Visuo-spatial memory enhancement by galvanic vestibular stimulation

Download PDF
1 downloads 0 Views 208KB Size Report
Comment
Oct 20, 1991 - REFERENCES. 1. 1. Smith PF, Brandt T, Strupp M, Darlington. CL, Zheng Y. Balance before reason in rats and humans. Ann N Y Acad Sci.
‫ﺷﻨﻮاﻳﻲﺷﻨﺎﺳﻲ ـ دوره ‪ ،23‬ﺷﻤﺎره ‪50-61 ،1393 ،1‬‬

‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻲ‬

‫ﮔﺰارش ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ‪ :‬ﺑﻬﺒﻮد ﺣﺎﻓﻈﺔ ﻓﻀﺎﻳﻲ دﻳﺪاري ﺑﺎ ﺗﺤﺮﻳﻚ دﻫﻠﻴﺰي ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﻚ‬ ‫‪3‬‬

‫ﻓﺎﻃﻤﻪ اﻟﺴﺎدات ﻗﺎﻫﺮي‪ ،1‬ﻣﻨﺼﻮره ﻋﺎدل ﻗﻬﺮﻣﺎن‪ ،1‬ﻓﺮﻧﻮش ﺟﺎراﻟﻠﻬﻲ‪ ،2‬ﺷﻬﺮه ﺟﻼﻳﻲ‬ ‫‪1‬ـ ﮔﺮوه ﺷﻨﻮاﻳﻲﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‬ ‫‪2‬ـ ﮔﺮوه ﺷﻨﻮاﻳﻲﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‬ ‫‪3‬ـ ﮔﺮوه آﻣﺎر زﻳﺴﺘﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻬﺖﻳﺎﺑﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻐﺰ از ﺟﻤﻠﻪ ﻫﻴﭙﻮﻛﺎﻣﭗ ذﺧﻴﺮه و ﭘﺮدازش ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪدﻟﻴﻞ ارﺗﺒﺎﻃﺎت آﻧﺎﺗﻮﻣﻴﻚ ﻣﺘﻌﺪد ﺑﻴﻦ ﻫﺴﺘﻪﻫﺎي دﻫﻠﻴﺰي و‬ ‫ﻫﻴﭙﻮﻛﺎﻣﭗ و ﻧﻘﺎﻳﺺ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺑﻪوﻳﮋه در ﺣﺎﻓﻈﺔ ﻓﻀﺎﻳﻲ ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ اﺧﺘﻼﻻت دﻫﻠﻴﺰي‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﻓﺮض ﻛﺮد ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ دﻫﻠﻴﺰي ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪن ﺣﺎﻓﻈﺔ ﻓﻀﺎﻳﻲ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﺪف اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﻚ دﻫﻠﻴﺰي ﺑﺮ ﺣﺎﻓﻈﺔ ﻓﻀﺎﻳﻲ اﻓﺮاد ﻫﻨﺠﺎر ﺑﻮد‪.‬‬ ‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺪاﺧﻠﻪايـﺗﺠﺮﺑﻲ‪ 60 ،‬زن ‪ 18-30‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﺗﺼﺎدﻓﻲ در دو ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠﻪ و ﺷﺎﻫﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ دﻫﻠﻴﺰي‬ ‫ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﻚ دوﻗﻄﺒﻲ‪ ،‬دوﻃﺮﻓﻪ و زﻳﺮ ﺳﻄﺢ آﺳﺘﺎﻧﺔ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ‪ ،‬ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻛﺎذب اراﺋﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺪت ﺗﺤﺮﻳﻚ ‪ 15‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮات اﻣﺘﻴﺎزﻫﺎي آزﻣﻮن ﺣﺎﻓﻈﺔ‬ ‫ﻓﻀﺎﻳﻲ ‪ Corsi Block‬آﻧﻬﺎ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺗﺤﺮﻳﻚ در ﻫﺮ ﮔﺮوه و ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻣﺘﻴﺎز ﺗﻤﺎم ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آزﻣﻮن ﻗﺒﻞ از ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻮد)‪ .(p>0/05‬در ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠﻪ‪ ،‬اﻣﺘﻴﺎز ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻳﺎدآوري ﺗﻮاﻟﻲ‪ ،‬اﻣﺘﻴﺎز ﻛﻞ و اﻣﺘﻴﺎز‬ ‫ﻳﺎدﮔﻴﺮي اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲداري داﺷﺘﻨﺪ)‪ (p0/05‬ﺟﺪول ‪1‬‬ ‫ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪة اﻳﻦ ﻣﻮارد اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻨﻮاﻳﻲﺷﻨﺎﺳﻲ ـ دوره ‪ ،23‬ﺷﻤﺎره ‪1393 ،1‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﺔ دو ﮔﺮوه در ﻫﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮ از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درﺻﺪ‬ ‫اﺧﺘﻼف اﻣﺘﻴﺎزﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درﺻﺪ اﺧﺘﻼف اﻣﺘﻴﺎز ﻇﺮﻓﻴﺖ‬ ‫ﻳﺎدآوري ﺗﻮاﻟﻲ و اﻣﺘﻴﺎز ﻛﻞ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ در ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠﻪ ‪ 0/10‬ﺑﺎ‬ ‫اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر ‪ 0/18‬و ‪ 0/21‬ﺑﺎ اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر ‪ 0/41‬ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ )ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ -0/02‬و اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر ‪ 0/15‬و‬ ‫‪ 0/02‬و اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر ‪ (0/33‬ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري داﺷﺘﻨﺪ )ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ‬ ‫‪ p=0/02‬و ‪ .(p=0/05‬ﺑﻴﻦ درﺻﺪ اﺧﺘﻼف اﻣﺘﻴﺎز ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺑﺎ‬ ‫‪ p=0/72‬و ﻳﺎدآوري ﺗﺄﺧﻴﺮي ﺑﺎ ‪ p=0/07‬دو ﮔﺮوه ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري‬ ‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮدار ‪ 1‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﺔ ﻓﺮد ﺑﻪ ﻓﺮد درﺻﺪ اﺧﺘﻼف ﻫﺮ‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻧﻤﻮدار ‪ 2‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﺔ‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درﺻﺪ اﺧﺘﻼفﻫﺎ ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﻣﻲﭘﺮدازد‪.‬‬ ‫ﺑﺤﺚ‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﻜﻲ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺷﺪﺗﻲ ‪0/8‬‬ ‫ﻣﻴﻠﻲآﻣﭙﺮ و اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر ‪ 0/35‬ﺑﻪﻣﺪت ‪ 15‬دﻗﻴﻘﻪ )ﺑﻪﻋﻠﺖ‬ ‫ﻣﺤﺪودﻳﺖ در ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺷﺪت دﺳﺘﮕﺎه( اراﺋﻪ ﺷﺪ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺎ‬ ‫اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﺛﺎﺑﺖ از اﻳﺠﺎد آﺳﻴﺐﻫﺎي ﭘﻮﺳﺘﻲ ﻧﻴﺰ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺑﻪﻋﻤﻞ‬ ‫آﻣﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺮوري ‪ Utz‬و ﻫﻤﻜﺎران )‪(2010‬‬ ‫ﺗﺤﺮﻳﻚ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ 0/8‬ﻣﻴﻠﻲآﻣﭙﺮ ﺑﺎ اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر ‪0/2‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 20‬دﻗﻴﻘﻪ در اﻧﺴﺎنﻫﺎ اﻳﻤﻦ اﺳﺖ)‪ .(12‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ‪،‬‬ ‫ﻃﺒﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ‪ Holstein‬و ﻫﻤﻜﺎران )‪ (2012‬وﻗﺘﻲ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺻﻮرت‬ ‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻧﻮرون را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻴﺎن‬

‫ﻓﺎﻃﻤﻪ اﻟﺴﺎدات ﻗﺎﻫﺮي و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫اﻟﻒ‬

‫‪0/40‬‬ ‫‪0/20‬‬ ‫‪0/00‬‬ ‫‪-0/20‬‬ ‫‪-0/40‬‬

‫اﻣﺘﻴﺎز ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻳﺎدآوري ﺗﻮاﻟﻲ در ﻫﺮ ﻓﺮد‬

‫‪0/60‬‬

‫‪55‬‬

‫ﻓﺮد‬ ‫‪2/00‬‬

‫ب‬

‫‪1/00‬‬ ‫‪0/50‬‬ ‫‪0/00‬‬ ‫‪-0/50‬‬

‫اﻣﺘﻴﺎز ﻛﻞ در ﻫﺮ ﻓﺮد‬

‫‪1/50‬‬

‫‪-1/00‬‬

‫ﻓﺮد‬ ‫‪1/00‬‬

‫ج‬

‫‪0/60‬‬ ‫‪0/40‬‬ ‫‪0/20‬‬ ‫‪0/00‬‬

‫اﻣﺘﻴﺎز ﻳﺎدﮔﻴﺮي در ﻫﺮ ﻓﺮد‬

‫‪0/80‬‬

‫‪-0/20‬‬

‫ﻓﺮد‬

‫‪0/20‬‬ ‫‪0/00‬‬ ‫‪-0/20‬‬ ‫‪-0/40‬‬ ‫‪-0/60‬‬ ‫‪-0/80‬‬

‫اﻣﺘﻴﺎز ﻳﺎدآوري ﺗﺄﺧﻴﺮي در ﻫﺮ ﻓﺮد‬

‫د‬

‫‪0/40‬‬

‫ﻓﺮد‬

‫ﻧﻤﻮدار ‪1‬ـ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻓﺮد ﺑﻪ ﻓﺮد درﺻﺪ اﺧﺘﻼف ﭼﻬﺎر ﭘﺎراﻣﺘﺮ آزﻣﻮن ‪ CBT‬ﺑﻪﺗﻔﻜﻴﻚ ﮔﺮوه‪ :‬اﻟﻒـ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻳﺎدآوري ﺗﻮاﻟﻲ‪ ،‬بـ اﻣﺘﻴﺎز ﻛﻞ‪ ،‬جـ‬ ‫اﻣﺘﻴﺎز ﻳﺎدﮔﻴﺮي‪ ،‬دـ اﻣﺘﻴﺎز ﻳﺎدآوري ﺗﺄﺧﻴﺮي )ﺳﺘﻮنﻫﺎي ﺳﻴﺎه‪ :‬اﻓﺮاد ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠﻪ؛ ﺳﺘﻮنﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ‪ :‬اﻓﺮاد ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ( در اﻓﺮادي ﻛﻪ‬ ‫ﺳﺘﻮﻧﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬درﺻﺪ اﺧﺘﻼف ﺻﻔﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻧﺒﻮد اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ آن ﭘﺎراﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻨﻮاﻳﻲﺷﻨﺎﺳﻲ ـ دوره ‪ ،23‬ﺷﻤﺎره ‪1393 ،1‬‬

‫‪56‬‬

‫ﺣﺎﻓﻈﻪ ﻓﻀﺎﻳﻲ دﻳﺪاري و ﺗﺤﺮﻳﻚ دﻫﻠﻴﺰي ﮔﺎﻟﻮاﻧﻴﻚ‬

‫ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ‪ c-Fos‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻴﺎن ژن آن‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ‪ 15‬ﺗﺎ ‪30‬‬ ‫دﻗﻴﻘﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد و ﺑﻴﻦ ‪ 90-240‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻌﺪ از اراﺋﺔ‬ ‫ﺗﺤﺮﻳﻚ‪ ،‬ﺑﻴﺎن ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ‪ c-Fos‬ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺧﻮد ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ)‪.(13‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺪت ﺗﺤﺮﻳﻚ‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ زﻣﺎن اراﺋﺔ دﺳﺘﮕﺎه‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ‪ 15‬دﻗﻴﻘﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺠﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ ﻣﻴﺎﻧﺔ‬ ‫اﻣﺘﻴﺎزﻫﺎي ‪ CBT‬ﻛﻞ اﻓﺮاد ﭘﻴﺶ از اراﺋﺔ ﺗﺤﺮﻳﻚ واﻗﻌﻲ ﻳﺎ ﻛﺎذب‪،‬‬ ‫در ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻳﺎدآوري ﺗﻮاﻟﻲ )ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺣﺎﻓﻈﺔ ﻛﻮﺗﺎهﻣﺪت( ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪،6‬‬ ‫اﻣﺘﻴﺎز ﻛﻞ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ،60‬اﻣﺘﻴﺎز ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 128‬و اﻣﺘﻴﺎز ﻳﺎدآوري‬ ‫ﺗﺄﺧﻴﺮي )ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺣﺎﻓﻈﺔ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت( ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 8‬ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺘﻴﺎزﻫﺎي‬ ‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻳﺎدآوري ﺗﻮاﻟﻲ‪ ،‬اﻣﺘﻴﺎز ﻛﻞ و اﻣﺘﻴﺎز ﻳﺎدﮔﻴﺮي در ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠﻪ‬ ‫ﺑﻌﺪ از اراﺋﺔ ﺗﺤﺮﻳﻚ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲداري داﺷﺖ و اﻣﺘﻴﺎز ﻳﺎدآوري‬ ‫ﺗﺄﺧﻴﺮي آﻧﻬﺎ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬در ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ اﻣﺘﻴﺎز‬ ‫ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺑﻌﺪ از اراﺋﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻛﺎذب ﺑﻬﺘﺮ و اﻣﺘﻴﺎز ﻳﺎدآوري ﺗﺄﺧﻴﺮي‬ ‫ﺑﺪﺗﺮ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ‪ Piccardi‬و ﻫﻤﻜﺎران )‪ (2008‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ‪35‬‬ ‫زن ﻫﻨﺠﺎر داﻧﺸﺠﻮي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺎ ‪ 13‬ﺳﺎل ﺳﺎﺑﻘﺔ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ و‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ‪ 23/26‬ﺳﺎل ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻣﺘﻴﺎزﻫﺎي ﻳﺎدآوري‬ ‫ﺗﻮاﻟﻲ )ﺣﺎﻓﻈﺔ ﻛﻮﺗﺎهﻣﺪت(‪ ،‬ﻳﺎدﮔﻴﺮي و ﻳﺎدآوري ﺗﺄﺧﻴﺮي )ﺣﺎﻓﻈﺔ‬ ‫ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت( ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ 115/91 ،4/83‬و ‪ 7/11‬ﮔﺰارش ﺷﺪ)‪ (14‬ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮان ﻋﻨﻮان ﻛﺮد ﻣﻴﺎﻧﺔ اﻣﺘﻴﺎز اﻓﺮاد ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪه در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪،‬‬ ‫در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ‪ Piccardi‬و ﻫﻤﻜﺎران )‪ ،(2008‬ﻛﻤﻲ‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﺳﻨﻲ‪ ،‬ﺟﻨﺴﻲ و ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﮔﺮوهﻫﺎ در‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﺣﺎﺿﺮ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ آﻧﻬﺎ‪ ،‬اﺧﺘﻼف دﻳﺪه ﺷﺪه را ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻔﺎوتﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻧﺴﺒﺖ داد‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ آﻧﻬﺎ از ﻧﻈﺮ‬ ‫دﺳﺖﺑﺮﺗﺮي ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد و اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌﺔ اﻳﺘﺎﻟﻴﺎﻳﻲ و‬ ‫اﻳﺮاﻧﻲ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﺔ درﺻﺪ اﺧﺘﻼف ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي آزﻣﻮن ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫در ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻳﺎدآوري ﺗﻮاﻟﻲ و اﻣﺘﻴﺎز ﻛﻞ ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠﻪ و ﺷﺎﻫﺪ‬ ‫ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺸﺎن داد)‪ .(p