada Şirketimizin kendi yaratacağı ürünü tarif etmede ve belirlemede Mühendislik Eğitimleri’nin önemine dikkat çekerek, eğitimin günümüzde en önemli yatırım alanlarının başında gelmesi gerektiğini belirtti.

ÇALIŞAN ÖNERİ SİSTEMİ İKİNCİ VE ÜÇÜNCÜ ÇEYREK ÖDÜLLERİ SAHİPLERİNİ BULDU Şirketimiz Kurumsal Yönetim Sistemleri Başkanlığı tarafından devreye alınan, “İşi En İyi Yapan Bilir” ilkesinden yola çıkarak yapılmakta olan, işin iyileştirilmesi konusunda önerilerin değerlendirilmesini amaçlayan, “TUSAŞ Çalışan Öneri Sistemi” çalışanlarımızdan yoğun ilgi görmeye devam ediyor. Ocak - Mart 2012 dönemi ilk değerlendirmesi sonucunda 12 Nisan 2012 tarihinde düzenlenen törenle Genel Müdürümüz Muharrem Dörtkaşlı tarafından öneri sahiplerine ödüllerinin verilmesinin ardından 2012 yılı ikinci çeyreğini kapsayan önerilerin sahipleri 19 Temmuz 2012 tarihinde üçüncü

çeyreğini kapsayan önerilerin sahipleri de 15 Ekim 2012 tarihinde ödüllendirildi. Yapısal Grup Başkanlığı Personeli Hidayet Şahin, “Çalışma platformunun yükseltilerek alt ve üst bölümlerde aynı anda çalışılması” önerisi ile “2012 - İkinci Çeyrek Öneri Şampiyonu” unvanını almayı hak kazanırken, aynı başkanlıktan Nuri Pehlivan “A400M bracket’leri

için shop-aid uygulaması” önerisi ile 2012 - Üçüncü Çeyrek Öneri Şampiyonu oldu. Kazananlara sertifikaları Genel Müdürümüz Muharrem Dörtkaşlı tarafından verilirken, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında uygulamaya alınan önerilerin sahipleri de Genel Müdürümüze önerileri hakkında detaylı bilgi verdiler.


53

Personelimizden

ATAMIZI ANDIK

Kendisini Türk milletinin bağımsızlık mücadelesine adayan yüce Atatürk’ü, aramızdan ayrılışının 74’üncü yılında; O’nun hayatını ve ilkelerini, bilimsel olarak ortaya koymak ve uygulamak vazifesini benimsemiş TUSAŞ

çalışanları olarak, her 10 Kasım’da olduğu gibi bu yıl da tesislerimizde gerçekleştirdiğimiz tören ile saygıyla andık. Genel Müdürümüz Muharrem Dörtkaşlı ve yetkilerinin de katıldığı törende bir konuşma yapan İnsan

Kaynakları Başkanı Oya Tansu, görüşleri, ilkeleri, askeri dehası, saygın devlet adamlığı ve engin kültür birikimi ile sadece 20’nci yüzyılda değil 21’inci yüzyılda da her açıdan örnek teşkil eden bu büyük insanı tanımak, bilmek bu vatanın her evladı için bir vatandaşlık borcu olduğunu belirtti. Tansu, Ulusumuzun kurtarıcısı, laik, demokratik ve çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu, eşsiz devlet adamı Atatürk’ün, dün olduğu gibi bundan böyle de yolumuzu aydınlatmaya devam edeceğini, ilke ve devrimleri ile ülkemizin geleceğine yön vermeyi sürdüreceğini ifade etti.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖDÜLLERİ SAHİPLERİNİ BULDU

22 Kasım 2012 tarihinde, İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) kurallarına uyumlu olarak çalışan ve örnek gösterilecek davranışlar

54


sergileyen Şirketimiz çalışanları içerisinden İSG Kurulu tarafından seçilmiş personelimize İnsan Kaynakları Başkanlığı tarafından organize edilen Genel Müdürümüz Muharrem Dörtkaşlı’nın katıldığı bir törenle sertifikaları verildi. Genel Müdürümüz Muharrem Dörtkaşlı yaptığı konuşmada, çalışanların tırnağına gelebilecek en küçük bir yaralanmanın dahi kendilerini yürekten incittiğini, bu kapsamda tüm yöneticilerimizin İş Sağlığı ve Güvenliği çalışmalarına destek olmaları gerektiğini belirtti

ve İş Sağlığı ve Güvenliği faaliyetlerinde emeği geçen herkese teşekkürlerini iletti. Törende İnsan Kaynakları Başkanı Oya Tansu, Şirketimizdeki İSG faaliyetleri ve gelişmelerini içeren bir sunum gerçekleştirirken, TUSAŞ çalışanları adına İmalat Müdürlüğü teknisyenlerinden Mustafa Genç, İş Sağlığı ve Güvenliği konusuna yöneticilerin gereken önemi göstermelerinden ve üst düzey yöneticilerimize hitap etmekten mutluluk duyduğunu ifade etti.

Personelimizden

ATAMALAR Nisan 2012’de: Cemalettin Mertoğlu “Planlama Şefi” kadrosuna, Dilek Pulak “Yönetim Sistemleri Kalite İç Denetim Şefi” kadrosuna, Yavuz Duran “İnşaat ve Yatırımlar Şefi kadrosuna, Tolga İmamoğlu “Tedarik Kontrol Şefi” kadrosuna, Pınar Yanardağ “Kompozit İşlemleri Üretim Pln. ve Kontrol Şefi” kadrosuna, Cemre Akay “Planlama Lideri” kadrosuna, Osman Çakmakçı “Spirit Aerosystems Montajları Montaj Lideri” kadrosuna, Gökhan Derya “İş İstasyonu 1114 Montaj Lideri” kadrosuna, Ali Kemal Şeyhzadeoğlu “İleri Kompozit İmalat ve Kür Proses Lideri” kadrosuna, Verda Çora “Özgür Şefi” kadrosuna, Enver Kaya “İş Geliştirme Şefi” kadrosuna, Mayıs 2012’de: Aydın Fazlıoğlu “Program Yöneticisi (Baş Uzman)” kadrosuna, Ali Ataselim “Montaj ve Uçuş Hattı İşlemleri Montaj Lideri” kadrosuna, Kürşad Tütüncü “As532 Montajları Montaj Lideri” kadrosuna, Zeynep Çağla Kutar “Planlama ve Maliyet Analiz Lideri” kadrosuna, Barış Kağan Kılıç “Standart Parça Tedarik Şefi” kadrosuna, Kubilay Demiralan “Airbus Section 18 Montajları Montaj Lideri” kadrosuna, Onur Özcan “Üretim Planlama ve Kontrol Lideri” kadrosuna, Ertan Sekmen “Gereksinim Yönetim ve Analiz Lideri” kadrosuna, Mücteba Birol “Montaj İşlemleri Montaj Lideri” kadrosuna, Haziran 2012’de: Atlıhan Atalay “Özgür-Uçak Modifikasyon Lideri” kadrosuna, Gökhan Tursun “Kompozit Yapılar Şefi” kadrosuna, Temmuz 2012’de: Meriç Goner, “Standart Parça Tedarik Lideri” kadrosuna, Ağustos 2012’de: Hilal Yüksel “Bordro Tahakkuk ve Seyahat Hizmetleri Şefi” kadrosuna, Hafize Bilge Portakal “Bütçe Şefi” kadrosuna, Özlem Dalgıç “Endüstriyel Muhasebe Şefi” kadrosuna, Erman Ulusoy “Bilgi Teknolojileri Sistem Yönetimi ve İşletimi Şefi” kadrosuna, Mevlüt Asım Aktürk “Kompozit Yapı Tasarım Lideri” kadrosuna, Murat İmay “Konfigürasyon ve Veri İşleme Lideri” kadrosuna, Mehmet Yılmaz “Aviyonik Sistem Şefi” kadrosuna, Eylül 2012’de: Ömer Öcal “Program Yöneticisi” kadrosuna, Cafer Ayaydın “Montaj ve Altmontaj Takımları Proses Lideri” kadrosuna, Şahin Selçuk Keskin “PO III Tadilatları Montaj Lideri” kadrosuna, Tolga Balcı “Metal Yapıştırma Proses Lideri” kadrosuna, Ümit Aldemir “PO III Tadilatları Montaj Lideri” kadrosuna, Can Sevinç “Finansman İş Süreçleri Lideri” kadrosuna, Mehmet Karakaş “Bilgisayar ve Uçuş Aviyonikleri Lideri” kadrosuna, Mehmetcan Apaydın “Yer Sistemleri Lideri” kadrosuna, Atılay Nebi Çallı “Hava Aracı Lideri” kadrosuna, Özgür Atman “Enstrümantasyon Lideri” kadrosuna, Ekim 2012’de: Zeynep Tuğçe Günebak “Program Yöneticisi (Asistan)” kadrosuna, Merve Sargın “Program Yöneticisi (Asistan)” kadrosuna atanmıştır. Kendilerine yeni görevlerinde başarılar dileriz. PERSONEL İSTATİSTİKLERİ CİNSİYET

MEDENİ HALİ

YAŞ ORTALAMASI

EĞİTİM DÜZEYİ

YABANCI DİL SEVİYESİ*

100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

kadın 573 %14

erkek 3.656 %86

Kasım 2012 sonu itibarı ile

evli 2.970 %70

bekar 1.259 %30

-29 1.403 %30

30-39 1.561 %38

40+ 1.265 %32

TUSAŞ’ta çalışan toplam personel sayısı: 4.229 TUSAŞ’ta çalışan toplam mühendis sayısı:1.606

ilköğretim lise/eml myo/önlis. üniv. 117 1.332 696 2.084 %3 %31 %17 %49

az-orta 170 %12

iyi 818 %55

mükemmel TOPLAM 502 4.229 %33

teknik personel sayısı: 3.272 idari personel sayısı: 957

* Yabancı Dil Seviyesi istatistikleri, mesleki açıdan dil bilmesi zorunlu olan personel sayısı üzerinden hesaplanmıştır.


55

Personelimizden

YILLAR GEÇTİKÇE... Mayıs - Aralık 2012 itibariyle yirmibeşinci, yirminci, onbeşinci, onuncu ve beşinci yılını dolduran arkadaşlarımızı kutluyoruz. 25. YILINI DOLDURAN PERSONEL: Hasan Tahsin Ulaş, Hüseyin Palas, Mustafa Ünal, Orhan Olgun, Şükrü Sarp Baş, Metin Öztürk, Halil Teke, Kemal Özmen, İlhami Tanyolu, Kenan Dizdar, Halil İbrahim Bağcı, Hakkı Zengin, Erol Özdemir, Gürsel Erarslanoğlu, Semih Seçkin, Yüksel Harmancı, Fidan Akgül, Selva Özelsoy, Handan Özdemir, Halil İbrahim Oktay, İsmail Ulubayram, Ömer Akgün, Ekrem Çetin, Ramazan Öztürk, Metin Saraç, Sibel Küçükerol, İbrahim Murad Özbatur, Mustafa Kürşad Kökpınar, Zeki Yağcı, Abdurrahman Erdoğan, Cemalettin Mertoğlu, Ali Akkılınç, Uğur Uygur, Erhan İşler, Lütfi Çelik, Mahmut Mazmancı, Ayşen Çakır, Kamil Çetinkaya, Arzu Duman, Kurtay 25. YILINI DOLDURAN PERSONEL

Özsoylu, Ahmet Turan, Veysel Uluç, Yakup Koç, Bülend Kaynar, İsmet Keskin, Mehmet Aksoy, Bilge Tokmakçıoğlu, Halil İbrahim Koçatakan, Cemil Tahtalı. 20. YILINI DOLDURAN PERSONEL: Ayhan Kılıç, Ufuk Ünalmış, Ümit Yaşar Balcı, Halis Türe, Hasan Börekci, Ertuğrul Biçer, Zafer Akyol, Hatice Mumcu, Hakkı Özkan, İlknur Yılmazer, Veysel Kaya, Altuğ Çalışkan, Metin Küsmez, Özkan Dilek, Ender Kızıltan, Hidayet Er, Sami Uğur, Ece Gültekin, Hasan Kemiksizoğlu, Özhan Kazım Kocaman, Fatma Arslan, Ayşen Buharalı, Ali Ekber Kanbur, Fahri Gülay, Ahmet Turan, Yüksel Cemil Şatıroğlu, Caner Yalçın, Cengiz Demirdalıç, Mehmet Alkın, Tamer Kalemci, Gültekin Kabasakal, Mehmet Temeltaş, Mustafa Delialioğlu, Memduh Sakar, Bekir Arslan, Hacı Özkan, Ümit Arslan, Safiye Kahveci, Gültekin Doğanay, Bekir Vural Yüzügüllü, Burhan Özbek,

20. YILINI DOLDURAN PERSONEL

Sami Şahin, Ali Kebabcı, Yüksel Mercantaş, Halil İbrahim Erdem, Adem Duman, Mehtap Metin, Zekeriya Çobanoğlu, Hüsnü Çiçekçi, Efgan Erçay, Muharrem Cesaretli, Hamza Anayurdu, Levent Temiz, Duran Gülümser, Turgut Çalışkan, Güven Özer, Ahmet Mete Akbulut, Muammer Kömüşdoğan, Metin Söylemez, Bülent Korkem, Derya Üstün, Levent Korkmaz, Ramazan Yılmaz, Nurettin Çetin, Ahmet İnci, Şefik Ünver, Ahmet Eser, Şahin Şahin, Gülcan Özkuzu, Okan Özkan, Hasan Selim Kara, Ömer Duman, Semih Başol, Osman Güven, Faruk Avcı, Adem Şahin, Turgut Gözütok, Muhammet Erdemir, Selami Aydoğan, Nuri Sivritaş, Cüneyt Sohta. 15. YILINI DOLDURAN PERSONEL: Hasan Hüseyin Kayan, Hikmet Ayıkol, Serdar Dilaver, Fatih Cıbır, İlhami Er, Nihat Güzeldere, İsmail Gülmez, Volkan Şimşek, Süleyman Kaya, Serhat Yar, Şükrü Elmadağlı, Metin Özel, Gözde Kutlay, Mehmet Fatih Sayarlar,


56


Doğan Yıldız, Gülsevil Pınar, Haluk Mansur Nevruz, Ferruh Sarısaç.

Personelimizden



10. YILINI DOLDURAN PERSONEL: İbrahim Keskiner, İlker Yağmur, Özen Ersoy, Tahsin Bayar, Serkan Selçuk Ersoy, Ümit Yücekan, Salih Serkan Semiz, Güner Tunca Erdoğan, Derya Gürak, Cem Talip Öndeş, Ülgen Mustafa Cezayirlioğlu, Sadık Hotman, Hasan Orbay, Haluk Şabi, Yasemin Dalğıran, Yılmaz Çuhadar, Serdar Topaloğlu, Uğur Varol, Ünal Başer. 5. YILINI DOLDURAN PERSONEL: Deniz Yaman, Veli Altundal, Sadullah Timur, Ali Karaman, Kadir Emre Alagöz, İsmail Yavuz, Raşit Uğur Kaylan, Erhan Okuyan, Sedef Öztürk, Harun Buğra Sağlam, Gülsüm Özge Kahraman, Hayri Emre, Gamze Atçeken, Murat Karabıyık, Tufan Aydoğan, Güray Erteği, Erinç Çağrı Özçiçek, Gülfinaz Altun, Hamdi Sencer Yılmaz, Öner Soyer, Deniz Acıpunar, Burçin Mehmet Batur, İhsan Genel, Selçuk Tunca, Mustafa Kuşak, İrfan İpek, Arda Akıncı, Semih Zafer Tiryaki, Ramazan Korkmaz, Hasan Gülaşık, Barış Kayayurt, Engin Erkan Öğüş, Meltem Eser, İbrahim Özgür Gezen, Berna Karatokuş, Serkan Akın, Erhan Çakmak, Levent Bilir, Engin Yılmazoğlu, Gülbin Yıldırım, Hasan Örten, Aydın Yıldırım, Mehmet Memişoğlu, Yasin Ünsal, Fatih Hacıömeroğlu, İbrahim Kütükçü, Ferhat Çelebi, Leyla Özgecan Yeğin, Burak Akbulut, Sinan Küçük, Fatih Aydoğan, Hüseyin Serkan Gencer, Veli Özdemir, Zafer Purut, Mustafa Altınok, Fatih Akpınar, Soner Uyar, Arda Tokatlı, Sırma Çelik, Özgür Acıpunar, Serkan Yavuz, Serhat Tatlıdil, İlkem Sekban Aslan, Burak Gözlüklü, Şahika Özdemir, Halil İbrahim Ülgen, Recep Bülbül, Hüseyin Çamlı, Fatih Erdinç, Yavuz Devravut, Halil Sanbur, Necdet Engin Öztuna, Kaan Baştürk, Ümit Ergin, Özgür Sanal, Alperen Konar, Mustafa Ertok, Murat Ürkmez, Ahmet Şan, İlker Özmen, Senem Özge Seyfi, Ali Uzun, Murat Dokuman, Tolga Küçükkaya, Karaca Efe Kafdağlı, Kadir Kılınç, Mustafa Doğan, Ali Yılmaz, Ufuk Suat Aydın, Murat Şıra, Mehmetcan Apaydın, Miray Şahin, Çiğdem Güneş, Mustafa Emre Yücetürk, Saba Mirmahmutoğulla, Kutlay Aydın, Çağlar Kara, Zahide Karaboya, Gaye Berk Çolakoğlu, Arzu Sakarya, Zühal Gökbulut, Zeynep Özge Göçmen, Murat Koçoğlu, Ayhan Tunç, Murat Çelik, Hüseyin Kılınç, Levent Aktaş, Ümit Fatih Tosun, Miraç Göçen, Serkan Kurşun, Okan Çelik, Ahmet Demirel, Sinem Keskin, Mustafa Satıcı, Hasan Arda Zorba, Engin Özçelik, Süleyman Işık, Murat Akgün, Erhan Bursa, Bülent Kurt, Himmet Burak Uranoğuz, Burak Akgün, Emre Yurtoğlu, Aylin Kalebek, Miray Kocabaş, Hacer Karagöl, Cihangir Köksal, Erol Oğuz, Bilge Aziz Çoğuz, Koray Çelik, Murat İmay, İhsan Yayla, Göker İlhan, Murat Günel, Aytekin Bozkurt, Vedat Deniz, Mustafa Ovacıklı, Canan Kahraman, Alev Bade Doğru, Elif Centilmen, Hikmet Özge Durmaz, Fatih Mutlu Karadal, Abdulkerim Nazlı, Ali Ataselim, Lebibe Günaydın, Esra Develi, Turan Merdim, Bilal Doğan, Halime Ürek, Arif Yolaçan, Tayyar Önal, Ali Berkol, Şerif Sercan Karel, Ziya Doğan, Hüseyin Haluk Gençtürk, Gül Güngör, Deniz Çolak, Musa Yıldız, Özgür Umut Karaca, Halit Doğan, İbrahim Ayhan, Nilsen Uluskar, Hürkan Tas, Mehmet Ali Alkan, Hakan Demet, Haşim Kandilcioğlu, Bünyamin Nalkesen, Mücteba Metin Birol, Vecdi Burak Ulukartal, Fatih Özkaya, Gökhan Sözen, Sevda Özer, Tuncay Küçükçolak, Ender Arda Aydın, Abdullah İlker Gençay, Halil İbrahim Ünlü, Haydar Efdal Tarhan, Zeynep Seda Mor, Hadi Çolakoğlu, Adem Demirel, Sami Türköz, Merve Arıkan, Atakan Şahin Erdoğan, Ümit Bulut, İsmail Çakal, Alper Serkan Erdemli, Özgür Altay, Faruk Nefes, Bahri Küçükoğlu, Mustafa Albay, Alper Bayramoğlu, Tekin Yılmaz, Şenol Cem Dizer, Suat Altındal, Sezgin Kumtepe, Bahri Söyleyici, Sinan Aksakal, Berk Alparslan, Berkuk Hatam, Suzan Esra Bideci, Murat Kurukafa, Ömer Kemerlioğlu, Ozan Esenlik, Celal Küçükoğuz, Hakan Yüksel, Metin Uysal, Şeyma Sayman, Alper Güngör, Hasan Küçükalpelli, Bilal Bulut, Deniz Küçük, Hasan Gürgüç Işık, Ethem Hakan Orhan, Nilüfer Göksu, Mehmet Umut Haliloğlu, Alper Süzer, Mahmut Bilgin, Osman Can Oğan, Cenk Özdemir, Emre Beşikcioğlu, Mustafa Kaya, Serkan Uçan, Fatih Şener, İbrahim Akyürek, Mahmut Emre Başaran, Gözde Tuğba Zorba, Göksel Arat, Gizem Gönen Singil, Utku Açıksözlüler, Mehmet Emre Yazıcı, Erdem Dağdelenler, Kerem Denk.


57

Personelimizden

KREŞ VE ANAOKULUMUZDA 23 NİSAN COŞKUYLA KUTLANDI Ulu Önder Mustafa Kemal ATATÜRK’ün çocuklarımıza armağan ettiği 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Şirketimizin Kreş ve Anaokulu’nda 20 Nisan Cuma günü coşkuyla kutlandı. Palyaço gösterisi, yüz boyama aktiviteleri ve oynanan çeşitli oyunlar, çocukların bu mutlu gününe renk kattı.

TUSAŞ SPOR RİTMİK JİMNASTİK EKİBİ TÜRKİYE ŞAMPİYONASI’NA KATILIYOR 9 - 10 Haziran tarihleri arasında yapılan 2’nci Etap Ritmik Jimnastik Eleme yarışlarında TUSAŞ’ı başarı ile temsil eden TUSAŞ Spor Jimnastik Ekibi, Minikler ve Minikler-Grup dallarında Ekim ayında yapılacak Türkiye Şampiyonası’na katılmaya hak kazandı. 2012 yılı içerisinde lisans ve kuruluş işlemlerini de tamamlayan TUSAŞ Spor Ritmik Jimnastik Ekibi, TUSAŞ SUALTI TOPLULUĞU “GÖKDENİZ” KURULDU “Gökleri Keşfettik Şimdi Sıra Denizlerde” sloganı ile yola çıkan, münferit olarak alınabilecek teorik dalgıçlık eğitimlerini TUSAŞ bünyesinde topluluk olarak almak, yurt içi ve yurt dışı sualtı dalış lokasyonlarına gezi organizasyonları düzenlemek, amacı ile kurulan Gökdeniz Kulubü sualtı hakkında derin bilgileri olan kişilerle söyleşiler düzenlecek ve ilgilileri dalgıçlık için gerekli ekipmanlara yönlendirecek. Gökdeniz Kulübü faaliyetlerine katılmak isteyen TUSAŞ’lıları bekliyor.

58


2012 sezonunu Ankara ili lig yarışlarını ve Ankara okullar arası yarışmalarını ikişer madalya ile tamamladı. TAI Spor Merkezi bünyesinde, antrenör Natalia Toprak ve yardımcı antrenör Özlem Özdemir ile çalışmalarına devam eden TUSAŞ Spor Jimnastik altyapı öğrencileri 15 Haziran, Cuma günü minikler kategorisinde Ankara ili motor test yarışlarında Şirketimizi temsil ettiler.

Havacılık Tarihi Köşesi Yazan: İsmail YAVUZ Uçak Mekanik Öğretmeni TUSAŞ Eğitim Merkezi e-posta: [email protected]

THK-13 UÇAN KANAT PLANÖRÜ Türk Hava Kurumu Etimesgut Uçak Fabrikası’nda Y. Müh. Yavuz Kansu tarafından projelendirilen THK-13’ün tasarım ve imalatında Saffet Müftüoğlu, Necati Alper, Orhan Ölmez, Ömer Çiftçi ve Emel Dilmen çalışmış, test uçuşları ise Pilot Kadri Kavukçu ve Cemal Uygun tarafından yapılmıştır. Bu dönemde THK Başkanı Seyfi Düzgören idi. Yavuz Kansu ve ekibinin geliştirdiği proje, protip planör aşamasında kalmıştır. Aslında amaç planörden sonra radara yakalanmayan uçak yapmaktır. Yavuz Kansu Amerika’da staj yaparken etkilendiği Flying Wing tasarımını projelendirir ve THK başkanlığına sunar. 31 Ocak 1948’de projenin kabul edildiği Uçak Fabrika Müdürü Selahattin Beler tarafından Yavuz Kansu’ya bildirilir. Projeye THK-13 tip numarası verilir. Saffet Müftüoğlu ile tasarım ve çizimlerini yapmaya başlarlar. Tasarımda Alman Horten kardeşlerden de istifade ederler. Projenin tasarımlarının tasarım çizimlerinin tamamlanmasının ardından imalat ve montaj işlemleri

de fabrika usta ve teknisyenlerinin yüksek başarısı ile tamamlanır. Rüzgâr tüneli testleri için Fransa’ya gitmek isterler fakat bütçe olmadığı söylenir. Bunun üzerine test yapabilmek için çareler düşünürken Orhan Ölmez THK-5 fikrini ortaya atar. THK-5 uçağına bir platform takarak rüzgâr testlerini Uçan Kanat’ın 1/10 maketi ile havada yaparlar. Bu test denemesi o zaman dünyada ilk defa yapılmıştır. 1948 yılı Temmuz ayında imalat ve montajı tamamlanan THK-13, koşturma ve zıplatma testlerine başlar. Fakat zamansız olarak test uçuşuna geçilmiştir. Zıplama testlerinde sağa çekiş görülür, bu arıza tam anlamıyla giderilmemiştir. İlk uçuş 26 Ağustos 1948 Çankaya üzerine romörk uçağın arkasına bağlı olarak yapılmıştır. Çalışmalarını Cumhurbaşkanına göstermek isterler. Amaç, kapatılması düşünülen THK uçak ve motor fabrikalarının kapatılmasını önlemek için devlet büyüklerinden destek alabilmektir. Fakat kötü bir hadise olmuş, Uçan Kanat Çankaya’yı geçtikten sonra uçaktan ayrılmış, Pilot Kadri Kavukçu güzel

bir inişle hafif hasarlı olarak Çankaya tepesinde düz bir yere inmiştir. Hasarı çok hafiftir. Buradan tekrar kaldırılan Uçan Kanat, Kara Harp Okulu üzerinde bir daha romörk uçaktan ayrılmış ve sert bir iniş yaparak hasara uğramıştır. Pilot yaralanmıştır. Kamyona konularak fabrikaya getirilen THK-13, hasarlı bölgesi tamir edilerek tekrar uçuşa hazırlanır fakat basın çok kötü yorum yapar. Adeta uçak fabrikası kötülenir, karyola siparişleri aldığı, uçak yapımını durdurduğu yazılır. Oysa THK’nun resmi açıklaması projeye devam edildiği, planörün tamir edilerek 20 gün sonra tekrar uçurulacağı yönündedir. Fakat bu haber sadece bir iki gazetede çıkmıştır. İkinci uçuşta pilot Cemal Uygun’dur. Test uçuşları yine acele ettirilmiştir. 29 Eylül 1948 sabahı planör jipe bağlanarak koşturma testi yapılmış, Cemal Uygun tarafında her şeyin normal olduğu söylenmiştir. Yavuz Kansu romörk uçağa bağlanarak son sıçrama testlerinin yapılmasını teklif eder. Fakat Pilot Cemal Uygun gerek olmadığını, her şeyin tamam olduğunu söyler. THK Başkanı Seyfi Düzgören Mardin’e gideceğinden test uçunun o gitmeden önce yapılmasını ister. Bunun üzerine akşam üzeri test uçuşuna karar verilir. Fakat sağa çekme devam etmekte olup Pilot Cemal sadece bu arızanın giderilmesini ister. Arıza fletnerde düzeltme yapılarak giderilir. Fakat denemesi yapılmadan uçuşa geçilir. Saat 18:00’da Planör römork uçağa bağlanır. Yapılan bu test uçuşunda Uçan Kanat sağa çekerek yere çarpar ve büyük hasar meydana gelir, pilot yaralanır. Pilot Cemal Uygun, yapılan incelemede sağ kanatta bir

Pilot Kadri Kavukçu uçuşa giderken 26 Ağustos 1948, T.H.K. Etimesgut Uçak Fabrikası 2


59

Havacılık Tarihi Köşesi

işkencenin unutulduğu, bununda kumanda kilitlemesine sebep olduğu ve kazanın meydana geldiğini söylemiştir 1. Büyük hasar gören THK-13 bir daha kullanılamamıştır. Yavuz Kansu ise, olayın pilot hatasından kaynaklandığını yazılarında belirtmekte ve tecrübe pilotları Basri Alev ve Ömer Türkeş’in pilotaj hatalarını kabul ettiğini yazmaktadır. Kansu, bu projede pilot olarak dünya rekortmeni Ali Yıldız’ın en tecrübeli pilot olarak uçmasını istemiş ve defalarca gündeme getirmiştir. Fakat idari yönetim hatası sonucu daha tecrübesiz pilotlar testleri yapmıştır. Proje ikinci bir THK-13 yapımı ile bir süre devam ettirilmiştir. İkinci Uçan Kanat 15.000 saat işçilik yapılarak Ağustos 1949 tamamlanır fakat uçuş testleri yapılamadan proje rafa kaldırılmıştır. Uçan Kanat projesini THK fabrikalarının kapatılmaması için bir çıkış olarak gören ve kötü gidişe dur demeye çalışan dönemin THK Başkanı Seyfi Düzgören bakanlığa defalarca bu yönde yazılar yazar. Bu olaylardan çok kısa bir süre sonra hayatını kaybeden Seyfi Düzgören’in ölümünde kanımca o

dönem yaşananlar kadar basının olumsuz tepkisinin de rolü var. Yazar Mustafa Kılıç’ın 2008 yılında THK yayınlarından çıkardığı THK-13 Uçan Kanat adlı kitabı, resimleri ile uçan kanat öyküsünü anlatmakta ve tarihe ışık tutmaktadır. Uçak imalat tarihimiz yönünden çok değerli bir çalışmadır. Uçan Kanat kitabında Yavuz Kansu, Kadri Kavukçu’nun raporunu ve Cemal Uygun’un yazdıklarını incelediğimizde düşüş sebebi olarak şu noktaları görüyoruz: 1) Sağa çekiş arızasının giderildiğinden emin olunmadan uçulduğu, 2) Acele edildiği, kanatların boya işleminin uçuştan birkaç saat önce yapıldığı, 3) Pilot tecrübesinin yetersiz olduğu; pilotun sabah jip ile planörü birkaç kere koşturduktan sonra planörü saat 18:00’da test uçuşu yapmış olması, kazayı meydana getirdiği gözlemlenmektedir. Test pilotu Ali Yıldız olmuş olsaydı, belki de bu elim kaza olmayacak, proje başarı sağlayacaktı. THK Uçak ve Motor Fabrikalarının kapatılma sürecinde, bu proje başarısızlık olarak gösterilmiştir. Oysa proje

THK-13 Uçan Kanat Planörünün Teknik Özellikleri: Deneme amaçlı üretilmiş tek sandalyeli kuyruksuz tahta ve bezle imal edilmiş bir uçan kanattır. Seyahat hızı: 106 km/s Kalkış ağırlığı: 460 kg (1012 lb.) Kanat açıklığı: 20 m (65 ft. 7 in.) Kanat alanı: 39.94 m² (430 sq.ft.) Uzunluğu: 5.04 m (16 ft. 3 in.) Yüksekliği: 1,94 m (6 ft. 4 in.)

T.H.K. Uçak Fabrikası 1948, THK-13 Uçan Kanat Planörünün teknik çizimi 5

60


tamamlanmıştır. Fakat 1947 Marshall yardımından sonra 1949 yılında Thronborg raporunu uygulamak isteyenlere gün doğmuştur. Uçan Kanat’ın düşmesi basında büyük yankı yapmış ve THK Etimesgut Uçak Fabrikası aleyhinde çok kötü ve yanlış bilgiler vicdansızca yayınlanmıştır. Oysa havacılık biliminde ilk tecrübe denemelerinde başarısız olunması çok normaldir. İlk uçuşlarda hatalar ortaya çıkacak ve sebepleri bulunup giderildiğinde başarı muhakkak gelecektir. Bu bilinçte hareket edilmesi havacılığın en önemli kuralıdır denilebilir. Aynı yılda

THK-13 Uçan Kanat Planörü, T.H.K. Etimesgut Uçak Fabrikası, 1948

Havacılık Tarihi Köşesi

ABD’de “Flying Wing” olarak geliştirilen B-35 ve B-49 projesi başarısız olmuştur. 5 Haziran 1948 tarihinde test uçuşu esnasında B-49

uçağı yere çakılmış ve test pilotları Daniel Forbes ve Glen Edwards hayatlarını kaybetmişlerdir. Bugün Amerika’nın en büyük iki hava

T.H.K. Etimesgut Uçak Fabrikası, 1948 THK-13 Uçan Kanat Planörü imalat aşamasında, Mayıs-Haziran 1948 3

T.H.K. Etimesgut Uçak Fabrikası 1948 THK-13 Uçan Kanat Planörü bitmiş hali 24 Ağustos 1948

Kaynakça 1. Kılıç Mustafa, Uçan Kanat THK-13, THK. Basımevi, Ankara, 2008, s.112 2. Kılıç, a.g.e. s.60

üssünün adı Ewards ve Forbes’tır. Bu proje o tarihte dondurulmuştur. 1990’larda aynı proje B-2 bomba uçağı olarak üretilmiştir.

T.H.K. Etimesgut Uçak Fabrikası, THK-13 Uçan Kanat Planörü imalat aşamasında, Mayıs-Haziran 1948 4

1949-1950 Yılında JANE’S All The World’s Aircraft kantoluğunda 183c sayfasında THK-13 Uçan Kanat Planörü hakkında verilen bilgiler

T.H.K. Etimesgut Uçak Fabrikası, 1948 THK-13 Uçan Kanat Planörünün THK-5 uçağına takılan küçültülmüş maketinin test uçuş denemesi, THK-5 Pilotu Şerif UÇANER. Dünyada ilk defa böyle bir denemenin yapılmıştır. Bu fotoğraf bize Teknoloji üretmenin ne demek olduğunu göstermektedir.

3. Kılıç Mustafa, Uçan Kanat, THK. Basımevi, Ankara, 2008 s.50, 52 4. Kılıç Mustafa, Uçan Kanat, THK. Basımevi, Ankara, 2008 s.50, 52 5. Kılıç Mustafa, Uçan Kanat, THK. Basımevi, Ankara, 2008 s.29


61

Basında TUSAŞ

TV’de TUSAŞ

64

TGRT HABER 20 Nisan 2012

TGRT HABER 28 Mayıs 2012

KANAL D 27 Haziran 2012

KANAL D 27 Haziran 2012

24 27 Haziran 2012

CNN TÜRK 27 Haziran 2012

CNN TÜRK 27 Haziran 2012

HABERTÜRK 29 Haziran 2012

KANAL A 29 Haziran 2012

CNN TÜRK 15 Temmuz 2012

CNN TÜRK 15 Temmuz 2012

HABERTÜRK 22 Temmuz 2012


TV’de TUSAŞ

HABERTÜRK 22 Temmuz 2012

TRT HABER 7 Ağustos 2012

TRT TÜRK 10 Eylül 2012

TRT HABER 27 Eylül 2012

TGRT TÜRK 27 Eylül 2012

KANAL 7 27 Eylül 2012

TRT TÜRK 28 Eylül 2012

SKY 360 6 Kasım 2012

TGRT HABER 6 Kasım 2012

HABERTÜRK 11 Kasım 2012

HİLAL 19 Kasım 2012

KANAL A 19 Kasım 2012


65

Sosyal Etkinliklerimiz

TÜRK SANAT MÜZİĞİ KOROMUZDAN ETKİLEYİCİ KONSER

TUSAŞ Türk Sanat Müziği Koromuz, 8 Haziran 2012 Cuma günü Çayyolu Cüneyt Gökçer Sahnesi’nde, Avni Anıl’ın birbirinden güzel besteleri ile yaza “Merhaba” dedi. TSKGV Genel Müdürü Hayrettin

Uzun, Yönetim Kurulu Başkanımız Yalçın Kaya, Genel Müdürümüz Muharrem Dörtkaşlı ve sanatseverlerin beğeni ile izlediği konserimize ilgi büyüktü. Değerli koro şefimiz Tahir Aydoğdu’nun yönettiği, iki bölümden oluşan konserde koromuz, solistlerimiz ve sazlar birbirinden güzel eserler seslendirdi. Konuklar, Türk Sanat Müziği’nin unutulmaz şarkıları ve TRT Saz Sanatçıları’nın yaptığı muhteşem taksimlerle keyifli bir akşam yaşadı. Konserde, Safalar Getirdiniz Safa Geldiniz Dostlar, Bu Akşam Bütün Meyhanelerini Dolaştım İstanbul’un, Akşamın Olduğu Yerde Bekle

Diyorsun Gelmiyorsun, Rüya Gibi Uçan Yıllar, Bir Ateşim Yanarım, Dil Şad Olacak Diye, Ağla Gitar, Biraz Kül Biraz Duman gibi Türk Sanat Müziği’nin güzide eserleri seslendirildi. Gecenin güzel sürprizi hiç şüphesiz Şirketimiz Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Kaya’nın Avni Anıl’ın güzel bestelerinden “Şarkılar Söyle O Sahillerde” şarkısını seslendirmesi idi. Konserlerimizin başarısını koro elemanlarımızın özverili katılımları, içimizdeki Türk Sanat Müziği sevgisi ve şefimiz Tahir Aydoğdu’nun yoğun çalışma programı altında zaman ayırarak koromuza güven ve canlılık sağladı.

TUSAŞ HALK MÜZİĞİ VE HALK OYUNLARI TOPLULUKLARININ BEKLENEN PERFORMANSLARI GERÇEKLEŞTİ 2008 yılında kurulan TUSAŞ Türk Halk Müziği Topluluğumuz’un 4’üncü konseri, TRT repertuvarına çok sayıda eser kazandırmış olan değerli şefimiz İhsan Öztürk yönetiminde, 7 Temmuz 2012 tarihinde, ODTÜ-Kültür Kongre Merkezi’nde gerçekleştirildi. Konsere, bu yıl çalışmalarına başlamış olan TUSAŞ Türk Halk Oyunları Topluluğu da Ankara Seymen oyunu ile renk kattı.

66


Halk Bilimi alanında birbirini tamamlayan ögeler olan halk Müziği ve halk oyunlarının bundan sonraki etkinliklerimizde de destekleyici rol almasını hedefliyoruz. Çalışmalarımızın amacı sadece türkülerimizin doğru icra edilmesi değil, kültürel mirasımız olan Türk Halk Müziğinin doğru anlaşılması ve yaygınlaştırılması için bir takım kuramsal bilgilerin de öğrenilmesi ve paylaşılmasıdır.

Sosyal Etkinliklerimiz

Bu yıl 5’inci yaşına girecek olan Türk Halk Müziği Topluluğu konser sonrasında bir konuşma yapan Genel Müdürümüz Muharrem Dörtkaşlı, topluluğun her sene çıtasını biraz daha yükseltmekte olduğunu belirtti. Türk Halk Müziği Topluluğumuz bu yıl da İhsan Öztürk ile ülkemizin farklı bölgelerinden oluşan zengin bir repertuvar ile çalışmalarına başlayacak. Geçmişi olmayanın geleceği de olmaz düşüncesi ile kültürümüze

sahip çıkıp halk müziğimizin yaygınlaştırılmasında emek gösteren tüm dostlarımıza ve çalışmalarımızı

destekleyen yöneticilerimize teşekkür ediyoruz.

TUSAŞ Türk Halk Oyunları Topluluğumuz 7 Temmuz 2012 Cumartesi günü ODTÜ-Kültür Kongre Merkezi’nde ilk gösterisini gerçekleştirerek davetlilere unutulmaz bir gece yaşattı. 2012 Yılı Şubat ayında kurulan topluluğumuz (THOT), Eğitmen Gökhan Yılmaz önderliğinde dört ay gibi kısa bir sürede hazırladığı birbirinden güzel halk oyunlarımızı TUSAŞ çalışanları ve yakınlarından oluşan gösteri

ekibi ile başarılı bir şekilde icra etti. Seymen, zeybek, teke, potpuri ve final bölümlerinden oluşan THOT gösterileri izleyicilere halk oyunlarımızdan güzel örnekler sundu. Türk Halk Oyunları Ekibi ve Halk Müziği Korosu’nun konuklara güzel bir gösteri ve müzik şöleni yaşattığı gecenin finaline Halk Oyunları ve Halk Müziği Topluluğumuz birlikte imza attılar.

Türk Halk Oyunları gösterimizin başarısını, oyuncularımızın ve eğitmenimizin kendi görev ve faaliyetlerinden zaman ayırarak çok kısa bir sürede, özveriyle çalışması sağladı. Ayrıca içimizde her zaman var olan ekip ruhu, canlılık, neşe, halk oyunlarımıza ve kültürümüze olan sevgi ve bağlılık bu güzel gösterinin ortaya çıkmasında son derece etkili oldu.


67

Ziyaretçilerimiz ZİYARETÇİLERİMİZ

Avustralya Hava Kuvvetleri Komutanı Korg. Geoff Brown

Brezilya Savunma Bakanlığı Stratejik İlişkiler Başkanı Ora. Carlos Augusto De Sousa

Şili Milli Savunma Bakanı Andres Allamand

KAI Genel Müdürü Hong Kyung Kim

24 Nisan 2011 27 Nisan 2012 27 Nisan 2012 27 Nisan 2012 03 Mayıs 2012 18 Mayıs 2012 25 Mayıs 2012 28 Mayıs 2012 28 Mayıs 2012 29 Mayıs 2012 29 Mayıs 2012 6 Haziran 2012 14 Haziran 2012 15 Haziran 2012 19 Haziran 2012 21 Haziran 2012 21 Haziran 2012 25 Haziran 2012 29 Haziran 2012 5 Temmuz 2012 5 Temmuz 2012

68


Pakistan Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanı Korg. Waheed Arshad ve Beraberindeki Heyet Pakistan Hava Kuvvetleri Başkanı Korg. Waseem Ud Din ve Beraberindeki Heyet Avustralya Savunma İhracat Birimi Direktör Yrd. Tümg. Michael Fairweather ve Beraberindeki Savunma Sanayii Firma Temsilcileri Avustralya Hava Kuvvetleri Komutanı Korg. Geoff Brown ve Beraberindeki Heyet Tunus Cumhuriyeti Savunma Bakanı Abdelkrim Zbidi ve Beraberindeki Heyet Hindistan Milli Savunma Koleji Heyeti SSM Daire Başkanı Dinçer Batırbek ve Ekibi’nin Ziyareti İşveç Hava Kuvvetleri Komutanı Tümg. Per Micael Byden ve Beraberindeki Heyet Kazakistan Devleti Tedarik Şirketi Yetkilileri Yurt dışına Atanan Askeri Ataşeler Peru Kongre Başkan Yardımcısı Dr. Yehude Simon Peru ve Beraberindeki Heyet ABD Heyeti Ziyareti Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe Ziyareti Ekvator Büyükelçisi Augusto Saa Corriere Ziyareti İtalya Savunma Bakanlığı Genel Sekreteri ve Milli Silahlanma Direktörü Korg. Claudio Debertolis ve Beraberinde İtalya Savunma Sanayii Firma Temsilcileri BAE Hava Kuvvetleri K. Harekat Bşk.Tuğg. Abdullah M.K. Al Neyadi ve Beraberindeki Heyet Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı Ercan Tıraş ve Kalkınma, Bilim, Sanayi ve Teknoloji, Tarım Bakanlıkları Yetkilileri Brezilya Hava Kuvvetleri Komutanı Org. Juniti Saito ve Beraberindeki Heyet Japonya Büyükelçisi Kiyoshi Araki Ziyareti Hava Harp Okulu Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü (Huten) Lisansüstü Öğrencileri Savunma Sanayii Müsteşarlığı Ar-Ge ve Teknoloji Yönetim Daire Başkanı Zübeyde Kın Çağlayan ve Ekibi

Ziyaretçilerimiz

ATC Yönetim Kurulu Başkanı Büyükelçi Richard Armitage

ABD Ticaret Bakanlığı Müsteşarı Francisco J. Sánchez

Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürü Orhan Birdal

Slovenya Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanı Ales Hojs

27 Temmuz 2012 6 Eylül 2012 6 Eylül 2012 10 Eylül 2012 18 Eylül 2012 2 Ekim 2012 3 Ekim 2012 9 Ekim 2012 9 Ekim 2012 18 Ekim 2012 19 Ekim 2012 19 Ekim 2012 31 Ekim 2012 13 Kasım 2012 15 Kasım 2012 20 Kasım 2012 20 Kasım 2012 5 Aralık 2012

ABD Savunma İşbirliği Ofisi Yetkilileri Ziyareti Pakistan Hava Kuvvetleri Komutanı Org. Tahir Rafiquebutt ve Beraberindeki Heyet Kore Ulusal Savunma Akademisi Komutanı Korg. Yong Shik Shim ve Beraberindeki Heyet Pakistan Aeronautical Complex (Kamra) Yönetim Kurulu Başkanı Korg. Sohail Gul Khan ve Beraberindeki Heyet Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri Harekat Başkanı Tümg. Khaloufa Mohammed R.Al Ahmari ve Beraberindeki Heyet Kazakistan Savunma Bakan Yardımcısı Sergey Gromov ve Beraberindeki Heyet General - Amiral Oryantasyon Programı Katılımcıları Yabancı Askeri Ataşeler KAI Genel Müdürü Hong Kyung Kim ATC Yönetim Kurulu Başkanı Büyükelçi Richard Armitage ve Beraberindeki Heyet Brezilya Savunma Bakanlığı Stratejik İlişkiler Başkanı Ora. Carlos Augusto De Sousa ve Beraberindeki Heyet Şili Milli Savunma Bakanı Andres Allamand ve Beraberindeki Heyet Devlet Askeri Sanayi Komitesi Başkanı Korg. Sergej Petrovich Gurulev ve Beraberindeki Heyet Slovenya Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanı Ales Hojs ve Beraberindeki Heyet General ve Oryantasyon Programı Türkmenistan Savunma Bakan Yardımcı Alb. Serdar Kakabayev ve Beraberindeki Heyet Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürü Orhan Birdal, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Genel Müdürü Cihan Kanlıgöz ve Beraberlerindeki Heyet ABD Ticaret Bakanlığı Müsteşarı Francisco J. Sánchez başkanlığında ABD Savunma ve Havacılık Heyeti


69

Aktüel TAI AĞAÇLARI VE ÇALILARI TUSAŞ, havacılık sektöründe Dünya çapında uluslararası şirket konumuna geldi; Ar-Ge, montaj, üretim ve destek hizmetlerinde çalışan binlerce elemanıyla, ülkemizin havacılık ve uzay çalışmalarını yönlendiriyor ve ihtiyaçlarını gideriyor. Binlerce elemanı yanında her geçen gün güzelleşen büyük bir yerleşim alanı bulunuyor. Kurulduğu günden beri, büyük fabrika binaları yanında, doğa da unutulmamış, tüm şirket ağaçlandırılmış, yeşil bir doku yaratılmış, bu doku özenle korunmuş. Bu özen titizlikle devam ettiriliyor. Yıllardır bitkilerle amatörce ilgilenmeye çalışıyorum. Gezilerimde gittiğim bahçe ve parklarda gördüğüm ağaçları, çalıları, çiçekleri tanımaya, incelemeye çalışıyorum. Edindiğim bilgiler şirketimizde farklı türlerde çok sayıda bitki bulunduğunu gösterdi. Bu çeşitlilik şirketimizin başka bir zenginliğini göstermesi açısından aktarılmayı hak ediyor.

Şirketimizde, son teknolojik gelişmelerin uygulanmasının yanında sanki ufak bir arboretum (ağaç müzesi) kurulma çalışması da yapılmış gibi. TUSAŞ, 60‘a yakın ağaç ve çalı türünü barındırıyor. Bu çalışmamda fırsat buldukça tespit ettiğim ağaçların genel tanımlarını ve isimlerini vermeye çalıştım. Fotoğraflarını çekme şansım olamadı. Çalışmam olumlu bulunur, zenginleştirilmesi yönünde değerlendirirse, fotoğraf için ayrı çalışma yapılması çok faydalı olacaktır. Şirketimizde bulunan ağaçların kendi ortamlarında resimlerinin çekilmesi, tanımlamada çok daha faydalı olacaktır. Ayrıca ağaçların markalaması yapılarak ve yerleşim planında yerleri işaretlenerek de tanımlanmaları kolaylaştırılabilir. İnsan emeğiyle yeşertilen ve ağaçlandırılan alanlarda ve alanların sınırında, buraların zamanında asıl sakinleri olan yaban otlarını ve yaban çiçeklerini görebilirsiniz. Bu yaban çiçekleri de onlarca çeşit içeriyor. Bu çalışmanın devamı olacak “TAI’nin Yaban Çiçekleri” çalışmasını tamamlamayı düşünüyorum. Bu çalışma ile hem zengin ağaç yapısını kayıt altına almayı, hem de doğaya ilgi duyan çalışanlarımıza bu bilgileri aktarmayı amaçladım. Umarım bu çalışma, çay saatlerinde ve yemek aralarında yürüdüğümüz, gölgesinde soluklandığımız ağaçları tanımamıza yardımcı olur; doğayı sevmenin onu tanımaktan geçtiğini bir kez daha hatırlatır. Çok

VECİHİ HÜRKUŞ BİLİM VE TEKNİK DERGİSİ KAPAK KONUSU OLDU TUSAŞ Eğitim Merkezi Uçak Mekanik Öğretmeni İsmail Yavuz’un “İlk Türk Uçağı Ne Zaman ve Nasıl Yapıldı, Kim Yaptı?” konulu makalesi Bilim Teknik Dergisi Eylül 2012 Sayısı’nda kapak konusu olarak yer aldı. İsmail Yavuz makalesinde

70


Kurtuluş Savaşı kahramanı Vecihi Hürkuş’un öyküsüyle beraber ilk Türk uçağını anlatırken, Dergi, giriş yazısında Eğitim Uçağı Hürkuş’un bu topraklarda üretilmesinin Türk havacılığında yeni bir döneminin başlamasını sağlayabilecek kadar önemli olduğunu vurguladı.

istememize rağmen, her zaman doğanın içinde olamıyoruz, fakat ne kadar uzak da olsak çevremizle biraz ilgilenmemiz bize çok yakın ağaçları, çiçekleri görmemizi sağlayacaktır. Gördükçe, farkına vardıkça sevgimiz daha da artacaktır. Şirketimiz, ilk kuruluş aşamasından itibaren şantiye binası çevresinden başlanarak ağaçlandırılmış. Ağaçlandırmada değişik çeşitlerin belirli düzen içinde dikimine dikkat edilmiş. Bu güzel mekânlar oluşturulmuş. Bu çalışmaları başlatan ve devam ettiren yetkililere, emekleri ve özverileriyle bu güzelliği oluşturan ve yaşatan bahçe görevlilerine, bahçıvanlarımıza çok teşekkür ediyorum. Yazan: Fatih YILDIRIM Talaşlı İmalat Şefi

Aktüel PERSONELİMİZDEN “ASLI VE SURETİ”

Şirketimiz İnsan Kaynakları Başkanlığı Personeli Eğitim Planlama Uzmanı Duygu Önler Erdör’ün

Berna Turna Kara ile birlikte kaleme aldığı “Aslı ve Sureti” adlı kitap yayınlandı. Kuraldışı Yayınevi tarafından basılan ve Ekim ayı itibariyle tüm kitapçılarda bulunabilen kitap, kişisel gelişim kitabı olmakla birlikte ilginç kurgusu ile dikkat çekiyor. “Aslı ve Sureti” Arka Kapak Bomboş hayatlar… Dopdolu hayatlar… Mutsuz hayatlar… Mutlu hayatlar… Ziyan hayatlar… Verimli hayatlar… Ölümsever hayatlar… Yaşamsever hayatlar… Eğer düşünüş biçimin, olaylara ve insanlara verdiğin tepkiler, seçimlerin… özetle; bakış açın farklı olsaydı bugünkü hayatın ve geleceğin nasıl olurdu? Mutluluk, huzur, doyum, başarı gibi kavramlar yaptığımız bir dizi seçimin sonucu mu? Aslı, bakış açısına, seçtiği yer ve

duruşuna göre kendisine taban tabana zıt iki farklı hayat yaratıyor. Aslı’nın birbirinden tümüyle farklı iki hayat hikâyesini okurken kendinizi onun yerine koyun. SİZ hangi seçimleri yapardınız? Sıkça yaptığınız seçimler, düşünce biçiminiz Aslı’nın hangi hayat hikâyesine daha yakın olurdu? Hayat, bakış açımıza ve nereden baktığımıza göre bize yanıt verir. Başımıza gelen iyi veya kötü şeylerden öncelikle kendimizin sorumlu olduğunu kavrayabilirsek hayatımızın akışını şekillendirmemiz, kendimizle barışık olmamız ve istediklerimizi elde etmemiz kolaylaşacaktır. Mevlana’nın dediği gibi: Gül düşünürsen gülistan olursun, Diken düşünürsen dikenlik olursun.

EN ÇOK SATAN KİTAPLAR LİSTESİ 1. Grinin Elli Tonu 2. Cumhuriyet’in İlk Yüzyılı (1923-2023) 3. Karanlığın Elli Tonu 4. Buz ve Ateşin Şarkısı 4. Kitap Kargaların Ziyafeti Kısım 1 5. Bora’nın Kitabı

E.L. James İlber Ortaylı E.L. James

6. Doğu’dan Uzakta 7. Buz ve Ateşin Şarkısı 4. Kitap Kargaların Ziyafeti Kısım 2 8. Tanrı Daima Tebdil-i Kıyafet Gezer George R. R. Martin 9. SU-Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları Ayşe Kulin 10. O Muhteşem Hayatınız

Amin Maalouf George R. R. Martin Laurent Gounelle Buket Uzuner Oya Baydar

KİTAP KURDU SU - UYUMSUZ DEFNE KAMAN’IN MACERALARI Buket UZUNER EVEREST YAYINLARI

O MUHTEŞEM HAYATINIZ Oya BAYDAR CAN YAYINLARI

Bugün Anadolu’da yaşayan her kültürü derinden etkilemiş kadim Kamanlık (Şamanizm) geleneğinin dört unsuru olan SU, TOPRAK, HAVA ve ATEŞ’ten ilham alarak yazılan dörtlemenin ilki olan SU romanı sizi Kutadgu Bilig şifresi ile zihin oyunlarına davet ediyor. Esrarengiz bir şekilde kaybolan gazeteci Defne Kaman’ı bulmaya çalışan Komiser Ali Ümit ile Sahaf Semahat’in macerasını nefes nefese okuyacaksınız.

Ünü dünyayı sarmış Türk bir primadonna, bir diva ve onunla ilgili her türlü belgeyi toplamayı hayatının amacı edinmiş, tutkulu bir müzik öğretmeni. Aslında hiçbir şeyin dışardan gözlendiği gibi olmadığı gerçeğini bize bir kez daha hatırlatıyor. Dışardan gözükmeyen ve saklanan gerçeklerle yüzleşmek insanı nereye götürüyor? İnsanın ve ülkemiz coğrafyasının derinliklerinde kimliğini bulmaya çalışan roman kahramanlarını ilgiyle okuyacaksınız.


71